27 Nisan 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

SİNEMA si de değiştirilmiş, festivale katılacak filmlerin sayısı tahdit edilmiştir. Es- kiden bu festivale her ,ülke, çevirdi- ği yüz filme karşılık bir filmle katı- lırdı, Bu yıl her ülke bir uzun bir kı- sa fılme festıvale katılacaktır. Ya- pılan değişikliklerden biri de, herhan- gi bir ülkenin şikâyeti üzerine başka bir ülkenin filmini festivale katılmak- meneden maddenin yürürlükten kaldırılmasıdır. Bu madde — şimdiye kadar festivallerde — çeşitli siyasi ça- tışmalara yol açmaktaydı. Nitekim son Cannes festivalinde Alman reji- sörü Helmut Kautner'in "Himmel oh- ne Strens - Yıldızsız Gök" filmi Rus aleyhtarı bulunarak festivale sokul- mamış, bunun üzerine Almanlar fes- tivalden çekilmişlerdi. Bunun gibi nazi aleyhtarı oldukları için Fransız- ların "Nuit et Brouillard - Gece ve Sis", Polonyalıların "Pod Jednym Ni- febem - Aynı Göğün Altında" filmleri festival dışı bırakılmışlardı. Finlerin " i As- ker'"i Rus aleyhtarı, İngilizlerin "A Town Like Alice - Cehennem lu" Japon aleyhtarı bulunarak aynı akı- bete uğramıştı. Şimdi bu maddenin kaldırılmasiyle büyük bir anlaşmaz- lık mevzuu ortadan kalkmış oluyor. Bu yıl 2 İle 17 Mayıs arasında iki hafta sürecek olan Cannes Festivali, bu yılın en iyi film, Oscar'ını kazanan "Around the World in 80 Days - 80 Günde devriâlem"in festival dışı gös- terılmesıyle başlıyacak, Rene Clair'in son eseri "La Porte des Lilas - Ley- lâklı Liman" filminin gene festival dışı gosterılmesıyle sona erecektır caat eden ülkelerin sayısı 34 tür. Ko- münist Çin festivale katılmak üzere müracaat etmiş, fakat Milliyetçi Çin'- in de festıvale gireceğini — Öğrenince vazgeçmişti Festivale katılacak uzun filmler ye- disi Fransız yabancılardan meydana gelen on bir kışılık jüri ta- rafından incelenecektir. Jüri heyeti şunlardan meydana gelmektedir. Je- Maurois, Marcel Pagnol, Jules Ro- mains, Georges Huisman, Maurice Lehman, —George Stevens, Dolores Del Rio, Viadimir Weck, Michael Po- wel, Kısa filmler jürisi ise beş kişi- den meydana gelmektedir: — Albert Lamorisse. Claude Aveline, Jean Vi- Commenchini, — Vladimir Festıvale katılacak filmler her ül- kenin kendi hükümeti tarafından tâ- yin edilmektedir, İtalya ile Fransada ise bu iş için ayrı bir seçım komitesi 'Kurulmuş, Bu yüzden seçim epey çe- kişmeli cereyan etmiştir. Fransa bu yılki Cannes festıvalıne Jules Das- sin'in "Celui g oit Mourir - Ölme- si Gereken Adamı ile katılacaktır Dassin, 1951 den beri Fransada çalı- şan bir Amerikan rejisörüdür ve bun- dan evvel Fransada çevirdiği "Du Ri- fifi chez les hommes" ile büyük bir başarı kazanmıştır. n romancısı Nikos Kazantzakis'in eserinden adap- 32 te edilen "Ölmesi Gereken Adam", Os- manlı İmparatorluğu devrinde Batı Anadolu şehirlerinden birindeki Rum azınlığı arasında geçen olayı anlat- maktadır ve filmin büyük bir kısmı Girit Adasında çevrilmiştir. İtalyaya gelince, son yılların en iyi İtalyan re_ıısorlerınden bırı sayıl an Federico Fellini'nin "Le No i Ca- biria - Cabiria'nın Gecelerı fîlmıyle festivale katılacaktır. Baş rolünü Fellini'nin karısı Giulietta Masina'nın oynadığı bu film bir sokak fahişesi- nin trajikomik hikâyesidir.' İngiltere, Michael Anderson'un çe- virdiği —" Yangtse Incident - Yangtse Hâdisesi" adlı bir savaş fil- miyle, Amerika Stanley Donen'in son müzikli komedisi "Funny Face" ile, Almanya Gerhardt