14 Haziran 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

Metin And ve Marğt Fdhteyn sakızı çoban armağanı Çam GÖNLÜ YÜCE TÜRK Yazan: Metin And Dost — Yayın- UŞ, emleketimizde belki de ilk defa bale ile ilgili bir eser yazma genç sanat tenkıtçısı Metin Anda kısmet oldu. "Gönlü Yüce Türk" Me- tin Andın bale üzerine yazdığı ilk kitabın adıdır. Mesut bir tesadüf e- seri olarak, kitabın piyasaya çıkarıl- dığı gunlerde memleketimizi Zziyaret eden ıkı bale ilahesi Dame inette de ois ve Dame rgot Fonteyn Turkıyede ilk defa hazırlanan bale kitabının — adlarına ithaf edıldıgını gördüler ve memleketimizden bu de, fakat son derece kıymetli eser— den birer nüshayı da beraberlerinde götürerek gittiler. Metin And bale mevzuunda kafa da ve Avrupada -bilhassa İngilterede gördüğü bale eğitimi sırasında -ta- bii, bale tarihi ve tenkidi babında bir eğitim- bale sanatı ile Türklerin a- lâkasını 1nceleyen yazar, — Batı dü yasında pek çok bale eserine Türk motiflerinin, Turk kılık ve kıyafet- lerinin girdiğini görünce konunun ü- zerine daha da dikkatle eğilmiş. Bu- nun sebeb ve netıcelerını araştırmış. Tamamiyle teknik ve ilmi metotlar 1ç1ndek1 bu araştırmadan da ortaya "Gönlü Yüce Türk" adlı kitap çık- mış. Bu kitabın sonuna, muhtelif ba- le librettolarından örnekler de kon- muş. Tabii bu örnekler 17, 18 ve 19. yüzyıllarda yazılmış ve Türklerle a- lâkalı balelerden seçilmiş. Metin An- dın kitabına adını veren "Gönlü Yü- ce Türk" bale librettosu da, bu fasıl- da tam tercümesiyle, yer almakta- dır. Kitabın özelliklerinden birisi de AKİS, 14 HAZİRAN 1958 KİTAPLAR kitabı süsleyen, Türklerle alâkalı ba- lelerle ilgili son derece orijinal resim- lerdir. Kısacası; Gönlü Yüce Türk, yüzyıllar boyunca bale — eserlerinde Türkleri en mükemmel bir şekilde ortaya koyan ve bale sanatı 11e ilgi- lenen hemen herkesin okuması ge- reken bir kitap olarak tavsıyeye şa- yandır. GARİP ŞİİRLER ANTOLOJİSİ (Hazırlayan Yaşar Oğuz- can, Bilgi Kitabevi, şiı'r kitapları se- risi 2, Doğuş ası Ankara 19568, 80 sayfa 800 kuruş) Işte size bir sepet yumurta... İçle- inde — cılk olanı da var, taze olanı da. Garip olanı da var, olmayanı da. Garip şıırler Antolopsını hazırlayan Ümit Yaşar Oguzcan, n baş tarafında yer alan bir sürü şohretten yer bulamadığı için olacak kitabın arka kapağına yazdığı taktim yazı- sının bir yerinde bu antolojideki şi- irleri işte böyle tanıtıyor. "İşte size bir sepet yumurta..."” Anca kitap- taki şiirlerin pek yumurtaya benzer yeri yok. Hemen pek çoğu basbayağı dört başı mamur şiirler. Hani bunla- rı garip şiirler diye takdim etmek için insanda yürek ister. Öyle ki Ga- rip Şiirler Antolopsınde yer alan şi- irlerin bir kısmı, belki de modern ve çağdaş Türk şiirinin en mükem- mel örnekleri. Ama neymiş, bu şiir- lerin şairleri, bu güne kadar alışıla— gelmiş olan şiir cereyanlarını kırıp attıkları için garip — karşılanmışlar, alaya alınmışlar. Ümit — Yaşar da kendisi de zaman zaman garip şiir- ler yazmağa özenen bir şair olarak tutmuş bu şiirleri Garip Şiirler An- tolojisi adı altında bir araya topla- mış. Bir takım fazlalıklarına, iyilerin yanında kötülerin de u asına rağmen belki de bu güne kadar ha- zırlanan en ciddi antolojilerden biri- ni hazırlandığının da farkında değil, tutmuş antolojisine Garip Şiirler An- —Ümit Yaşar Oğuzcan Garip mi? o da ne? tolojisi demiş. Ümit Yaşara ve onun gibi düşünenlere sormak lâzım, ne- resi gariptir şu şiirin: "Yeni tabut- larımız geldi- Bayanlar için baylar için- Çocuklar için büyükler için- Kısalar, uzunlar, şişmanlar için- Boy boy- bçım bıçım Yaldızlı, kakmalı harelı— Tabutlarımız geldi. 1952 m deli". Ya şu şiire nasıl garip dıyebı— i iz: "Bir girmiş ramazan- Giriş o giriş- Beş yldır ramazan- On yıldır razaman - yıldır Tamazan- Ramazan efendım ramazan u mi- salleri Aarttırmak, hem de onlarla, yirmilerle arttırmak mümkün. İşte bir iki örnek daha. Garip değil, ger- çek şiir olan örnek; Orhan Veliden: "Sogut ağacı guzeldır - Fakat treni- miz - Son istasyona vardığı zaman- Ben dere olmayı- Söğüt — olmaya- Tercih ederım Bir örnek de Mehmet Kemalden: "Dedenin adı — satılmış- Babanın adı satılmış. Seninki satıl- mış- Ben senin sülâleni bilirim- Sa- tılmış oğlu satılmış" Misalleri uzat- mağa ne hacet. Bu kıtapta yer alan şiirlerin hemen yarısı günümüz şiiri- nin en güzel örnekleri. unlara ise garip şiirler diye ad takmak gerçek- ten garıp Gerçi bu kitapta hakika- ten garıp olmak ıçın zorlanarak ya- zılmış, şiir olmadığı için garip olmuş şiirler de var ama umumiyet itiba- riyle Ümit Yaşar Oğuzcanın Garip Şiirler Antolojisi adını verdiği kıtap, rahat rahat En Güzel Şiirler Anto- lojisi adını almaya lâyık. Hele şu ki- tabın başına yazılan iki önsöz — -A- ziz Nesin ile Çetin Altanın önsözle- ri- son yıllarda şiir üzerine edilmiş en ciddi sözler olarak dikkatle oku- mağa değer. Garip Şiirler Antolojisini alın ve okuyun, ama bir takım garip şiirleri okumak için değil, dört başı mamur şiirleri okumak için. 25