1 Ekim 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 13

İktısat işlerinde Devlete Veto hakkı ve İktısat Vekâleti. Dr. Vedat Nedim. Devletin memleket iktisat hayatile olan passif veya ahtif müna- sşebetine göre İtisat Vekâletlerini iki tipe ayırmak mümkündür : Passif İktisat Vekületleri, aktif İktisat Vekâletleri. Osmanlı İmparatorluğunun Ticaret ve Ziraat Nezareti, passif bir teşekküldü. Türkiye Cümhuriyetinin İktisat Vekâleli ise, aktif bir uzuv ola- caktır. Çünkü Osmanlı İmparatorluğunda Ticaret ve Ziraat Ne- zaretinin passif bir teşekkül olması kadar, Türkiye Cümhuriye- Ünde de İktisat Vekâletinin aktif bir uzvu olması tarihi bir za- rurettir. Iktisat Vekâletimiz, en çok vekil detişliren vekâletlerden biridir. Biz, bunu İhtisat Vekâleti mekhanizmasındaki aktifleşme ihtiya- cırın, bugünün şartlarına uymak zaruretinin bir ifadesi olarak izah ediyoruz: Değişmek istiyen makina, vekil değiştiriyor.. ©& Kapitülâsyonlarla, Düyunuumumiye ile elikolu bağlı bulunan, sözde müstakil Osmanlı İmparatorluğu devletinin iktisat siya- seti gibi, bunu temsil eden Ticaret ve Ziraat Nezaretinin de pas- sif bir teşkilât olmaması kabil değildi. O derecede passif ki, bir kalemde lâğvedilse, memleket ikitisadiyalının, bu pek cezri gibi görünen hareketten katiyen müteessir olmayacağı aşikârdı. Ticaret ve Ziraat Nezareti olmadan da, pekâlâ tarlalar sürülür, bankalar işler, atelyeler çalışır, alışveriş yürür; kısaca, memle- ket iktisat makanizmasının mutat gidişinde hiçbir değişiklik ve hiçbir aksaklık duyulmazdı. Osmanlı İmparatorluğu gibi bir yarı müstemlekenin Ticaret ve Ziraat Nezareti, işte bu kadar lüzumsuz, bu kadar faydasız bir 13