1 Mayıs 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 22

Milli Iktısat : Türk parasının kıymeti ve Kemmiyetcçiler Paranın kıymetindeki (*) yahut emtia fiatlarındaki tahavvüllerin se beplerini yalnız para cihetinde aramak bizi hiç bir zaman salim bir yola çıkaramaz, Para milli iktisatta müstakil bir faktör değildir ki, onu yalnız kendine hat kanunlarla izah edelim. Halbuki «İ. Fiseher» in for mülünde paranın milli iktisatta müstakil bir varlık olduğu kanaatı ha kimdir. Bunun 'çin «Talât Geveci> Bey de Türk parasının kıymelini da* ha ziyade bara cihetindeki fuktücler bakımından tetkik ebmektadir, 1Talât» Beyin hureket noktası sudur: «Para kiymeti, mikdarile tahavvül etmektedir. Fakat bu takasvül, riya- zi biy nisbet tahtırda değildir. Para iki misli olmakla fiatlar da tama- mile iki misli olmaz. Barsadaki kıymeti tamamile Yartsına düşmez, Bel- ki biraz daha fazla, belki biraz daha az düşer. Bundun maada, nukdar tahavvül etmehle fiatlar derhal tahaövü! etmiyor. Yeni para tedanülün bütün kanallerini dolaştıklar sanra kat'i Daxiyet hasıl oliyor. Fakat her halde para hiymeli mikdarile tahavvül etmebtedir» (**). * Talât > beyin burada pazarlık eder gibi artaya sürdüğü ihtirazi kayitler yani «belki biraz fazla düşer», «helki biraz daha az düşer» gibi süzlerin hiç bir manası yoktur, Para kıymeti ister az düşsün ister çok düçsün, kıy- met mikdara tâbi kılındıktan sonra buclar neyi ilade eder?, İddin, para kıymetinin mikdarına maküsen mütenasip olarak değiştiğidir. Para esaş itibarile böyle müstakil bir faktör olarak kabul edildikten sonra, artık paranın milli iktisadiyatın umumi seyri ve konjonklür ha- vekellerile olan mülrkabil elâstiki münaşebeti de ihmal edilmiş damek- tir, Bütün kemmiyetçiler gibi :Talâts bey de konjonktürün dinamikini, paranın dinamikinc tâbi addetmiştir. Halbuki hakikatte para, milli ik- tisattaki cıçliinaz - istihsal münasebetlerinin bir ifadesidir:. Mübadele sahasında bütün Münasebetler, afaki ifadelarini ancak parada bulurlar. Fakat para bu münasebetlerin yalnız basit bir sembolü olarak kalmaz. Aynı zamanda bülün açltimai istihsal münaşebetlerinin tecssüsüne de İsmail Husrev, ( Burada Şaranın kiymeltinden şimdilik naranın işlza kuüvvetini kastediyarı d Bizte paranın kıvınetı ilr iyzlra kuvveli XŞrı ayrı şeylerdir (* Talât Geyeci Para düğnesi,.. h. 8. 20. 22