October 1, 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 29

Bundan iki sene evvel az çok meydan alan bu mezhepçik, btzh- ramın piyasa kanunlarının tamamile haricine çıkması ve eaki buh- ranlardan bambaşka vasıflar ve ölçüler alması üzerine klâsik iktisat mektebinin buhran telâkkisi ile beraber suya düşmüstür. -Bu buhran çünkü, kendinden evvelkilerden tamamile farklı o- larak: A — Serbest mübadele rejimini, B — Piyasadaki atomotiklik nazariyesini (piyazanın kendi illat- lerinden kendi kuvvetlerile kurtulması), C — Para esasını, D — Devletin devlet kalması ve iktisadi işlere müdahalede bu- lunmaması prensipini yıkmıştır. 23 lli ve dogmatik bakımdan: Bu görüşü koyan Karl Marx'tır. Bu görüşe göre de, buhran, ta - bi bir haldir. Her zamain tekerrür edecektir, çünkü kapita- lizm, bir plânsız ve ölçüsüz iktisat rejimidir. İstihsal vasıtaları- nın alabildiklerine inkişaf etmeleri esas tanındıktan sonra, 6 - 8 senede bir istihsal ile istihlâk arasında uygunsuzluklar belirme- si, bu uygunsuzlukların iktisatça çöküntülere yol açması elbet- te ki hem tabil hem de mukadder bir haldir.Hüküm: bahranları kaldırmak için kapitalizmi tasfiye etmek lazımdır. Karl Marx, hic sşüphe yok ki, kapitalizmi en doğru tahlil ve ten- kit etmiş olan adamdır. Bu itibarla, gerek kapitalizmin bir mu- kadder buhranlar rejimi olduğu gerekse bu buhranların neden ileri geldikleri hususunda en doğru ve en tam malümatın, klâ- sik iktisatçıların kendileri de, Karl Marx tarafından verildiği hususunda müttefiktirler. Şu var ki, mesele, buhranları izah etmekten ziyade bunları or- tadan kaldırmaktır. Klâsik iktisatçılar, hem huhranı kaldıramı- yacaklarını hem de kaldırmıya lüzum görmediklerini, çünkü bu- nun iklisadi bünyenin hattâ güyel sıhht bir aksülâmeli olduğu- nu ileri sürüyorlar. Karl Marx halbuki, buhranın izalesini, ancak kapitalizmin kalkmasında ve ilmi sosyalizmin gelmesinde gü- rüyor. Eğer son buhran olmasa idi, yani son buhranın diğerlerinden tamamile farklı ve sıhhi değil, hilâkis yıkıcı bir hâdise olduğyu tecelli etmesi idi, ne klâsik iktisattıların telâşa girdiklerini ne de adevlet müdahaleciliğin prensipinin bir ikhtısadi haram vaziye - 29