26 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

SS — .... BUGÜN İK Elmberlain Nutkundan Sonra Ömer Rıza DOĞRUL ngiltere Başvekili Mister Cham berla dünkü nutku, şüphe İk ki, yaşlı bir devlet adamına, ve #pten sakınmayı ve uzaklaşmayı (belli başlı prensip tanıyan bir Set erine yaraşan bir nutuktu, Nut M temeli, dün de anlattığımız gibi, Silterenin Çekoslovakya yüzünden Wmatik herhangi bir taahhüde gi- #miye hazır bulunmadığı idi. Gerçi amberlain'e göre bunun mânası, Gilterenin her ne pahasına olursa Bun harbe girmemesi değildi, Siltere Orta Avrupada, hattâ Çe-| vakya yüzünden kopacak mü-| İlâh bir mücadeleye iştirak ederdi, € onun mutlaka bu mücadeleye | Tişeceğine söz vermesine imkân tktu. İngiltereye şimdilik düşen bir "ile varsa silâhlanma programını Mamlamaktı, ister Chamberlain'in söylediğ bu sözleri muhalefet liderleri 26-3-938 İ hayi hırpaladılar ve Mister At-| *'den başlıyarak Çurçile kadar hü- * siyasetini tenkit edenlerin mü ları bir hayli kuvvetli idi. Mu- Mefet liderine göre hükümet, silâh- a programını tatbik edineyie ka İ vakit kazanmak siyasetini takip Yordu. Fakat bu siyaset doğru de- İdi. Çünkü karşı taraf ta boş dur- or ve emrivakilerle maksatlarını kkuk ettiriyordu. Nihayet İngil- hükümeti faaliyete geçmiye ka- #t verdiği zaman her meseleyi hal- Milmiş bulacak, ve bir iş yapmak, * harekete geçmek için bir hâdise karşilaşamıyacaktı. Mister Çurçil ise daha kuvvetli be- tta bulunmuştur. Çurçile göre Hâvüze karşı gelmek için İngiltere Fransanın tedafüli bir ittifak yap- belki | Sultanın seksen kilometre cenubü UZAK ŞARK: Çin Kuvvetleri: Hertarafta İlerliyor Hankeoo, 25 (A.A) — Çin tebliği: ““Tsinpunin Şimalindeki Çin mu- kabil taarruzu üzerine, Luşengin ce- nubuna kadar ilerlemiş olan Japon kuvvetleri ricate mecbur edilmişler- dir. İ Demiryolunun garbinde Şianşian- fin üzerine taarruz eden Çin ordusu keza düşmanı geri stmış ve düşman Şişlangından 7 kliometre mesafede olan bir köye çekilmiştir. Çin kuvvet leri ileri yürüyüşlerine devam (edi yorlar. Diğer taraftan General Mahanşa- mın kumandası altındaki Çin kolları! İgarbisinde ve Sarı Nehrin şimalinde İbulunan Tokotoyu zaptetmişlerdir. Japon ordularında görülen hara- retli faaliyet, bunların Pingban cep- hesini boşaltmıya hazırlandıklarına bir alâmettir. Anholenin cenubunda Hurvglinsi- ao'da Çin kıtaatı kati bir muvaffakı- yet elde etmişiyer ve Japon kuvvet- lerini ağır zayiatla geri atmışlardır... İngiltere hükümeti hasara uğrıyan gemileri için tazminat istemiştir. La- dy Bird adlı İngiliz topçekeri için de yakında tazminat istenecektir. ALMANYA: Bir Alman Gazetesi, Lehlilere Çatıyor Berlin, 25 (A.A) — Berliner Tageb ilan, bu ittifakın etrafında diğer iç etleri toplamaları lâzım geliyor- Mister Çurçil Balkan Antantı Öğletlerinin de böyle bir ittifaka il- Ş* edeteklerini ve'cok tesirli. bir | Fakat bütün bu mülâhazalar, fngil hin Avam Kamarasında kuvvetli İz bırakamamış, ve umumiyet iti- *iyle hiikümetin siyaseti tasvip o- muştur. O halde bu siyasetin tasvibini ta- kip edecek olan hâdiseler ne ette olabilir? İheilislerin aüihim bir kısmı da bu ta üzerinde bedbindirler, Bunla i ; Ye, Almanya, evvelâ İspanya işi- i Milledecek, yani İtalya ile birlikte ja âsilerinin kati muvaffakıye- i ,'eMin edecek ve bu suretle Gar. | iy deniz methaline hâkim olarak taraftan Fransanın Şimali Afrika iu "üvasalasını, diğer taraftan İn- tenin ticaret yollarını tehdit ede » bundan başka Ren hududunda AĞU gibi Perene hududuna da sayı tehdit edecek, daha sonra ş , »lovakya işiyle meşgul olacak, 9“ işide kan dökmeden, Çekosle; AY: İçin için karıştırarak başa. « Ve daha sonra o müstemleke meşgul olacaktır. mehafilin düşünüşüne göre, Al Yahın bütün Orta Avrupaya hâ- 1 devredeyiz ve bu hâki- ei Britanyanın menfaatlerini teh ektir. EA aileye bügünden blkuy Akdeniz memleketi sayılır. Ve Jet Akdenizde bilhassa İngil Yi, karşı gelecektir. i,,, Yet bütün İngiltere efkârı u- », esine herşeye rağmen silâh- MA programını çabuklaştırmıya İşletmiye karar vermiştir. N karar, belki de İngilterenin | Matine uygundur. Fakat hâdise- *iyasetin isabet ve isabetsizli- erecektir. Rk, , Mavnada Yangın Bece saat yarım sularında, Zig Balıkpazarı açıklarında açık b irli bulunan Liman Şirketine Mavnadan yangın çıkmış ve bulunduğu pamuklar yanmış. yha, sahile çekilerek, ateş an- Mdürülmüştür, lü | b, lat gazetesi, geçende Polonyada Al manlarla Lehliler arasında cereyan eden bazı hâdiseleri kuydetmekte ve tehditkâr bir lisanla Polonya hü € nihayet verm dir. iye davet etmekte- Hitler, Königsberg'de Gönigsberg, 25 (A.A) — Hitler, bu akşam tayyare ile buraya gelmiş ve Hitler gençliğine mensup erkek ve kız 20 bin kişinin arasından geçerek «ski şatoya girmiştir. Hitlerin şere- fine şatoda büyük merasim yapılmış tir. Almanyaya Karşı (Başı 1 incide) kovunuz!,, “Chamberlsin gitmeli- dir!,, diye bağırmışlardır. Viyana, 25 (Hususi) — Mareşal Göring tayyare ile ve Tuna yoliyle buraya gelmiştir Kendisine Iktsat nazırı Funk ile diğer birçok askeri ve iktisadi mütehassıslar refakat edi- yorlar. Bu seyahat, Avusturyanın Alman iktisadiyatına ithaline ve dört senelik plânın Avusturyada da tat- bikine ait meseleleri hal maksadile yapılmaktadır. Avusturya pilebisti için açılan mü cadelede herşeyden fazla Şuşnig, Ya- hudiler,ve Habsburglar aleyhinde şiddetli sözler söylenmektedir. Eski Avusturya Başvekili Şuşnig, istediği hududa kadar kendisinin gö- türülmesi hakkında yapılan resmi teklifleri, kabul etmemiş ve memle- ketinde kalmak istediğini bildirmiş- tir. Amerikanın bir teklifi Vaşington, 25 (A.A.) — Amerika hükümeti Fransa, Ingiltere ve İtal ya dahil olmak üzere yirmi dokuz millete Almanya ve Avusturyalı mül- tecilerin muhaceretini teshil için bey nelmilel bir komite ihdasını ve bu komiteye (iştirak etmelerini teklif etmiştir. Her memleket, muhacirlara yardım etmek için bir para topliya- caktır. Mevkuflar bırakılıyor Viyana, 25 (A.A.) — Viyana poli- si ihtiyaten tevkif edilmiş olan bir çok kişileri bugün serbest bırakmış- tır. Bunlar arasında meşhur kulak mütehassısı profesör Noyman da var dır. Profesör döviz kararnamesi hilâ- fında hareket etmekle suçlu olduğun- dan mahkemesi mahakimi adliyece yapılacaktır. İ MARİCİ Macar Başvekili B. Daranyi MACARİSTAN: Yahudi Düşmanlığı Karşısıada Peşte, 25 (Hususi) — Macarista- nın en tanınmış devlet adamlarından olan Kont Betlen bugün beyanatta bulunarak Macaristanın Alman usu- lü dairesinde Yahudi düşmanlığı yap- masını şiddetle takbih etmiş ve bu hareketin Macar endüstrisini yikaca- ğını ve er geç Macaristanın istiklâli- ni de kaybettireceğini söylemiştir. IRAK: Basrada Bir Hava Limanı Açıldı Bağdat, 25 (Hususi) (o Irak kra- lı birinel Gazi bugün Basrada bir a a anl 6 sene devam etmiş ve liman deniz tayyarelerine mahsus bir karargâhı ihtiva ettikten başka her çeşit tay- yarenin inmesine müssit'bir