March 6, 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

6 Mart 1932 Kaçakçılar Suriye hududu tenhalaşıyor . Yeniden bir çok depo ve , o mağazalar kapandı , o Urfa 5 (Hususi) — Kaçakçılığa “karşı alınan tedbirlerden sonra kaçak deposu halini alan kasabaların boşalmağa başladığını bildirmiş- tim. Son haberlere göre buradaki ticarethaneler çok müşkül vaz'iyete düşmüşlerdir. . Bütün muamele- lerini şimal, yani Türkiye ile ya- ii mağazalarda bir aydan beri iç iş yoktur. Bir çok ticarethanelerin kapan- dığı ve depolardaki malların Su- riyeye nakledilmesine başlandığı baber verilmektedir. Almanyada grip Breslav 5 (A.A.) — Grip müs- tevli bir şekilde hüküm sürmek- tedir. Birçok mektepler tatil edik- miştir. Yoğurt Bu sene ümit edildiği kadar ucuz olamıyacakmış Bu sene yoğurt ümit edildiği kadar ucuz olmıyacaktır. Piyasada yoğurt ticaretile meşgul bir zat bir muharririmize şu izahatı ver miştir : — Bu sene havalar pek sert gitti, Trakyada ve Anadoluda hayvanlar iyi beslenemiştir. Kış yüzünden hayvan telefatı olma- mıştır. Fakat ekseri yerlerde hayvanlar henüz çayıra çikamamıştır. Trak- ya'da yoğurt imalâthaneleri geçen seneye nazaran koyun sahiplerin- den pahalı süt alıyorlar. Başka tarafları bilmiyorum. Fakat Trak- ya'dan daha pahalı yoğur! gele- cektir. Erkekler birliğinden vaz geçilmiş! İzmirde kadmlara karşı bir erkekler birliği teşkili suya düş- müştür. Bu işle uğraşan Iskender bey demiştir ki: “Bu işin kadın düşmanlığı ad- dedilmesi üzerine tasavvurumdan vaz geçtim. ,, Türk halıları İngiltere aldığı resmi yüzde ona indiriyor Ingiltere hükümeti evvelce neş- rettiği ithalât kanunu ile Ingilte- reye ithal edilecek halılarımız: yüzde elli gümrük resmine tabi tutulmakta idi, İngilterenin bu tedbiri ve tat- hik ettiği bu yüksek resim halı ihracatımızı oaksatmağa (sebep olmuştur. Iktisat vekâletinden gelen bir tahriratta halı tüccarımızı mem- nun edecek malümat verilmekte- dir. Verilen malümata göre Ingil- tere ohühümeti Avam kama- rasına Ooahiren tevdi ettiği bir kanun lâyihası ile pamuk, yün gibi bazı sanayi ibtidaiye maddeleri müstesna olmak şartile diğer mevat ve eşyanın kıymetleri üzerinden yüzde on gümrük resmi alınmasını talep etmektedir. Ancak bu kanun ahkâmının buna tekaddüm eden gayri tabi ithalâtın inkizasına kadar meri kalaçağı ilâve edilmektedir. M. Briand Pariste Paris 5 (A.A.) — Coeçherel'den gelmekte olan, M. Briand Parise vasıl olmuştur. Sıhhati fevkalâde mükemmeldir. GÜNÜN HABERLERİ Rusyada tohum. yok! Sovyet hükümeti yeni bir mücadele açtı Londra 3 — Taymis gazetesi- nin Riga muhabiri şu malümatı göndermiştir: Sovyet hükümetinin ve komü- nist fırkasının merkezi idareleri ilkbahar zeriyatına mahsus tohum toplanması için hücum kıtalarının teşkili (o hakkında (o emirnameler neşretmiştir. (Resmi raporlara göre evvelce ittihaz olunan usul ve tetbirler vaziyeti ıslah etme lidir. Umum Sovyet (omemalikinde on gün içinde mevcut tohumluk hububat ancak yüzde on nisbe- tinde artmıştır. Tohum tedarikinde en geride kalan omemleket (o Ukraynadır. Komünist fırkasının merkezi kon- trol komisyonu, neşrettiği bir tebliğde diyor ki: 1928 senesin- denberi muntazaman yapılan tec ziyelere rağmen kapitalist anasır ziraat sahasında hâlâ kuvvetlidir. Bunlar tohum