9 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUS Z Günün içinden: Birtenkid dolayısiyle Uzun zamanlardan beri adını duymadığımız, imzasını görmedi - ğimiz geçkin bir âlimin ikiye bölünmüş uzun bir makalesi geçen gün bir İstanbul gazetesinin “serbest,, sütununda çıktı. Bu yazı Dr. Alexis Carrel'in “Bilinmiyen İnsan,, adlı kitabı hakkında ve onun ar- kadaşımız Nasuhi Baydar tarafından yapılan tercümesi aleyhindedir. Bu geçkin âlimin bu yazısında “ilmi kelâm, metafizik” ve “tasav- vuf,, hakkında malümat sahibi olduğunu birkaç satırla anlatmasına lüzum yoktu; onu tek tük de olsa, bu mevzulara dair ağdalı bir dille yazılmış kitablarını gözden geçirmiş olanlar bilirler. Sonra. “Bununla beraber kitabın tercümesinden bu meseleyi mütercimin kendisinin de bilip bilmediğini kestiremem,, gibi imalar kütüphane içinde saç sakal ağartmış ve kitablar karşısında gözlük camı kalmlaştırmış Mehmet Ali Ayni'ye yakışır “edebi kelâm,;lardan mıdır, değil mıdır, onu da biz kestiremiyoruz. * Serbest sütunda,, tefrika edilmiş olan bu uzun “intikadname,, de kitab türkçeye çevrilirken bir takım tercüme yanlışları, terim isabet - sizlikleri de yapıldığı iddia edilmektedir. Bu fıkrada onları teker te- ker ele alabilecek yerimiz olmadığı icin bu münakaşayı “mütercim,, le “münekkid” e bırakmayı muvafık görürüz. Yalnız bu “tenkid” maka- lesinde ihtiyar muharririn mütercime, bütün Ulus gazetesine ve Fa- lih Rıfkı Atay'a ders veren şu satırlarına bakınız: “ Bundan başka müellif ne kadar meşhur bir âlim olursa olsun, onun bütün mülâhazalarını aynı hakikat diye kabul etmek mümkün değildir. Binaenaleyh tercümede haşiye olarak bizim prensiplerimize uygun görünmeyen mülâhazaların içimizdeki kıt düşünceli adamları siyanet için cevabları verilmiş olmalıydı. Meselâ tercümenin 369 uncu sayfasından aynen aldığım şu ibareyi okuyunuz: “Evet, insanlar mü - savidirler; fakat ferdler müsavi değildirler. Onların hukuk müsavatı bir hülyadır. Zayıf akıllı ile jeni adamı kanun nazarında da müsavi olmamak lâzımdır. Budala, zekâsız, dikkat sarfına iktıdarsız, dağınık bir kimsenin yüksek bir terbiyeye hakkı yoktur.....,, Ne garib şey! bizzat Ulus gazetesinin müdafaa ettiği prensiplere pek aykırı gördüğüm bu mülâhazaları mütercim Nasuhi Baydar yap - masa bile muhterem Falih Rıfkı Atay'ın münasib bir lisanla reddet- mesi icab ederdi..,, Birçok yaraları deşip birçok hakikatleri bağıran bu kitabın kısa bir zaman içinde bütün dünya mütefekkirlerini — ilgilendiren kıymet ve ehemiyeti, hiç şüphesiz, bir takım yeni ve orijinal hükümleri - ortaya koymasından ileri gelmiştir. Meşhur ve gerçekten filozof Will Durant'ın “son devirdeki Ameri- kan edebiyatı içinde en derin, en akıllı ve en düşündürücü eser,, diye tavsif ettiği, gene mütefekkir Wise'in “gelecek nesillerdeki mütefek - kirleri tesiri altında bırakacağını,, söylediği bu kitabın “kıt düşünce- Li,, adamlar tarafından da okunacağını ilk ve son defa hesaba katan galiba bu geçkin münekkid