22 Temmuz 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27
TARİH Bolşevik İhtilâli IX Kerenski Başbakan Yeni Hükümette, değişikliklerin sonunda, Harbiye Bakanlığına Kerenskinin getirilmesi genç avu- katın iktidar yolunda yeni bir adı- mını teşkil etti. Başbakan ILvof ö- nemli meselenin Orduyu tekrar di- siplin altına almak olduğunu görü- yordu. Kerenskiye Harbiye Bakan- lığını vermek için hayli tereddüt et- ti. Başkomutan General Alekseyef ile uzun uzun istişarede pul Görüldü ki tek çare ve tek ümit, ye- ni rejimin bu yıldızındadır. Nihayet Başbakan, Kerenskiye şöyle dedi: — Göreviniz bu bakanlığı kabul etmektir. Reddedemezsiniz." Kerenski, Harbiye Bakanı sıfa- tıyla OOrdulara ilk günlük emrini gönderdi: "— Süngülerinizin ucunda barışı, hakkı, gerçeği ve adaleti taşıyacak- SINIZ.." Kerenskiye "Baş iknacı" adı ta- kıldı ve yeni Harbiye Bakam der- hal cephelere gitti. İlk ziyaret ma- halli, deniz erleriyle ve onların kur- dukları komitelerle (o uğraşmaktan bıkmış olan Amiral Kolçağın isti- fasını vermiş bulunduğu Karadeniz oldu. Bakanın ileri sürdüğü sebep- ler, söylediği mantık Amirali kara- rından vazgeçirdi. Fakat Kolçak üç hafta daha dayanabilecek ve üç haf- tanın sonunda adamlarını toplaya- rak onların önünde kılıcını denize atacaktır. Kerenskinin bütün gezisi aynı hava içinde geçti. Dolaştığı yerlerde heyecan fırtınaları uyandırıyor, fa- kat bunlar, parladıkları kadar ça- buk sönüyorlardı. Harbiye Bakanı hemen her birliğin karşısına çıkıp ona hitap ediyordu. Disiplinsiz bir kii şöyle dedi: — . Sizler isyan etmiş esirler mi- siniz? Genç avukat uzun konuşuyor, renkli cümleler buluyor, hisleri tah- rik ediyor, fakat tesiri geçici olu- yordu. 22 Temmuz 1967 Ordudaki disiplinsizlik bolşevik- lerin tesiriyle Petrograd Sovyetinin yayınladığı I numaralı prikazla baş- lamıştı. 8 numaralı emir ile bunun zararlarının hafifletilmesi yoluna gidildi. Bunda deniliyordu ki: "Subaylar disiplin sağlama gö- revlerine tekrar sahip kılınmışlar- dır. Bunda, cephelerdeki harekât sı- rasında itaatsizlik gösterenlere kar- şı zor kullanmak o yetkisi de var- dır.." Emirname, bolşeviklerin tesiri al- tındaki bazı komutanların protesto- suna yol açtı. General Gurko istifa- sını verdi. Hükümet bu istifayı ka- bul etmedi. Aksine, Generali göre- vinden aldı, sonra onu Piyer-ve-Pole hapsetti. Hükümet hâlâ burjuvazinin hâ- kimiyeti (altındaydı. o Sosyalistler Kerenski gibi kuvvetli (o adamlara sahiptiler ama çoğunluk ellerinde değildi. Bu çoğunluk, sosyalistleri cephelerde bir yaz taarruzu fikrine yatırdı. Kerenski Genel Kurmayı gizlice haberdar etti. Bu arada Baş- komutan ihtiyar, beyaz pala bıyıklı HİKÂYENİN Çarların İdaresindeki ortodoks General Alekseyefi değiştirdi. Yeri- ne Brusilofu getirdi. Ona güveni daha fazlaydı. Kerenski de, rus omilletindeki barış arzusunu anlamıyordu. Başka mesele: Toprak dağıtımı Teninin, köylüleri de İhtilâle da- hil etmek tezine rağmen 1917'nin yaz başında bunlar ayrı bir sovyet halindedirler. Köylüler 150 bin nü- fus başına | delege seçerek temsil- cilerini Petrograda (o göndermişler- dir ve bir Panrusya Kongresi halin- de toplanmışlardır. Tarım Bakanı Çemof -ki "Mu- jiklerin Bakanı" diye anılmaktadır- kendi halinde, okul öğretmeni ti- pi bir adamdır. Toprak hadise- leri devam etmektedir. Fakat köy- e İhtilâlin gerisindedirler ve da- a ziyade köylerde İhtilâlci Sosva- listler, hâkimdirler. Menşevikler şe- hir proletaryasını obolşeviklerin e- linden almanın gayreti içinde bu- lunduklarından köylerde facia faal değillerdir. Buna mukabil bolşevik- ler köylülere el atmaktadırlar. Köylülerin sovyeti (o Halkevinde toplandı. Orada Çernof, kendi plân- larını kabul ettirmede fazla bir müş- kilât ri Sovyeti sükünete da- ve etti. urucu Meclise kadar toprak üzerinde herhangi bir alım- satımı yasaklıyordu. Bu alım-sa- tımlar (spekülasyona yol açmıştı. Sonra, ekilmiş topraklarda yaşa- yan köylü ler, ektikleri bu toprağın ÖZETİ Rusya, her bakımdan, bir İhtilâl ortamına doğru hızla kaymaktadır. Sarayla Sokak arasın- daki ayrılık ve düşmanlık, Çar LI. Nikola zamanında had saf- haya gelmiştir. İdareciler, acz ve çaresizlik içinde, baskı yolu- na giderler. Bu, başta aydınlar, işçiler ve askerler olmak üzere, halktaki sinirliliği daha da artırır. Grevler grevleri kovalamak- tadır. Polis, halka ve işçilere ateş açar. Askerler, işçileri ve halkı tutmaktadırlar. Gizli ve açık kuruluşlar, marksist fikirlerle dur- madan beslenmektedir. Aydınlar ya hapiste ya sürgündedirler. İhtilâlin liderleri sayılan Lenin, Plekhanof, Stalin, Troçki Rusya ik dışındadırlar. Rusya talihsiz bir harbin içinde edir. Ekonom kriz, halkı bezdirmiştir. 8 Mart 1917'de Petrogradda ihtilâl pat- lak verir. Halk, silâh depolarım yağmalar, Sarayı basar. Bazı ida- recilerle yüksek subaylar ve bu arada Sahte Papaz Rasputin öldürülürler. Çar II. Nikola tahttan feragat eder ve hapsedilir. Bir Geçici Hükümet kurulur. Bu şurada ortada iki slogan dolaş- maktadır: "Harbe devam!" ve "Harbe son!" Lenin, harbe sü- ratle son verilmesini istemektedir. Meşrutiyetçilerle Cumhuriyet- çiler anlaşmazlığı başgösterir. İşçi Sovyeti kurulur. Kerenskinin yıldızı parlamaktadır. arp sonucu ekonomik kriz, almanların “mühürlü vagon"uyla Rusyaya dönen Leninin şansını artırr. Zi- ra halk, harpten İyice bezmiştir, barış istemektedir. işlerler. bolşevikler bu temayı Lenin ve Bolşevikler aleyhine yürütülen kampanya, Lenini "Rusyanın | numaralı adamı" durumuna yük- seltir. Şimdi mesele, Kerenski iktidarına son vermektir Hikâye devam etmektedir.
