September 23, 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

K İ HARBE GİDEN MEKTEPLİ Bulat Okucavanın romanı. Türkçe- leştiren, Galip Üstün. Gerçek Ya- yınevi, Aidatı dizisi, 1. İsteme ad- resi: Cağaloğlu Yokuşu, Saadet İş- hanı kat 4 - İstanbul. 84 sayfa 4 lira. Bulat Okucava, 1924 yılında dün- yaya gelmiş, Türkiyede hiç bilin- meyen bir sovyet yazandır. Memle- ketinde ününü daha çok şiirleriyle yapmış. Şiirlerini bir gitar eşliğin- de okur ve hayranları tarafından, tıpkı "ye-ye"ciler gibi, çılgın gös- terilere muhatap olurmuş. Banda a- lınmış gitar eşliğindeki şiirleri ise Sovyetler Birliğinin en ücra köşe- lerinde bile dinleyici bulurmuş. Bulat Okucava, 1924 yılında, da- ha onsekiz yaşındayken, İkinci Dün- ya Savaşının çıkması üzerine aske- re alınmış. Savaş boyunca da cep- heden cepheye gönderilmiş. "Harbe Giden Mektepli", yazarın yayınlanan tek romanı. Romanda, Bulat Oku- cava, kendi savaş anılarım mila, yor. a bunlar öylesine anılar ki, içinde ne kahramanlık hikâyeleri, ne yüksek fikirler, ne şu, ne bu var. Bu kitap hakkında, Fransanın ünlü Le Monde gazetesinde yayınlanan bir yazısında Jean - Jacgues Marie şöyle diyor: "Onun gözünde savaş, hiç beklenmeyen ve aptalcasına a- cıklı bir olaylar dizisidir, bir rast- lantılar ülkesidir. Süssüz bir dille anlatılan olaylar ve kişiler, bu mek- teplinin gözlerinin önünden, arala- rında hiçbir bağlantı olmaksızın, bir duvar, resminin şekilleri gibi akıp geçer." Gerçekten de romanda, onsekiz yaşında okul sıralarından alınıp cepheye sürülmüş, bir havan bölü- güne numara eri olarak verilmiş, savaşın gürültüsü patırtısı ortasın- da ne yapacağını bilmez, ama her geçen gün biraz daha pişen, ölüm- den korkmaktan çok nefret eden, savaşın niye çıktığını, niye sürdürül- üğünü kestirememiş, gördüğü ilk de beceriksiz bir e- rin hikâyesi lal ui Uzaktan uzağa "Aslan Asker Şvayk"a benzeyen bir yeni asker ti- pi. Günün birinde yaralanan, ama bu yaralanmasını bile bir kahra- manlık hikâyesi haline getiremeyen, cephe gerisinde durup dururken, bir uçaktan atılan bir mermi İle yarala- nan ve hastahaneye sevkedildiği i- çin, bataryasındaki öteki arkadaşla- 26 TA PLAR rıyla birlikte yok olup gitmekten kurtulan ve buna hiç şaşmayan, ü- zülmeyi bile unutmuş bir (o küçük asker... Bulat Okucava, bir romandan çok bir uzun hikâyeyi andıran ese- rinde, ufacık ufacık ayrıntıları dahi korkunç bir ustalıkla kullanıyor. Ö- lümü anlatıyor ama, ölümü siz de yazarla birlikte öylesine olağan, öy- lesine şaşılmaz bir olay olarak kar- şılıyorsunuz ki, hayret etmemek mümkün değil. Cephede, top ateş- leri arasında bir defa görülen bir yüz... Bir asker için çok önemli o- lan bir yemek kaşığının kaybedil- mesinin hikâyesi. Kaçamak içki iç- meler ve sarhoşluk. Bu arada baş- layan bir karşı hücum... Velhasıl, savaşı rezil eden bir öykü. Yazarın kitabı 1961 de yayımlan- dığında, sovyet makamları bunu he- men toplatmışlar. Bir daha da ya- yımlanmamış. Ama, daha yayımlan- dığı gün o kadar çok satılmış ki, Moskovada pek çok kişinin elinde mevcut. Kitabın yayımcısı Fethi Na- rinin de yazdığı gibi, "Harbe Giden Mektepti" bir kere okunmaya baş- landı mı, bitirilmeden, kolayca el- den bırakılmayacak bir kitap. DÜNYA POLİTİKA ANSİKLOPEDİSİ Ahmet Angın başkanlığında bir ku- rul tarafından hazırlanmış ansiklo- pedi. Akşam Kitapçılık Şirketi ya- yım, İstanbul 1967. İsteme adresi: Akşam gazetesi, Kitapçılık e İstanbul. 