olmuştur. Bu türlü kitabların tercümesinde medeni dünyanın hiç bir tarafın- da altına üstüne “haşiyeler” ilâvesi gibi lâübalilikler gösterilmez. Böy- le bir eser tercümesini bir vaız ve irşad kitabı haline sokmak zihni- yeti hiç olmazsa, bizden tetkiki masahif ve müellefat devirleri kadar uzaktır. Bir metin tercümesinin dört bir yanını “Tilmütercim” lerle doldurmak da modası geçmiş bir şark bilgiçliğidir. Hâlâ, böyle bir tercümeyi “Volieri duzah makar” gibi terkiblerle başlayıp “fa'tebiru” ihtarlariyle nihayet bulan cümlelerle süslenmiş mi görmek istiyorsunuz? Nurettin ARTAM Kuleli lisesini bitirenler İstanbul, 8 (Telefonla) — Bugün Kuleli askeri lisesinde bu sene mezun- larına törenle diplomaları verildi. Türkkuşu çalışmaları İstanbul, 8 (Telefonla) — Türkku- şu talebeleri bugün Ramide muvaffaki- yetli sıçrama tecrübeleri yaptılar. Iİstanbul Festivaline Hazırlık y _v:n' Üü İ' eV '*h t 9-5-1937 ——— Sanayi birliği azaları şehrimizde Bir kaç günden beri şehrimizde bu- lunmakta olan İstanbul sanayi biriliği âzâları ekonomi ve finans bakanlıklariy- le temaslarına devam etmektedirler. Ekonomi bakanımız kendilerini ka- bul ederek, istekleri ve serbest idha- lât rejimi hakkında görüşmüştür. Finans bakanlığındaki toplantıda da İstanbul sanayicilerinin muamele vergisinin mat- rahını değiştirmek hakkındaki istekleri üzerinde görüşülmüştür. Sanayicilerin, bilhassa üzerinde durdukları nokta bugüne kadar ma- mulmadde üzerinden alınmakta olan muarmele vergisinin iptidat madde üze- rinden hesab —edilib — alınmasıdır. Finans bakanlığı bu suretle alınacak verginin devlet geliri üzerinde mües- sir olup olmuyacağını tetkik etmekte- dir, Sanayi birliği âzâları dün kültür bakanlığıyla da temasa geçerek bu tem- muz sonunda İstanbulda açılması ka- rarlaştırılmış olan sanyi sergisi için Ga latasaray lisesinin salonlarından istifa- de h da ricada bul şlardır. Kültür bakanlığı serginin galatasaray İisesinde açılmasına izin vermiştir. Kızılayın idare heyeti seçimi yapıldı Dün toplanan Kızılay Genel Mer- kezi toplantısında idare heyeti/seçimi yapılmış, Sıhhat ve İçtimai Muavenet bakanı Doktor Refik Saydam birinci reisliğe, Kültür bakanı Saffet Arıkan ile Kamutay ikinci başkanı ve Trabzun saylavı Hasan Saka ikinci reisliklere Sıhhat ve İçtimaf Muavenet vekâleti sıhhat işleri dairesi reisi doktor Asım Arar umumi kâtibliğe, Çorum saylavı doktor Mustafa umumi müfetti-"'ğe, develte demiryolları sıhhat dairesi re- isi doktor Vehbi Demir vezne mürakib- liğine yeniden seçilmişler ve açık bu- lunan muhasebe mürakibliğine de diva- nr muhasebat âzâsmdan Mehmet Ali Apak seçilmiş ve 1937 kongresince tas- vib edilen kızılay cemiyeti 1937 - 38 büd- çesinin tatbiki için yeni heyete salâhi- yet verilmiştir. Kömür depoları projeleri İstanbul, 8 (Telefonla) — Liman- daki kömür depoloruna aid avan proje- ler bir inigiliz müessisi tarafından Londradan hazırlanmış ve liman idare- Mekteplerde imtihanlar Kültür bakanlığı günleri