Hauptmann'ın ro- manından Wolfgang Staudte'nin a- dapte ettiği "Rose erndt" ile festi- vale katılacaklardır. Filmcilik "Silâhlara, Veda" tephen Crane'ın Amerikan edebi- yatının klâsikleri arasında sayılan "The Red Badge of Courage" adlı e- serini 1951 yılında filme alırken reji- sör John Huston'un göz önünde bu- lundurduğu en mühim nokta romanın ruhuna sadık kalmaktı. Crane'ın ese- rinin ruhuna sadık kalmak demek, Amerikan dahili harbinin en kanlı bir safhasında, savaş — cehennemiyle ilk defa karşılaşan bir delikanlının korku, dehşet, isteri, utanç ve cesaret arasında değişen duygularını sava- şın yıkıcı tesirlerini anlatmak de- mekti. Zira Crane'ın eseri, Tolstoy'- n "Harp ye Sulh"uyla bırlıkte sava- John Huston Sütten ağzı — yandı şı gerçek yüzüyle aksettiren iki edebi eşer sayılmaktaydı. Huston, tanınma- mış oyuncular, dahili harp sırasında çekilen ilk fotoğrafları andıran siyah -beyaz görüntüler, sâde bir anlatım- la bu psikolojik dramı perdeye ak- settirdi. Filmin ilk kopyalarını gören meslekdaşları ve tenkitçiler eserin Hollywood'ta şimdiye kadar çevrilen savaş filmlerinin en güzellerinden bi- ri, hatta Griffith'in "The Birth of a Nation - Bir Milletin Doğuşu"yla bir- likte en iyi savaş filmi olduğunu söy- lüyorlardı. Huston, filminin dağıtım kopyaları çıkarılmasını beklemeden gönül —rahatlığıyle — Afrika'ya "The African Oueen"i çevirmeye gitti. Fa- kat "The Red Badge of Courage - Kanlı Zafer"den memnun olmıyanlar da vardı. MGM'nin eski prodüksiyon şefı Louis B. Mayer ile yeni prodük- siyon şefi Dore Schary bunların başın- da geliyordu. Mayerı MGM'deki tah- tından indirip yerine geçen Schary- nin emriyle "Kanlı Zafer" esaslı bir anma ameliyesine tâbi tutuldu. Huston'un filmi tanınmaz hale gel- mişti. Filmi seyreden rejisör "bu fil- m bir daha asla görmek istemem" di- yerek Hollyvvood'tan ayrıldı; o za- mandanberi de Avrupada çalışmaya başladı Geçen ay, produktor David O. Selz- nick "A Farevvell to Arms - Silâhla- ra Veda"nın İtalyada çevrilmesi işini Huston'a bıraktığı vakit, Ernest He- mıngvvayın birçok bakımlardan Cra- ne'm romanını hatırlatan bu eserim filme almakla "Kanlı Zafer"deki dü- şüncelerini gerçekleştirmek fırsatını kazandığı için rejisör pek memnundu. Jennifer Jones, Rock Hudson, Vitto- ria de Sica ile Misurina'daki dış sah- nelere henüz başlamıştı ki, gelen bir haber Huston'un bütün memnuniyeti— ni yok etti; Selznick, kendisine ha- ber vermeden senaryoda değişiklik- ler yapmıştı. "Kanlı Zafer" deki ha- yal kırıklıgına bir daha uğramak is- temeyen rejisör filmin çevrilmesinden hemen vazgeçtı Herkes Huston gibi usta bir rejisörün "Silâhlara Veda"- yı terkedışıne üzülürken, ıkıncı bir üzerine çevrılmesıne yol Selznick Huston'un yer Karmen'- in Aşkları" fîlmının rejısoru Charles Vidor'u seçmişti" "Beyaz Geceler Hollywood Cine-Citta'ya — yerleşti- ğinden beri İtalya'daki film yapı- mı başlıca iki sınıfa ayrılmak tema- yülündedir: Amerikan - İtalyan "co- produetion'. olarak meydana getirilip milyonlarca liraya patlayan büyük bütçeli filmler: ya da rejisörlerin, o- yuncuların şuradan buradan topla- dıkları naralarla çevirdikleri dar büt- çeli, bakımsız filmler. Gecen rilen "War an Peace - Harp ve Sulh" ilk sınıftandı. Bu yıl, oyuncu luk, rejisörlük ve prodüktörlüğü bir arada yürüterek Jean-Paül Sartre'm "Kean" adli eserini beyaz perdeye a- dapte eden Vittorio Gassman'ın fil- AKİS, 27 NİSAN 1957