sahayı muhtevidir. Fransada z Buhran Yatıştı (Başı 1 ineide) B. Blum bugün meclisin maliye en elmeninde âyan ile mebusan arasın- da çıkan #htilâfın sebeplerini izah et- miş ve âyanda kabul olunan tâdilâ- tın mebusan tarafından kabulünü is- tiyeceğini anlatmış, maliye encüme- ni de Başvekilin sözlerini tasvip ede- rek muadde) lâyihayı kabul etmiştir. Muaddel lâyiha, daha sonra mecli- se sevkolunmuş ve meclis tarafından kabul olunmuştur. Başvekil Blum, bu metinlerin ka- bulünden evvel söz alarak bunların kabulünü istemiş ve maamafih âya- nın tâdilen kabul ettiği lâyihanın ve bu tâdil için ileri sürülen sebeplerin hükümet otoritesini kıracak mahiyot te olduğunu kaydeylemiştir. Blum önümüzdeki hafta hüküme- tip âyanca istenilen umumi maliye kanununu meclise tevdi edeceğini, | vaziyetin bütün çıplaklığı ile anlaşı- lacağını ve müsbet tarzı haller teklif eyliyeceğini sövlemistir Grevler büyüyor Kabine buhranı ihtimal bugün ber taraf edilmiş olduğu halde Fransız endüstri âleminde huzursuzluklar başgöstermiştir. Sitroen fabrikslarında dün başlı- yan grev, Paris civarında bulunan di ğer fabrikalara sirayet etmek tehli- kesini göstermektedir. Bu sabah, Sentuan'da iki maden fabrikasında çalışan 800 amele ile Gnom-e-ron fab rikaları müstahdemlerinden 6500 ki- $i grev hâreketine iştirak etmişler» dir. Pol Bonkurun beyanalı Paris, 25 (A.A) — Hariciye Nazırı Pol Bonkur bugün mebusan meclisi hariciye encümeninde yaptığı * beya- natta, Fransanın Çekoslovakyaya karşı olan taahhütlerini katiyen az- metmiş bulunduğuna dair geçen gün âyan encümeninde verdiği teminatı tekrarlamıştır. k Çekoslovakyada Yeni ve Kuvvetli Muhalefet Cephesi Kuruluyor Slovak Partisi de Ekalliyetlerle iş Birliği Yapmıya Karar Verdi Prag, 25 (Hususi) — Çekoslovak- yadaki Alman ekalliyetlerini temsil eden dört partinin dördü de birleşik bir cephe vücude getirmek için biri- birine katışmış bulunuyorlar. Eski- den bu dört fırkanın her biri diğerin den ayrı çalışıyordu. Avusturyanın işgalinden sonra birleşme hareketi başlamış ve bugün bu hareket tamam lanmıştır. Birliğe iltihak edemiyen fırka, parlâmentoda altı mebusu bu- lunan sosyal hıristiyan partisidir. Bu fırka da hükümet kovalisyonundan çekilmiş ve hükümete karşı cephe al- mak üzere Henlayn partisine iltihak etmiştir. Ayni zamanda parti, kabinedeki mümessili devlet nazırı Zajicek'in is- tifasını kararlaştırmış. bulunmakta- dir, Fakat bu, partinin Haynlayn par- tisile tamamile birleşmesi mânasın- da değildir. Parti müstakil kalacak ve yalnız Haynlayn'cılarla tek bir cephe teşkil edecektir. Bu yeni vaziyete göre, Alman kovalisyonunun 53 mebusu (vardır. Buna karşı, en kuvvetli Çek partisi olan Çek köylüleri partisinin mebus- ları 44 kişiden ibarettir. İslovak partisi Bratislava'dan gelen ve Çek ajan- sı tarafından bildirilen haberlere gö- re Slovak Halk partisi muhtariyet le- hinde bir karar vermiş ve Macar, Al- man ekalliyetlerile teşriki mesaiyi kabul ederek mebus Tiso'yu bu teş- riki mesaiyi temine memur etmiştir. Prag mahafiline göre bu hareket kıy metsizdir. Çünkü mühalefetin kuvve- tini artırmamaktadır. Slovak meb- usların ekseriyeti hükümetle bera- berdir. Ve Başvekil B. Hodzo bunla- rın başındadır. YUNANİSTAN : Elen istiklâli Yıldönümü Kutlandı Atina, 25 (A.A.) — Atina ajansı bildiriyor: Elen istiklâlinin yıldönü- mü bugün bütün Yunanistanda pek parlak bir surette kutlanmıştır. Atinada, kralın, başvekilin, hükü- met