tesbit etti Kültür bakanlığı lise ve orta mekteblerle muallim mekteblerinde derslerin 'ne zaman kesileceğini ve imtihanlara ne zaman başlanıb ne zaman bitirileceğini tesbit etmiştir. Orta ve muallim mektebleri ile liselerin birinci devre birinci, ikinci ve üçüncü sınıfları, ikinci devre- nin birinci ve ikinci sınıfları 26 mayıs çarşamba günü dersleri kese- ceklerdir. Liselerin ikinci devre, üçüncü sınıfları ise 26 mayıs çarşamba günü dersleri keseceklerdir. Liselerin ikinci devre üçüncü sımnıfları ise 20 mayıs perşembe günü dersleri keseceklerdir. İmtihanlara 21 hazi- ran pazartesi günü başlanacak ve 5 temmuza kadar sürecektir. sine gönderilmiştir. Enternasyonal kömür sergisinde Kömür ve kömür yakan vasıtalar enternasyonal sergisi muvaffakiyetle devam etmektedir. Dün sergiyi gezen İtalya büyük elçisi B.Karlo Galli inti- balarını şöyle anlatmaktadır: “— Bu sergi tertib itibariyle herke- se müşkilât çekmeden davayı ve bütün mevzuları kavratacak bir incelikle hazırlanmıştır.* Dekorasyonlara gelin- ce:; Şunu bilhassa kaydetmek isterim ki, ben bir cok beynelmilel sergilier gör- düm, onlar da ancak bu kadar mükem- mel olabilmişlerdir.,, Şehrimizde bulunmakta olan İstan- bul sanayi birliği âzaları da dün sergi- yi gezmişlerdir. Birlik âzaları serginin bütün mükemmeliyeti haiz olduğun- da müttefiktirler, Tertib ve hazırlıkda ki muvaffakiyeti ve serginin — öğre- tici mahiyetini bilhassa tebarüz ettirmek tedirler, Elektrik şirketinin davası İstanbul, 7 (Telefonla) — Dün elek- trik şirketinde yapılan kaçakçılık suçü- na aid muhakemeye devam edildi ve mahkemenin devamı ayın 12 sine bıra- kıldı. İ Halkevindeki konferans , Haber aldığımıza göre, 11 mayıs salı akşamı saat 21 de Ankara halkevinde Bolu mebusu B. Cevad Abbas Gürer ta- rafından verilecek olan konferans, An- kara ve İstanbul radyoları tarafından neşrolunacaktır. Dün de yazdığımız gibi, konferan- sın mevzuu: “Bundan 18 sene evel, 19 mayısa te- kaddüm eden günlerde Atatürk ve 19 mayıs günü Atatürk,, dür. İstanbul, 8 (Telefonla) — Festivaş komitesi bugün sergi ve spor haftalarını tesbit etti. Sporda yüzme, yelken, kü- rek, tenis, enternasyonal futbol ve gü- reş; amatör ve profesyonel güreş, kılıç, kalkan oyunu, halat çekme oyunları vardır. Sergi: resim, karikatür, fotoğraf ve el sanatları. Fotoğraf müsabakasına her istiyen bir şehrin tabit güzelliğine ve- Işıklı yuva Hindistanda seyahat etmiş bir gaze- teci arkadaş g de, çulha denil bir kuşun hususiyetlerinden bahsediyor. ya tabili eserlerine aid iki fotoğrafla iş- tirâk edebilecektr. Öteller ve pansiyon- larda gelen yolculara yüzde elli tenzi- lât yapılacaktır. Misafirlerin iyi ağırlanmasını bele- diye kontrol edecektir. Devlet demir- yolları da grup halnide geleceklere yüz- de elli tenzilat yapacaktır. Komite de- niz yollarının da tenzilât yapmasını te- min edecektir. Orta mekteb muallimli- ve di - gine geçmek istiyenlerin imtihanı Maarif vekâleti orta mekteb mual- limliğine geçmek