572 sayfa, 20 lira Ülkemizde en çok eksikliği duyu- lan kitaplar, ansiklopedilerdir. Sıkıştığınız zaman hemen el atabi- leceğiniz, aradığımız konuda iyi kö- tü bir bilgi sahibi olabileceğiniz an- siklopediler veya el kitapları. Batı- da, özellikle de Fransa ve Amerika- Operatör Doktor MUZAFFER ARGUN Kadın Hastalıkları Mütehassısı Tel: 12 79 43 (AKİS: 370) da çok yaygın olan, çeşitli konular- daki ansiklopedik yayınlar, memle- ketimizde ancak yeni yeni yayın a- lanma girebilmektedir. İşte bu bü- yük eksikliği gören bir yayınevi, Akşam Kitapçılık Ticaret Limited Şirketi, bir zamandanberi bu ihti- yaca cevap verecek bir seri yayına girişmiştir. Bu yayınevinin çıkardığı "Büyük Dinler ve Mezhepler Ansik- lopedisi", "Kadın Ansiklopedisi" gi- bi ansiklopedilerden ve kültür ya- yınlan içinde yer alan "İhtilâller tarihi'nden sonra şimdi de piya- aya "Dünya Politika Ansiklopedi- si" adlı yeni bir ansiklopedi çıkmış- ır. "Dünya Politika Ansiklopedisi", öyle, adına bakılıp da, "Aman, ba- na ne politikadan?" denilecek cins- ten bir kitap değildir. Bu ansiklo- pedide yer alan bilgiler, aydınım di- yen her insanın bilmesi gereken ko- nuları içine almaktadır. Geniş bir dünya ansiklopediler bibliyografyasından Oo yararlanılarak hazırlanmış olan bu, gerçekten çok yararlı eserde, herşeyden önce bu- labileceğiniz şey, harflerle ifade edi- len birtakım isimlerin tam anlamı- dır. Örneğin, NATO, CENTO, TDK, UNESCO, BİT veya CED harflerinin ne anlama geldiğini bu ansiklopedi- de bulmak mümkündür. Gene, İsa- dan önce 500 yılından başlayarak, yeryüzünde yapılmış bütün ihtilâl- lerin tarihleri ve yerleri ansiklope- dide mevcuttur. 1911 - 1966 yuları arasında Türkiyedeki bütün önemli olaylar da kronolojik olarak sıra- lanmıştır. Bir başka bölümde ise dünyanın büyük ihtilâlleri, Amerika İhtilâli, Çin İhtilâli, Rus İhtilâli, Nazi İhtilâli, Şeyh Bedreddin İhti- lâli, Küba İhtilali gibi ihtilâller ö- zet olarak anlatılmaktadır. Türkiyede aydınların en çok zor- luk çektikleri konulardan biri de, birtakım kuruluş, deyim ve terim- lerin tam karşılığını bilememektir. Örneğin, Bandung Knoferansı ne- dir? Barış ne anlama gelir? Bam- boo Perdesi nedir? Destur Partisi hangi ülkededir, prensipleri neler- dir? Devalüasyon, enflasyon, kuy- ruk kelimeleri politik, ekonomik o- larak hangi anlamları taşırlar? Dün- ya ülkeleri, bu ülkelerin siyasal yön- temleri, nüfusları, bu ülkeler üs- tünde yaşayan ırklar, konuştukları diller, inandıkları dinler... Bütün bunların karşılıklarını ansiklopedi- de kolayca bulmak mümkündür. Ansiklopedinin bir büyük bölümü ise, dünya hakkında geniş bilgiye ayrılmıştır. , İlhami SOYSAL 23 Eylül 1967