kordinlomatiğin putun yuksek devlet memurlarının iştirakile bir ruhani âyin yapılmıştır Bunu bir askeri geçit resmi takip et- miştir. Ayrıca milli gençlik teşkilâtı- İma bağlı 25 bin genç kız ve erkek de bu geçit resmine iştirak etmişlerdir. Bu tezahürler, milli hükümetin her sahada aldığı parlak neticeleri bariz Surette ortaya koymuştur. Altina şehrinin misafiri bulunan Yugoslav Universitesi talebeleri de bütün tezahürlere iştirak etmiş ve çok alkışlanmıştır. Ruhani âyine ve askeri geçit res- mine, kordiplomatik refakatinde Pj- rede bulunan yabancı harp gemileri kumandanları da iştirak etmişlerdir. AMERİKA: Kumpanyalar İçin Tazminat İsteniyor Vaşington, 25 (A.A.) — Salâhiyet- tar mahafil, Amerika hükümetinin Meksika hükümeti tarafından is İtimlâk edilmiş olan petrol kumpan- yalarına nısfet dairesinde tazminat verildiği takdirde protestoda bulun- miyacağını teyit ediyorlar. Meksikanın iktisadi ve mali vazi- yetine işaret eden Amerikan makam- ları,, Meksikanın zarar ve ziyanları tediye kabiliyetinden endişe etmek- te ve evvelce istimlâk edilmiş olan arazi bedelinin bugün kıymeti pek düüşkün olan birtakım esham ile ö- denmiş olduğunu hatırlatmakta ve bunun Amerikan kumpanyaları için bir ihtar teşkil etmesi lâzım geldiği- ni ilâve etmektedirler. FİLİSTİN : Yeni Bir Çarpışma Kudüs, 25 (Hususi) — Bugün A- raplarla vukubulan bir müsademede bir Ingiliz askeri maktül düşmüş ve biri de yaralanmıştır. Mısır ile Filis- tin arasında işliyen demiryolu hattı hi tahrip için konan bir bomba infi- lâk etmiş ve Mışırdan gelen bir tren, güçlükle büyük bir kazadan kurtul. muştur. ve! YUGOSLAVYA: Ayan Meclisi, Harici siyaseti Tasvip Etti Belgrad, 25 (A.A.) — Avala ajan- si tebliğ ediyor: Başvekil B. Stoyadinoviç, dün âyan meclisinde evvelce mebusan meclisinde kullanmış olduğu ayni i- fade ile hükümetin harici siyasetini izah ve teşrih etmiştir. Ayan meclisi, mebusan meclisinin yaptığı gibi, uzun alkışlarla hükü- metin harici siyasetini tasvip etmiş- tir. * Hükümet relsinin kürsüye çıka- rak beyanstta bulunması büyük bir #slâka uyandırmıştır.. Gerek meclis sıraları, gerek diplomatlar ve gazete- ciler tribünleri dolu idi Yugoslavya - İtalya Belgi, 28 Ölene ari gazeteleri Italya - Yugoslavya anlaş- masının yıldönümü münasebetile an laşma lehinde makaleler yazmakta ve Italya matbuntı da ayni şekilde ha- reket etmektedir. LİTVANYA: Kabine İstifa Etti, Yeniden Kuruldu Londra, 25 (Hususi) — Litvanya hükümet merkezi Kaunas'dan alınan en son haberlere göre, Polonya tara- fından verilen ültimatomu kabul e- den kabine tamamile çekilmişse de yeni kabine eski âzalardan teşekkül etmiş ve vazifesine başlamıştır. Fa- kat yeni kabine de muvakkat mahi- yettedir. Paristen haber verildiğine göre, Polonya sefiri bazı Fransız gazetele- rinin Polonya - Litvanya hâdisesi hakkında yaptıkları tefsirleri Fran- sız hariciye nezareti nezdinde pro- testo etmiştir. Varşova, 25 (A.A) — Litvanya ka- binesinde yapılan değişiklik Varşo- vada ihtirazlı olmakla beraber mem- hüniyetle karşılanmıştır. Yeni kabi- ne âzasının da Polonya ile normal münasebatının yeniden tesisini ka- bul etmiş olan partiye mensup olma- sı dolayısiyle Polonya hükümeti yeni kabineye karşı hattı hareketini keti- yen değiştirmiyecektir. ————— Mut Yolunda Bir Kaza Silifke, (TAN) — Mut yolunda bir kamyon, 17 yolcusu ile beraber ır- rpağa uçmuştur. Yolcuların o hepsi, kurtarılmışlardır. İnsanlar mı