zeriyatı plânını suya düşürmek ve tohumluk ile hayvan yemi tedarikini menetmek için her türlü müşkilâtı çıkarıyor- lar. Binaenaleyh komisyon bun- lara karşı iki yoldan harp yapıl- mâsına karar vermiştir: Plâna dahil sahalar sürmek ve ekmek ve müşkilât çıkaranları cezalan- dırmak. Lastik fabrikası Şehrimizde iki fabrika açılacak Bir Isveç grubu şehrimizde bir lastik fabrikası açmağa karar vermiştir. Yapılan tetkikat neti- cesinde bu iş için Eyüp semti muvafık gürülmüştür. Fabrikanın orada tesis edilmesi muhtemeldir. Diğer bazı yerli sermayedarların da daha küçük mikyasta bir lastik fabrikası açmak için tetki- kat yaptıkları haber veriliyor. Cemiyeti Akvam Çin- Japon itilâfı hakkında verilen kararlar Cenevre, 5 (A.A.) — Cemiyeti Akvam heyeti umumiyesi dün umumi komisiyon şeklinde içtima etmiştir. M. Hymans riyasete intihap olunmuştur. Bundan sonra, Çin ve Japon muhasematının hakika- ten hitam bulup obulmadığına dair bir münakaşa açılmış ve nihayet reis M. Hymans riyaset tarafından muhasematın hakikaten tadilini istihsale müsait olacak teklifatın tahriri için celsenin tehirini istemiştir. Bunu müteakip umum! komisyon ve heyeti umumiye Çin ve Japon- yayi muhasematın acilen tatili için lâzım gelen tedbirleri ittihaz etmeğe ve Şanghay imtiyaz mın- takasında alâkadar olan devletleri tarzı tatbik hakkında Cemiyeti Akvam heyeti owumumiyesinden malümat istihsal eylemeğe davet etmiştir. Bundan başka muhasematın kati surette tatilini intaç edecek olan itilafın akdi ve Japon asker- lerinin çekilmelerine ait şeklin tanzimi müzakerelerinin mahalli askeri sivil ve bahriye erkânının ve Şanghayda temsil edilmiş olan devletler mümessillerinin yardım ve iştirakile yapılmasınm Çin ve Japonyaya tavsiye (o edilmesini mubtevi bulunan bir kararı kabul etmiştir. Lindbergin çocuğu Bütün Amerika heyecan içinde Bütün araştırmalar hiçbir netice vermedi Nevyork 5 — Lindbergin çocuğu elân bulunamamıştır. Tayyareciye yeni bir kartbostal gönderilmiştir. Bunda: “çocuk sıhhattedir. Hal- ka sükünet bulmasını söyleyiniz ,, yazılıyor. Lindberge birçok telgraflar da gelmiştir. Bir kartta ise “ Çocuk ölecek ,, yazıyor. Bu kart ve tel- grafların uydurma ve zabitayı şaşırtmak için gönderildiği tahmin ediliyor. Şimdiye kakar 625 kişi istiçvap edilmiştir. Fakat hiçbir ip ucu yakalanamamıştır. Polis tayyarecinin hizmetçilerini de isticvap etmiştir. Amerikada halk heyecan içindedir. Elân bir iz bulunamaması büyük bir infiale sebep olmaktadır. Terki teslihat Fransız başvekili bu hususta ne diyor? Paris 5 (A.A.) — Havas ajansı bildiriyor: Mebusan meclisi hari- ciye encümeni huzurunda beya- natta bulunan M. Tardicu muhte- lif sunllere cevap verdiği sırada merkezi Avrupanın iktisadi vazi- yeti hakkında tafsilâta girişmek istemeksizin Avrupa devletleri arasında iktisadi rabıtaların tees- süsünü görmeğe taraftar olduğunu söylemiştir. Mumaileyh, herhangi memleke- tin yeniden silâhlanması teşebbli- sünün “açıkca aleyhinde bulun- duğunu sarahaten beyan ve silâh- ların kontrol altına alınmasında ısrar eyledikleri takdirde Fran- sanın yapılacak tekliflere mem- nuniyetle iştirak eyliyeceğini tes- bit eylemiştir. Başvekil, terki teslihat konfe- ransının neticeleri her ne olursa olsun, Fransanın halihazırda mev- cut ve