29 Mayıs 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

OLUP BİTENLER YURTTA Barana ait ufak tankerler ve bir römorkör seyir ketinin ilk gemisi 15.000 tonluk Bar- baros tankeridir. Barbaros, dünya de- niz piyasasındaki geniş kredi imkân- aman faydalanılarak 9 10'u peşin, gerisi beş yıllık vâdeyle satın alınmış- tr. Bu gemiden iki yıl sonra Baran, memleket dahilindeki petrol nakliyattı ile ilgili bir teşebbüse geçti. O yıla kadar memleket dahilinde deniz yo- luyla yapılan petrol nakliyatı takala- ra yüklenen gaz tenekeleri ve variller- le olurdu. Petrolü gaz tenekesinde ve bidon içinde ahşap teknelerle taşımak sızan petrolün ufacık bir kıvılcımdan alev alması yüzünden çok tehlikeli 1- di. Nitekim Boğaz sahillerinde oturan- ların gayet iyi hatırlayacağı gibi bu teknelerde sık sık yangın çıkar hem döviz ödenerek yurda getirilen dünya kadar petrol heba olur, hem de insan- ca bir çok kayıplara uğranırdı. Petrol nakliyatını bu iptidai usul- den kurtaran ilk teşebbüsü Denizcilik Limited Şirketi yaptı ve Almanya tez- gâhlarına 1000 tonluk Hızır Reis adını verdikleri tankeri ısmarladı. Hızır Re- is aynı zamanda özel teşebbüsün doğ- rudan doğruya kızaktan indirdiği ilk gemi oluyordu. Denizcilik Limited Şir- keti ikinci büyük tankerini 1959 yılın- da gene krediyle satın aldı. Turgut Re- is acundaki bu tanker 18.500 tonluk idi. Turgut Reis alındığı zaman 4 yaşında idi ve özel teşebbüsün elindeki ticaret filosunun en genç gemisi idi- İzmitte İpraş, Mersinde de Ataş rafinerisinin (okurulması ile birlikte Türkiyede petrol nakliyatında yeni bir devre başladı. Türkiyeye dışarıdan sa- dece ham petrol geleceği için bu ham petrolü ancak süper tankerler naklede- bilecekti. Denizcilik Limited şirketi 8 Atbinenin, kılıç kuşananın! 1962 yılında en büyük hamlesini yaptı ve Fransa tezgâhlarına daha önce baş ka yabancı firmalar tarafından si- pariş edilen 50 bin tonluk bir tankeri ticaret filomuza katmak için teşeb- büse geçti. Daha önce kredi ile alınan gemilerinin taksitlerinin ödenmesinde ve diğer ödemelerde Denizcilik Tica- ret Limited Şirketi dünya piyasasında güvenilir bir isme sahip olduğu için, bu teşebbüsünü de gerçekleştirdi ve ha- len ticaret filomuzun en büyük gemisi olan Ata tankerine Türk bayrağı çe- kildi. Ata ar alındığı yıllarda Hayri Baran, yer olan Bey- kozda küçük a bir tersane kurarak memleket dahili petrol onakliyatında kullanılan ufak tankerleri oyapmıya başladı. Bugüne kadar bu tersanede Bizim Reis, Burak Reis, Piri Reis, Küçük Reis tankerleri yapılmış ve hizmete konulmuştur. Gene bu tersa- nede Ereğli Demir - Çelik tesislerine dışarı fiyatlarına nazaran bir milyon lira daha ucuza bir römorkör ve bir de palamar botu inşa edilmiştir. Deniz kenarından denizciliğe Höri Baran 1909'da Beykozda doğ- muştur. Babası subay olan ve aile- sinde hiç denizci bulunmayan Baranın küçük yaştan beri en sevdiği şey deniz olmuş ve nitekim yüksek tahsil çağı geldiği zaman hiç tereddüt etmeden Yüksek Denizcilik Okulunu tercih et- miştir. 1925'de Yüksek Denizcilik Oku- me giren Baran 1929 da mezun olmuş e Denizyollarının meşhur Gülcemal vapuruna dördüncü kinin olarak ça- lışma hayatına atılmıştır. Kısa bir müddet, sonra gene Denizyollarında si- gorta eksperliğinde bulunan Baran tecrübesinde 1933 yılında İktisat Vekâleti Liman Hizmetleri Şubesi müdürlüğüne geti- rilmiş, 1935 yılında da mezun olduğu okula hoca olarak dönüp, denizcilik dersleri vermeye başlamıştır. 1940 yı- lında evlenen Baran ticarete ilk de- fa, hocalığı dışında bilirkişilik ve eks- perlik görevlerinden (o aldığı ücretleri biriktirerek temin ettiği mütevazi bir sermaye ile 1942 yılında bir İthalâtçıya ortak olmak suretiyle başlamıştır. Ba- ran bir yandan hocalık görevini yürü- türken bir yandan da ithalât ve deniz nakliyatı müteahhitliği yapmış, bu iş- lerden biriktirdiği sermaye ile de 1948 yılında ilk gemisini almış, müteaki- ben bugünkü Denizcilik Limited Şir- ketini kurmuştur. Baran Denizcilik Limited Yi seti kurduğu 1952 yılında da Yüksek Deniz cilik ve Ticaret Okulundaki görevine veda etmiştir. İki erkek çocuğu o- lan Hayri Baran son derece çalışkan. işine bağlı bir kimsedir. İşinin dışında denizcilik ile ilgili bütün cemiyetlerde görev almış, müteaddit defalar türk denizciliğinin gelişmesi için kurulan komisyonlarda çalışmış, onlara baş- kanlık etmiş, Hükümet nezdinde te- şebbüslerde bulunmuştur. o Hayatının bir talihsizliği de işte bu sırada başı- na gelmiş, ismi Vatan Cephesi hikâ- yelerine karışmıştır. Baran Mendere- sin meşhur V-C. sine ne resmen, ne fiilen katılmıştır. Ama ismi ilân edil- diğinde bunu tekzip edecek cüreti gös- terememiştir. Zamanın şartları, Zaten pek az iş adamına bu cüreti göstert- miştir ya... Hayri Baranın Yüksek Denizcilik Okulu ile Deniz Harb Okulunda ders kitabı olarak, okutulan "Gemicilik" ve AKİS, 29 MAYIS 1965