Hayvani? Hayvanlar mı İnsani? (Yazan: B. FELEK) Ben bundan yirmi sene evvel bir yerde bir ata hinmiştim. At sıska bir şeydi. Lâkin - ürktü mü, ne oldu bil- mem - beni kapınen kaçmıya başladı. Fakiriniz de pek iyi süvari olmadı » fim için attan düşüp helâk olmıya < yım, diye hayvanın boynuna sarıl. dım ve o zaman farkına vardım ki; an dursun diye çektiği dığım kayış, hayvanın , benim boynumda kinesinin kayışı İmiş. O gün bugündür hayvana binme: dim. Bundan sonra da pek kuvvetli bir zaruret olmazsa binmek niyetin- de değilim. Çünkü idare etmesini bil meyince, insan hayvanı idare edecek yerde hayvan insanı idare ediyor. Bu mukaddimeden sonra seyrüse- ferin bir nokta üzerine dikkat nazarı- nı çekmek istiyorum. Bizde sokaklar dar, kaldırımlar tümsekli ve yollarımız eğri büğrü < dür. Bundan dolayı kimseyi tenkit © decek di im. Babalarımız bize bu- nu bırakmış. Lâkin yollar böyle iken bu yollara uymıyacak şeyler yapma nın da mânası yoktur. Meselâ, Balıkpazarı, hele Unka 5 panı köprüsü vefat edelidenberi ak- şamları geçilemez bir hal aldı. Eğer iki taraflı dükkânlar olmasa insanın > üstüste, yanyana gelen otomobil, karı yon ve arabaların altından kurtul - masina hemen hemen imkân yok gi bi. Bu arada en büyük tehlike yük a rabalarından geliyor. Çünkü bu ara- baların sahipleri - dolu olsun, boş ol- sun - hayvanları arabanın üzerinden terbiyelerle reye kalkıyor. Kala balık yerlerde ani surette zuhür eden engelleri görüp, terbiyeleri çekerek arabayı durdurmak, müşkül ve çok defa tehlikeli oluyor. Onun için hiç değilse kalabalık yerlerde araba ve hayvanların mutla- ka yedeğe alınarak sevkedilmesi hak hunda seyrüselerce bir karar verilize se görünür kazalardan birinin önüne geçilmiş olacaktır. Böylece bü yük arabalarını hayvanların değil insan ların idare etmesi temin edilecektir, mama m şa Ispanyn Harbi (Başı 1 incide) ko tayyaresile de muharebeye tutuş” mak mecburiyetinde kalmıştır. Bu faikiyet, hükümetçilerin aleyhine ne- ticelenmiş ve altı cümhuriyet tayya- resi düşmüştür. Asi kaynakları da ayni haberleri aşağı yukarı, ufak farklarla teyit e- diyorlar. Diğer taraftan Saragossadan Roy- ter ajansı muhabirinin verdiği bir habere göre, Franko kuvvetleri git- tikçe artan bir süratle Katalonya hu- duduna doğru flerilemektedirler. Bu mıntska cümhuriyetçiler tas rafından kuvvetle tahkim edilmiş bu- Vunmaktadır. - Ademi Müdahale tekrar çalışmalarına başlıyor i Havas ajansı muhabirinin Londra dan verdiği bir habere göre, ademi müdahale komitesi, Ispanyadaki ec- nebi gönüllülerin geri alınması hu- susundaki çalışmalarına yakında tek rar başlıyacaktır. Ingiliz mahfelleri, iyi bir netice alınabileceğinden emin değildirler, Bununla beraber, müzakerelerin tek rar başlamasına ehemmiyet overili- yor. Çünkü, gizli gizli yapılan bu yar dımların açıkça yapılması takdirin- de Avrupada doğabilecek netice ve gerginliklerden korkulmaktadır. Mü zâkerelerin bu neticenin önüne ge- çebileceği kanaati vardır. Ingiltere hükümeti Frankoya bir nota göndererek Endimiyon'un tahri- bi hakkında yapılan tahkikat netice- sinde Frankist makamlarını hödise- den mesul addettiğini ve bu hususta tezminat istemek hakkını muhafaza eylediğini bildirmistir. Fransadan yardım Paris, 25 (A.A) — Lö Tan gazetesi. nin yazdığına göre Fransa hükümet İspanya işlerine resmen karışmayı es kiden olduğu gibi reddetmekle bera- ber hususi teşekküllerin “Barselona yardım etmesine mâni olmıyacaktır. ©