istiyen ilk mekteb mu allimlerinin ehliyetname imtihanlarının ne suretle yapılacağı hakkında bir tali- matname hazırlanmıştır. Proje talim ve terbiye dairesinde tetkik olunmaktadır. Talimatname önümüzdeki tadil ayla- rında yapılacak imtihanlara kadar ye- tiştirilmiş olacaktır. Kamutay çağrıları X Dahiliye encümeni 10 - V - 937 pazartoesi günü saat 10 da toplanacaktır. ı Çulha yuvasını yaparken, bunun malze- mesi içine, oralarda bol olan ağostos bö- ceklerinden de karıştırır. Yalnız inşa tarzı itibariyle başlı başma bir harika o- lan bu yuva, geceleyin, pırıl pırıl ve ina- nılmıyacak kadar nydmlıktır Çulhanu:ı ” büyle aydınlat a zannolunur ki, büyük kuşları ondan u- zaklaştırmaktır. Taç giyme töreni hikâyeleri Hemen bütün Avrupa gazeteleri, bu- günlerde, Londradaki taç giyme töreni- ne aid hikâyelerle doludur. : Binbaşr Walter Howard 72 yaşmda bir ihtiyardır ki törende bulunmık ıııa'e R B | N ’ünl ıL p ı 1 m' Geçen gun yoldn 40 45 yıglırııdı bir zat b Şi girip hati s0- ruyor: “Binb ı iakalemi'l — Affedersiniz, tanıyamadım. — Beni pek iyi tanrmanız lâzımdır. Zira ben sizin oğlunuzum. Filvaki, bu zat binbaşınm, para ka- zanmak üzere yirmi sene evel Rodezia'- dan Hindistana gitmiş olan oğlu idi. Bu hikâyeden çıkarılacak hisse şu- dur: “Taç giyme töreni ingilizler naza- rında o akdar ehemiyetlidir ki yirmi yıl- we saçlariyle p Z Ğ olan baba oğul dahi bu münasebetle Londrada bu- luşmuştur. i biribirini gö iş Bugünlerde sık sık bahsi geçen Hin- distandaki İpi fakiri hakkında Pariste çıkan La Republigen gazetesinde şunla- rı okuduk: “Bu adamın esil adı. Hacı Mırza Ali Handır. İhtilâl çıkarmakla güt- tüğü gaye de şimali Hindistan aşiretle- rini bir araya toplayıp bir devlet kur- mak ve tabii, kendi de buna reis olmak- tır. Fakir, güzel bir yağız ata binmekte teal kızıla boy L dır.” Kızıl saçlı, kızıl sakallı fakir, yağız atmın üstünde böyle kıpkırmızı nazarla- ra çarpmak için saçmı sakalını kııı bıhr ne kadar kmada bırakmış dır! M. p Okuyormu sunuz? ; d Cevab vermeden önce düşünü- nüz ki sadece okumakla, seç- kin eserleri okumak arasında * büyük fark vardır. Seçkin eserlerden en yeni çıkanını size tavsiye edelim: îBilinmı;yen İnsan iv"ı"v"v vvW YU Hatırlıyor musunuz? 1 — Brezilya ne zaman istiklâ- le kavuştu? 2 — İngilterede ilk amele sen- dikası ne zaman kuruldu? 3 — İlk Paris sergisinin açılış tarihi nedir? 4 — Amerikan metro politen operasının kuruluş tarihini hatır- lar mısınız? 5 — Bolşevik ihtilâli ne zaman çıktı? Dünkü suallerin cevabları S — Japonyada 200 bin kişinin ölümiyle neticelenen büyük zelze- le ne zaman oldu? C — 1703 de. S — Roma imparatorluğu ne za- man battı? C — İsadan sonra 479 S — Turuva şehri ne zaman ku- ruldu? € — 1374 de, S — Büyük harbin mhurekesı ne zaman yapıldı? C — 18 ikinciteşrin 918 de. S — Lindberg yalnız başına A- merikadan tayyare ile Avrupaya ne zaman geçti? C — 1927 de, Lise fen kolu olgunluk imti- hanlarından riyaziye, fizik - kim- ya, tabiiye ve edebiyat