şimdiye kadar her zaman tenkiste devam etmiş olduğu teslihatını yükseltmek niyetinde olmadığını ifade eylemiştir. Alman intihabı Hitler taraftarlarının çıkardıkları şayıalar Berlin 5 (A.A.) — Müfrit milli- yetperverler, intihap mücadelele- rinde Hitler muvaffak olduğu takdirde müfrit milliyetperverlere karşı şiddet istimal etmeleri için Prusya dahiliye nazirının zabıtaya gizli talimat vermiş olduğuna dair ortaya bir şayia çıkarmışlar- dır. Prusya matbuat idaresi, bu mubayyel talimatın sahte olduğunu zira Hitlerin kazanmasına imkân olmadığım bildirmektedir. Thaelman, vatani hiyanefle ittiham ediliyor Hamburg 5 (A.A.) — Impera- torluk müddeiumumisinin talebi üzerine Hamburg diyet hukuk komisyonu, Reiçhstag we Hamburg diyeti âzasından olan ve komü- nistler (tarafından reisicumhur namzedi olarak gösterilen Thael- man'ın teşrii masuniyetini ref'e 6 reye karşı 7 rey ile karar ver- miştir. Mumaileyh, henüz malüm olını- yan bir takım sebeplerden dolayı vatani hiyanetle ittiham eedilmek- tedir, AKŞAM'ın tefrikası: No: 44 KESME Zam ey ANAN A AYLAR e, ZINDAN HATIRALARI Sahife 5 6 Mari 1932 Abdülhamit devrine ait hakiki maceralar Muharriri : Hürriyeti almak lâzımdı. Amma Dasıl? Kafalar bu sualden her an, her dakika cevap bekliyordu. Şevket bey yorulmayan, ümitsizlik nedir bilmeyen azimkâr ve gayyur bir zattı, — Muvaffakiyetsizlik tedbirlerin, çalışmanın noksanından, iyi çalış- makla, iyi idare ve sevketmekle her muvaffakıyet kazanılır, derdi. Netekim az zamanda Trabulus valisi Namıkı attırdı, Hacı Raşit ve Hacı Ahmet beyleri Fizan menfasından kurtardı, üç arkadaşı mahpesten kaçırdı... Cenevrede çıkan (Osmanlı) gazetesini yaşa- tanda oidi. Daha birçok işler müsbet işler gördü ve görüyordu. Biraz fedakârlıkla istibdadın yıkılacağına iman kuvvetli idi. Bu sebeple daha Bağdatta iken Recep paşaya bulületmiş, onu kendine bağlamış, Recep paşayı Istnbula yürümeğe ikna etmişti. Fakat Bağdadın uzaklığı, vesaitin noksanlığı buna mani idi. Recep gaşa, bu mert ve asil kumandan her fedaktirlığa hazırdı, fakat önlerinde maddi manialar vardı. Saray da Recep peşayı biraz anlamıştı ve işte o sebeple Bağ- dada yedinci ordu kumandanlığın- dan, menküben Trabulusgarp fırka kumandanlığma eril mişti. Mithat paşa zade Hay- | dar bey, Ismail Kemal bey, Mah- | mut paşa ve oğulları prens Saba- | haddin ve Lütfi beyler Avrupaya | kaçtıkları vakit 2 kânunsani 1315 tarihli ariza ile ittihat ve terakki cemiyetinin yedinci Trabulusgarp şubesi namına Mısırda komiser Ahmet Muhtar himayenizi millete uzatınız ) diye müracaat edende o idi. Ahmet | Muhtar paşadan yeni mücabitlerle birleşerek istibdadı yıkmağa hasrı mesai etmesini istiyordu. Şevket bey, içindeki sönmeyen aşkuateşle her çareye baş vuruyordu. Nihayet son büyük bir teşeb- büse girişti. O vakit Pariste bu- lunan Prens Sabahaddin beyle mektuplaştı, Bir taraftan da Recep paşa ile Bağdatta başlamış olan müzakereyi tecdit etti. Uzun muhaberelerden sonra işi daha esaslı görüşmek ve hal- letmek üzere Prens Sabahaddin bey Maltaya geldi, Şevket bey'de oraya gitti ve görüştüler. Bir aralik Londra Reşit bey de gizlice Trabulusu- garbe geldi. Reşit beyin tavassu- tile Londrada Sabahaddin bey namına bir istikraz aktedilecekti. Bu para yapılacak harekât için