1 Mayıs 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 51

yatta bulunan kimseler olmayıp belki bilâkia bu tesisatın devam eltiği uzun müddetçre berhayat olacak nesillerdir. Binacnaleyh menfaatı İ'i' rak cden kimselerin külfete tahammül etmesi muhik olacağından, ve;' gi seklinde tecelli edecek külfetin bir seneye yükltülmeyip îıtil—:rA?lar;n mürettebatı şeklinde uzun senelere taksimi lâzımdır. e ş y Cemiyclin bir ân evvel ileri bir konfora kavuşmasını teminen istikraz- lar aktinin (âzım olduğu ve bunun içtimai adalet noktasından da doğ- ru olduğu gibi halk tasarrufunu temin ve leşvik etmekle de mükellef olan Devlet icin, koendi gacantisi altımda istikraz tahvili çıkarması, sağlam plasman arayan küçük tasarruf orbabına karşı, ihmal edilemez bir vazifedir. Acaba memleketimizde Devlet istikrazları yapılmış mıdır? Ya - pılmış ise Türk milletini konfora ulaştırmak noktasından bu is- Ukrazlar ne netice vermiştir. Türk tasarruf erbabı plasman ili- barile bu istikrazladan nasıl istifade etmiştir? İktisatcı arkadaşlarımızdan ve İktısat Vekâleli müşavirlerinden De Nürhan Zilhmi Reyin *La Balance desa comptes de la Republigue de Tur- güle» Türkiye Cümhuriyetinin hesabat muvazenesi namındaki pek kıy- metli tezinden aldığım şu bir kac rakamı zikretmek bu hususta bize bir fikir vecebilmek için kafi gelecektir kanaatındayım. Mezkür tezin 170 - 171 nci sahifesindeki 1854 Kırım istikrazı ile baş- hyan ve dahili düyunun tevhidinc maltaf olan 1914 İştikrazı ile biten tabladan, bu iki tarih arasında; aktedilen 191.0090.000 altın !ra kiymetin 39 istikrazdan 17.000,000 , â 7 iştikrazın iklinadi maksat- Inra (Demiryolu imşası ve sair hidemat) 241.000.000 altın lira kıymetinde 32 iştikrazın gayri ratlemir maksatlara (Sazay masrafları ve bazon de harp ihtiyaçları | sarf edildiği va bu istikrazlarım kâffesinin harici islikrazlar olduğu an- laşılmaktadır. Takciben bir liralık verimli bir istikraza mukabil beş liralık gayri müs- mir istikraz aktedilmiş olduğu ve bu istikrazların neşr fiatı vasşati © 60 kadar olduğu ve haltâ Şark Demiryolları istikrazının noşr fiatı * 32 olduğu, yani 100 franklık bir borç senedi imza eden Devletin eline 32 frank geçliği nazarı itibara almırsa Osmanlı hükümeti zamanında, mil- letin bugün elân ödemekte olduğu, ne acı borçlar yüklendiği an'aşılır. Kaldı ki hu istikrazların kâffesi cenebi piyasalarında. yapılabilmiş ve tasarcuf sahibi vatandasların plasman ihtiyacım kat'iyyen kurşılarma- mıştır. İlk dahili istikrazımız büyük harp akebinde 1918 de cıkarıları ve 18 mil- yon lira itibari kıymettr olan istikrazdır. Cümhuriyet hükümetimiz bu dahili istikrazı her ne bahasına olursa olsun ödemek azmini güstecdi- ğindon vaktile 8 liraya kadar düşmüş olan bu tahviller bugün itibari kaymeli alan 100 iranın civarında kote edilmektedir. 1918 dahilt istik- razı ile aynı teminatı, düyunu umumiye faslından ödenmek teminatım, D1