kolu olgun- luk imtihanlarından edebiyat ve ta rih-coğrafya gruplarının yazılı ol- gunluk imtihanlarile her iki kolun türkçe kompozisyon sualleri Kül- tür bakanlığınca gönderilecek fel- sefe ve içtimaiyat sualleri ise ko- misyonlarca tertib olunacaktır. Bu imtihanlar şu günlerde yapılacak- tır: : Fen kolunun türkçe kompazis- yonu imtihanları 21 haziranda, ta- biiye imtihanları 24 haziranda, riyaziye imtihanları 29 haziranda, fizik - kimya imtihanları 3 tem- muzda, edebiyat kolunun türkçe kompozisyonu imtihanları 21 ha- ziranda, edebiyat imtihanları 24 haziranda, tarih - coğrafya imlti- hanları 29 haziranda, felsefe ve iç- timaiyat imtihanları da 3 temmuz- da yapılacaktır. Lise ve orta mektebler talimatna- mesine göre lise mezüniyet imtihanma girenlerin riyaziye, tarih - coğrafya, ta- biiye mezuniyet imtihanları yazılı ola- rak yapılacak ve sualleri komisyonlar tertib edecektir. Mezuniyet imtihanlerı olgunluk imtihanlar müddeti içinde ve komisyonlarca tesbit olunacak günler- de yapılacaktır, . Lise ve orta mektebler talimatna- mesine göre orta mekteb mezuniyet im- tihanlarına girenlerin türkçe, tarih, coğ- rafya, riyaziye haziran ve ylül mezuni- yet imtihanları yazılı olarak yapılacak ve sualler imtihan komisyonlarınmca ter- tib olunacaktır. İmtihan günleri tesbit edilirken riyaziye, fizik, gibi derslerin arasına resim, B, terbiyesi gibi dersle- rin konulmasına komisyonlarca itina e« dilecektir. Liselerin ikinci devre üçüncü sınıf- larında 28 mayısta sözlü imtihanları baş- lıyacak ve imtihanlar 11 haziranda bite- cektir. Olgunluk ve mezuniyet imtihan- larına 21 haziranda başlanıp 5 temmuzda bitirilecektir. Liselerin diğer sınıfla- riyle, orta ve muallim mekteblerinde sözlü imtihanlara alınacak talebenin adlarının ilânı 31 mayısta yapılacak ve sözlü imtihanlara 4 haziranda başlana- rak 19 haziranda bitirilecektir. B. Hâmid Ali'nin söyldikleri İstanbul, 8 (Telefonla) — Eski Bom bay valisi Hamid Ali ve karısı bayan Şerife İstanbula geldiler. Hamid Ali gazetecilere şunları söyledi: — Uzaktan çok sevdiği Türkiye- yi yakmdan görmek için memleketini- ze geldim. Ankarada bir kaç gün kal- dım. İzmir civarını dolaştım. Ankara bir enerji abidesi halinde hâlâ gözleri- min önündedir. İzmiri tabit zenginlik ve manzarası bakımından çok enteresan buldum. Yalova ve Bursa kaplıcaların- dan istifade etmek üzere bir ay kadar kalacağım.,, vreren HAVA KETTELLİ .. KA . Dün hava yağışlı geçti Dün şehrimizde hava sabahleyin kıs- men bulutlu iken öğleden sonra kapan- mış ve yağış başlamıştır. Tısı ancak 12 dereceye kadar çıkabil ir. Meteorol ji işleri genel üırektotlrhğımden verilen malümata göre dün yurdun Ege ve ce- nub şarki mıntakaları açık, diğer mım- takaları kapalı ve mevzit yağışlı geçmiş- tir. En çok yağış Sivasta olmuş ve ka- ra metreye 26 kilogram su bırakmıştır. Dün en düşük ısı sıfırın üstünde olmak üzere Ulukışlada 2, en yüksek ısı da Ma- latyada olmak üzere 28 derece olarak kaydedilmiştir.