22 Mayıs 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

air eya bu memleketin silâh fabrikatör- İerinıin lr edecekleri nüfuzlu ko- misyoncuların tesiri değil, bu silâhla- rın askeri değeri ve işe yarama kabi- liyetleri olur." Wilson'un, amerikalı silâh fabrika- törlerinin Kongredeki nüfuzlu komis- yonculardan bahsettiği herkes tara- fından anlaşıldı ve bu, bilhassa küçük müttefikleri memnun etti. Böylece, dünyanın orasında ve burasında cere- yan eden savaşlarda amerikalı silâh fabrikatörlerinin oynadıkları rol ilk defa olarak ve bizzat İngiltere Başba- kanının ağızından açıklanmış oldu. Amerikalıların telâşı ondandı. Ya şurada, ya burada Fakat Londradaki bizim delegasyo- numuz bu çeşit (meselelerle fazla meşgul olmadı. Onlar daha ziyade Kıb rıs işi üzerinde durdular ve gördüler ki başta Amerika, NATO üyeleri bu işe artık bir hal çaresinin bulunması için ziyadesiyle arzuludurlar. Nitekim Yu- nanistan da bu baskıyı üzerinde his- setti ve iki Dışişleri Bakanı, bizim Işık ile onların Kostopuios, bir araya gele- rek konuştular. Fakat bu, meselenin e- sasına inmekten ziyade meselenin iki taraf arasında görüşülmesinin karar- laştınlması oldu- Her şey gösteriyordu ki Amerikanın tutumunda yeni bir de- gişiklik oOoolmuştur ve yunanlılar bunu anladıklarından bir oyalama taktiğini kullanmaya kendilerini mecbur hisset- mişlerdir Amerika, Türkiyede İnöntt Hükü- meti düşürüldükten sonra Kıbrıs Me- selesinde ilk teşebbüsleri (o yapmıştır. Amerika önce sanmıştır ki yeni Hükü- met -ki, içinde "dost"u bir takım kim- seler vardı- İnönünün kabul etmediği bir hal çaresini Kıbrıs için kabul ede- cektir. Ancak bu hayal fazla uzun sür medi. Amerika aksine, İnönünün kabul etmediğini hiç kimsenin kabul edeme- yeceğini, buna mukabil bir hal çare- sine al yatarsa onu Türkiyeye sadece İnönünün kabul ettirebileceğini anladı. Bu, Amerika politikasında tekrar bir dönüşe yol açtı ve bu sefer Atina sıkış tırıldı. Şimdi, Ankara ile Atina, araların- da görüşmeye karar vermişlerdir Fa- kat görüşme yerinin tesbitinde bile iki taraf arasındaki uçurum kendini hisset tirmiştir. Yunanlılar New York'u tek- lif etmişlerdir. Türkler, o takdirde gö- rüşmelerin Birleşmiş Milletler himaye- sinde cereyan ediyor havası doğacağın- dan bunu reddetmişlerdir. Buna mu- kabil Pariste teklif etmişlerdir. yunanlılar, görüşmelerin NATO hima- yesi altında cereyan ediyor havasının 6 geliştirirken o ölçü, şu doğabileceği düşüncesiyle yanaşmamış- lardır. B üzerine konuşmalann Ankarada ve Atinada yapılması karar- laştırılmıştır. Yunanlıların niyetinin oyalama ol- duğunu sezen çoktur. Sezgi, bakalım ne zaman bilgi haline gelecektir? Ziyaretler Buzlar çözülürken... Sovyet Rusyanın "Gülmeyen Adam" olarak tanınan Dışişleri Bakanı Andrei Gromiko, haftanın ilk günü, gösterişli bir İliyuşin uçağından Esen- boğa hava alanına indi. Siyah kruvaze bir elbise giymiş ve yine siyah bir kra- vat takmış olan Gromiko, Esenboğa- dan itibaren, aşırı olmamakla beraber, aşikâr, tebessümleri ile, kendisine takı- lan bu "Gülmeyen Adam" lâkabının doğru olmadığını -veya huyunu Anka- rada değiştirdiğini- ortaya koydu. İstiklâl Savaşımız sonrasında, Ata- türkle Leninin başlattığı, kısa süren, iyi münasebetler devresinde Turkiyeye gelen Litvinoftan sonra yurdumuzu zi- yaret eden ilk Sovyet Dışişleri Bakanı Andrel Gromikodur. Bu iki ziyaret a- rasındaki devrenin büyük bir kısmı, iki ülkenin çeşitli tahrikler neticesi, birbir lerine karşı husumet yarışına çıktıkla- rı yıllarla geçmiştir, arasındaki buzların çözülmeye başla- ması, oldukça yakın bir zamana rast- lamaktadır. Bu gelişme, Türkiyenin. dış politikasını daha rasyonel bir hü- viyete sokması eğilimi ile paralel git- mektedir. Bu eğilim kuwetlendikçe seyir hızlanmakta, zayıfladıkça yavaş- iki komşu ülke, lamaktadır. Fakat tuhaf bir tesadüf, Türkiyedeki son iktidar değişikliğinden önce bu iki memleket arasında vuku- bulan ilk büyük temasın başında zama- nın Senato Başkanı, şimdiki Başbakan Suat Hayri Ürgüplü bulunmuştur. Son ra Erkinin Rusyaya gidişi, Podgorninin Türkiyeye gelişi (Moskovanın Kıbrıs meselesinde türk tezine hafiften mey- ledişi, fakat bunun yanında Kıbrıstaki sovyet yapısı silâhların arttığına dair haberlerin yayılması oOTürk - Sovyet ilişkilerinde başlıyan yeni devrenin ge- lişmeleridir. Bu arada ekonomik, tica- ri ve kültürel sahalarda, Türkiyenin anlaşmalarına ve Batı blokuna paralel dış politikasına aykırı düşmiyecek öl- çüde münasebetler tesisi (o çalışmaları başlamıştır. Bu satırlar yazıldığı sırada Sovyet Dışişleri Bakaranın Turkiyeye çanta- sında nelerle geldiği yavaş yavaş anla- şılmaktaydı. Fakat Türkiyenin Gromi- kodan isteyecekleri daha çok Kıbrısla ilgili olacaktır. Sovyet Dışişleri Baka- nından, daha önce Pravda gazetesinde sözü edilen "Kıbrısta Federasyon" slo ganini tekrar ve daha açık olarak ifa- de etmesinin istenileceği, ayrıca Kıb- rısa gönderildiği ifade edilen sovyet yapısı silahlar hakkında tatminkâr a- çıklanması için tarafımızdan bulunulacağı da anlaşılmaktadır. Görüşmelerin başlangıcında sezilen, Rusyanın Türkiyeyle münasebetlerinin iyileşmesinde daha süratli bir tempo- Gromiko hava alanında Işık tarafından karşılanıyor Yedek kuvvet değil, doğru dürüst kuvvet AKİS, 22 MAYIS 1965