lâzımdı. Para bulununca (asker tebdil edi- liyor) diye Trabulustan mühimce | bir kuvvet kaldırılacak, vapurlara yüklenecek, Istanbula çıkarıla- caktı. Başlarında Şevket beyin bulu- nacağı bu asker İstanbula derhal harbiye mezoretini basacak ahaliyi de ayaklandıracak, saraydan, is- tibdattan meşrutiyet ve hürriyet istiyecekti. Askerin Trabulusgarpten ha- reketi Istanbula duyurulmıyacaktı ki OTrabulusta kalacak olan Recep paşa bu ciheti temin ediyordu. İstanbuldaki teşkilât halkı bu harekete mümkün olduğu kadar hazırlıyacaktı. Ümüt kuvvetli idi. Fakat, ya muvaffak olamazlarsa... Muvaffak olamazlarsa, hürriyet için ölecek- lerdil * » Prens Sabakaddin ve İsmail Kemal beyler bu hareket için | saydı, paşaya ( desti | sefareti kâtibi | ununa İngiltere'nin muavenetini Recep Paşaya ve Şevket Beye vadet- mişlerdi. Her şey tamamdı, yalnız pek az bir zaman, hazırlanmak için lâzımdı. Fakat bir gün, Ismai Bey şöyle dizgi? ami — İstanbul'a girin de, beni ondan sonra çağırın, ben Ayru- pa'da kalıp bekliyeyim | Biraz sonra anlaşıldı ki Ingiltere böyle bir teşebbüse asla muz- venet ve müzaheret etmiyordu. Ismail Kemal bunu biliyor, bile- rek mi, bildiği halde mi Şevket Beyi, Recep Paşayı ve bir çok masum insanı ateşe atıyordu. Bu hususta kat'i bir şey söylemek bizce mümkün değildir. Belki evet, belki hayır... Kim bilir? Fakat İsmail Kemal bey, bu hareketi ile meşrutiyet tarihinde herhalde büyük bir rol oynamış- tır. Eğer İngilterenin yardımı temin edilmediği için hareketten durdu, geri döndü ise, ona pek birşey denemez sede İngilterenin yardımı yerine, lâzım olan paranın başka bir taraftan temini, işi belki biraz geciktirse bile gene kuvvei maneviyeyi kırmaz, birkaç ay sonra aynı haraket başa çıka- rılabilirdi. Ismail Kemal - ağlebi ihtimale göre - iptidadan beri prens Sa- bahaddini ve bilnetice Şevket beyi ve Recep paşayı aldatmıştır. Eğer onun bu hareketi olma- kararlaştırılan (— (Istanbul baskını) herhangi başka bir yer- eden temin edilecek para ile başa çıkarılabilirdi. O, uzun bir zaman (lagilterenin yardımını temin) etti- gini iddia ederek, etrafını aldat- mış ve bilnetice işin akamete uğramasına sebep olmuş bulun- makla ittiham edilmektedir. Bu hareket, Istanbul baskın meşrutiyetin, kanunu © esasinin ilânını her halde bir çok sene tacil etmiş bulunacaktı. işin muvaffakıyetle tetevvücü için İstanbuldaki teşkilât ta hayli faaliyet ibraz etmiş ve Şevket bey tarafından hazırlanan muntazam bir programın tatbiki sayesinde İ işgünü haylı kuvvetli bir kitlenin askere ( iltihakı temin edilmiş bulunacaktı. Istanbulda az bir kuvvetle, istib- dadın ve sarayın gözünü yıldırıp, İ karşısmda müthiş bir kuvvet var- mış vehmini vermek kabil ola- caktı. Herşey hazırlanmış gibi idi. Ve ümit çok kuvvetli idi. Fakat birden bire Ismail Kemal bey bir hareketi ve bir sözü ile plânları alt üst etmiş, o güne kadar üzerine kurulan ümitlerin temelini yıkmıştı. Bu hareket kuvvei maneviyeyi kırmış olmaktan ziyade bu gibi işlerde muhakkak; vücudu elzem olan heyetin, içinde oyun bozanlar bulunması (Arkası var) İlân tarifemiz 7 Teşrinievel 71931 tarihin- den itibaren gazetemizin ilân tarifesi şu suretle tesbit edilmiştir : Santimi Sahife kuruş 1 > an 2 250 3 200 4 100 İç sahitslerde 60 Son iki sahilede 30 LR