1 Ağustos 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 21

Commodore G64'te Çok Boyutlu Donanım Commadore 64'ün pratikteki çok yönlülüğü çok deneyimli profesyonelleri bile şaşırtıyor. Münih'teki Bavyera Özürlüler Devlet Okulu'nda Commodore 64 özel bazı görev- leri de yerine getiriyor. Ruhsal ve bedense!l özürlülere yazı ve iletişim olanakları sağlıyor. Özel olarak geliştirilmiş bazı gerçler, hareket kısıtlığı olan çocukların C 64'le oynama larına olanak sağlıyor. Bir kalemi tutmayı ya da kalemle düzgün bir çizgi çizmeyi becereme- yen, konuşmayan ya da anlaşılır ses- ler çıkarmayı bile başaramayan ço- cuklar, artık Commodore G4 yardı- mıyla “kızma birader” türünden top- hu oyunlara katılabiliyorlar. Bu özür- lülerle ilgilenen terapist Christi BrandI: “Bu, birçok çocuk için beş ya da altı yaşından sonra neler yapa- bildiklerini gösterebilmelerini sağla- yacak tek alanak”' diyar. 1985'ten bu yana Bavyera Eyaleti'- ndeki şekiz bedensel özürlüler eku- İunda “Okul Pedagojisi ve Eğitim Bi- limi Enstitüsü” (ISB) tarafından yön- Tendirilen ve “ELEKOK - Erarbei- tune und Erprobune elektronisçher Lern- und Kommunikatiönssyeteme für Behinderdte” (Elektronik Öğre- tim ve İletişim Sistemlerinin Benim- senmesi ve Denenmesi) olarak adlan- dırılan bir proje yürütülüyor. Bu pro- je dahilinde, bilgisayarlar, özürlü ço- cuklara çevreleriyle iletişim kurma olanağı sağlıyor. Bu deneme okulla- rında ucuz Commodore 64'lerin kul- lanılıyor olması, yalnızca mali neden- lere dayanmıyar. ÇOK BÜYÜK JOYSTICK'LERİ AYAKLA KULLANMAK Çok kapsamlı bir donanım arzına rağmen, başlangıçta bazı sorunların ortaya çıkması kaçınılmazdı, Piyasa- da satılan Commodore'lar, bilgisayar oyunlarının oynanabilmesi için nor- mal klavye, joystick ya da mouse (fa- re) ile donalılmış durumda. Bu gereç- ler ise özürlü öğrenciler tarafından pek kolay kullanılamıyor. Çünkü bunlar çok seri ve hızlı hareketler isz- tiyorlar. Kibernetik Araştırma Mer- kezi tarafından geliştirilmiş olan bir büyük klavye az bir değişiklikle Com- Çev: Ziya BAYMAN modore 64'e bağlanabiliyor ve düşük düzeyde koordine hareketlere sahip çocukların da bilgisayarı kullanma- sına olanak veriyor. Özelliğe uygun olarak değişen gi- riş gerçleri önemli bir ihtiyaç. Her özürlü çocuk, kendine özgü hareket olanaklarına sahip. Bu nedenle çok farklı elemanların geliştirilmesi gere- kiyor: Tahteravalli şalterler, basınç- h düğmeler, havalı düğmeler, yaklaş- ma uyarıcıları vb. Satış bayileri bu tür adaptasyonlar konusunda çak kısıtlı bir arz sergiliyorlar. Bu arzedilen mallar ise ya özel talepleri tam kar- şılamıyorlar ya da çok pahallılar. Commodore 64 için daha ne yapı- labileceğini düşünüp duran donanım meraklıları açısından biraz kenarda kalan bir görev alanı bu. İstenen, uy- gun yazılımı ile birlikte, ruhsşal ve be- densel özürlülere alpılama yetenekle- rini geliştirecek ve oyun oynayabilme- lerini sağlayacak donanırm. Brandi: “Onların kendi başlarına oynayabil- meyi ve kendilerini meşgul etmeyi öğ- renmelir çok önemli” diyor. Bu bağlamda en önemli gerçlerden biri, modifiye edilmiş jeystick: Bun- lar, normalden daha büyük ve daha sağlam olmalı ve yere konularak ayakla kullanmdabilmeli. Bu kollu ge- teçleri kullanamayan öğrenciler için, herbiri joystickin bir işlevini yerine getiren beş düğmeli bir klavye kulla- Tuliyor. Ateşleme düğmesi gerecin yan tarafından herhangi bir yere ko- nabiliyor. Ateşleme düğmesi gerecin yan tarafında herhangi bir yere ko- nabiliyor. Bazı özürlü çocuklar, ar- kaya ve öne doğru olan hareketleri yapamıyorlar. Bunlar için düğmeler yatay olarak yerleştiriliyor. Sevindi- rici bir yan özellik ise, düğme sayısı- run çocuğun yapabildiklerine oranla artırılabilmesi. Başlangıçta kullarılabilecek prog- ramlara “Colorito” ya da “Bilder- land” (Resimler Ütkesi) verilebilir. (Çocuktan istenen yalnızca düğmele- 21