1 Mayıs 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 42

materyalist iktisatta bu babis «İçtimai - Vasati - zaruri sây» se- * yiyesinin tahayvülleri seklinde üdeta riyazi bir şekilde mütalea edilmiştir. İktisadi Devletciliğin yeni memleketlerin kuruluş nizamı bahsin” de Hamdi Beyle aramızda netice değil, fakat metot ayrılıkları vardır. Bu ayrılıkları burada uzun boylu izah imkânını bulamadı- pımız ve neticelerdeki mutabakatı ifade etmekle geçmek mecbu- riyetimiz bizi üzüyor. Filvaki «Her yol Roma'ya çıkar» derler: Fakat Roma'ya çıkan yolların çoğu pek dolambaçlıdır. Halbuli «akli selim için tariks in bir olması daha eyi değil miydi? Meselâ sermayedarlık nizamının son tecellilerini mütaleada Hamdi Beyle aramızda fark olmadığı halde «Sermaye» nin ta- rifinde kendisile hiç müsterek değiliz. Hamdi Bey diyor ki, «Ser- maye, labiat kuvvetile insan kuvvetinin Bir araya gelmesinden doğmuşturz. Halbuki tabiat kuvyetile insan kuvveti ilk insanın yaratıldığı gündenberi bir aradadır. Fakat «Sermayc» kanunları ve sermayedarlık nizamı deyince biz nihayet ancak son asıların hududumu aşmıyoruz. Sonra bir yerde de «İrısan ila tabiat arasın- da matavassıt olan sermayedir.» buyuruyorlar. Halbuki insan ile tabiat arasında mutavassıt olan sermaye değil «Teknik» dir. Teknik ise her zaman sermaye degzildir. Buna mukabil, bizzat tİnsan kuvvetiv muayyen tarihi şerail ultında «Sermayc» ve in- kılâp edebilmiştir. Sonra «Sermayenin zamanımızda para gibi istiklâl kazanmasın ibaresi tezatlı bir mana veriyor. Haddi zatinde nce para müstakil- dir, ne de şermaye paradan ayrılabilir. Para, yani nakit şeklinde mütedavil sermaye, muasır nizamda sermaye harcketlerinin, yani sermaye düsturimun hem başı, hem gayesidir. © Millet iktisadı bahsi «İktisadi Devletçiliği» in ana bahsidir, Fil- vaki ilk izahlarında Hemdi Bey millet iktisadını «xMaddi ve ma- nevi refahı yüksek bir millet huruş usüllerinin heyeli mecmüası- dır.» şeklinde anlatır. Fakat bilâhara bu izah aydın bir mahiyet alır ve millet ihktisadı Kadro'nun da daima izaha çalıştığı gibi «plânlı ve tanzim olunmuş bir millet iktisadiyatı, yani başlıca te- 42