15 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11

No. 1883—198 Tetkik : Bugünden itibaren Avrupanın sovyetik tarzı ida- reyi askeri bir müdahale ile her tadil teşebbüsü bir intihar gibi telâkki olunmalıdır. Hel böyle iken askeri istihzaratını mazur ve haklı göstermek için sovyet propagandası bu müdahale fikrine karşı sahte bir endişe gösteriyor. Aynı zamanda beynelmilel sahada kapitalizm, emperyalizm ve militarizme karşı şampiyonu bulun- duğu cihan sulhu komedisini oynuyor. Avrupaya hiç kimsenin cayı kabul görmiyeceğini bildiği cezri terki teslihat projeleri teklif ediyor. Bu sureile Avrupayı kendi teslihatının mes'ulü yapıyor ve aynı zamanda askeri kudretini ve müsalemetçu nüfusunu tezyit ediyor. Sovyetler ittihadı şimdilik Avrupaya karşı bir harp açacak surette intaç edilmiş değildir. Böyle bir harp Avrupa için beş senelik plânın ve sovyetik iktisadi hâkimiyetin hali hazırdaki azametinin inhi- damını ifade edecektir. Fakat Avrupa siyasetinin ihtilâlcu istikamette bir tekâmülü kendisini haylı çabuk harekete getirebilir. Bunun içindir ki dişlerine kadar silâhlanıyor. Rusyanın Avrupa üzetine askeri tefevvuku her şey- nen evvel imperatorluğun cesim mesahasından dola- yıdır. On ikinci Şarl ve Napoleon istilâları fethedile- cek arazinin cesameti karşısında akim kalmıştır. Bu tahil tefevvuka Uralda ve Siberyada yeni sanayi merkezleri tesisi inzimam ediyor. Zira, bu imalâthane- der, bu madenler ve bu şehirler havai hücumlarla tehtit edilebilmek için Avrupa hududundan çok uzaktadırlar : halbuki Ren sahillerinde mütekâsif Avrupa sanayii şovyet hava filoları için elde edilmesi kolay bir şikardır. Bilhassa Avrupa ile harp ihtimalinde Avrupadaki komünist taazziler sovyetler ittihadına bütün bir takviye orduşu temin edecektir. Milyonlara baliğ olan komünistler Avrupa hükümetlerine kâişı isyan etmek için Moskova'dan bir işaret bekliyorlar, Mos kovaya karşı harbedecek bir ordu ise arkasında mühim bir düşman adedi bulunduracaktır, Köprüler dinamitle tahrip edilecek, tren istasyonları uçurula- <ak, elektrik hatları kesilecek, cephane depoları kundaklanacak; her tarafta isyanlar orduların gayre- tini felce uğratacaktır: halbuki Avrupanın Rus kitle- lerini Moskova hükümetine karşı isyana sevkedecek hiç bir vasıtası bulunmıyacaktır. Bu sevki ve (siyasi tefevvuka şimdiye kadar Ağxuptnın faik bir harp tekniğinden başka karşı ko- yacak bir şeysi yoktu. Beş senelik plânın icrası on- dan bu takaddümü bile âlıyor. Askeri sahada dahi Avrupa vahim tehlikelere sürükleniyor. SERVETİFÜNUN Beş senelik plân Geçen nüshadan mabaat ve Son Nakili Bülent Nuri 5 — Cihan buhranı Beklenilmiyen bir tesadüf beş senelik plâna harikulâde bir ehemmiyet vermektedir: Rus teşebbüsü garbın şimdiye kadar hiç tanımadığı iktisadi buhrana tesadüf ediyor. Bu intibak tarihi bir tesadüftür. Beş senelik plân buhranın bir neticesi olmadığı gibi cihan buhranı da beş senelik plânın bir neticesi değildir, Garbın ikti- saden kuvvetten düşmesi soyyetik nakahata kâfi mıktarda ehemmiyet verdiği kadar hadise cihan siya- seti üzerine derin bir surette tesir de ediyor. Tetabuk, kaydedelim ki bir çok kimseleri yanlış neticelere, hatalı görüşlere sevketti. Pek çok Avrupalı tarafından haksız olarak hususi kapitalizmin karşı- sında Rusyanın tasavvur ettiği devlet kapitalizminden başka bir şey olmadığı için, teressüm etmekte olan yeni sistemde hakikaten aranılan sistemin görülmesi oldukça tabiidir. Şu halde bolşevizm hali inhitatta ve sönmekte olan garp dünyası karşısında dogan bir dünyadır. Bunun içindir ki garp medeniyetini yeniden teşkil ederek kurtarmaktan sarfı nazar ediyorlar. Artık halâs şekilleri aramak zahmetinde bulunmuyorler. Beş senelik plân şaşan ile parlıyor: onun karşısında garbın iktisadiyatını buhrandan kurtarmak için ya- pacağı zaif gayretler nedir kif Garpta en ziyade endişe verici maraz işsizliktir. Soviyet ittihadının ise çalışacak kola ihtiyacı var. İşte bu, sovyet propagandacıları için özlü bir delildir, Onlar için, bolşevizmin, Avrupa ve Amerika metot- larını önünde hiç bir işe yaramadığı korkunç bir meseleyi bhalletliğini meydana koymak kolaydır. Delil muvaffak oluyor ve Avrupa işsizlerini bir araya topluyor. Mahaza yanlıştır da. Zira unutuyor ki kapitalist sistemi en iyi temsil eden Avrupa memle- keti olan Fransa asgari işşize maliktir: onutuyor ki Alman, Amerikan ve İngiliz işsizliği fazlayı istihealin ve ziyanına gatışın bir neticesidir. Ve Rusyada hiç işsiz bulunmaması Rusyanın arazisi üzerinde mahv- olmuş veya bakiyeleri kalmış bütün bir iktisadi uz- viyet teşkil etmesindedir. Yeniden inşa edilmekte olan yanmış bir köyde elbette işsiz yoktur. Sovyetler ittihadı fikrini nihvyele gölürebilecek mi? Bu, plânın tatbikinden sonra belli olacaktır. Rusya istihsal kuv- veti ile istihlâk kabiliyeti arasında her hangi bir tevazünsüzlüğe intizar etmelidir. Belki o zaman işsiz- liği görecek. belki o vakı; garp tehlikeyi tahakkü- müne almış olacaktır. Fakat bugün zevahir Rusya cihetindedir. Sovyet- ler ittihadı kendilerini bir sistemin kurbanları his seden, ve buhranla ezilerek onu tel'in ve mahküm eden milyonlarca insanın ümididir.