24 Şubat 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA haftanın ortasında tütün priminin arttırılması, nutukta ufak bazı deği- şiklikler yapılmasını — gerektirmişti. Buna rağmen, C.H.P. Genel Merkezi- nin, Başkâtip Daime Nazikoğlunun başkanlığındaki Perihan Dirimen, Su- na Ulusoy ve Şükran Özkutludan mürekkep mükemmel daktilo ekibi 49 sayfa tutan -kısaltılmış- nutku tam zamanında yetiştirmeğe muvaf- fak oldu. İşte Maliye Bakanı Hasan Polatkanın her zamankinden daha fazla seçim kokan ve ne dış ticaret hakkındaki hatalı tahminleri hatır- layan, ne Baade Raporunun acı haki- katlerine kulak veren ve daha çok plânsız yatırımları mübalâğayla sa- yıp dökerken 25 milyar 983 milyon- luk yatırım tediyelerini - Başbakanın Edirnede ulaştığı rakama- yetiştir- mek için bugünkü rayiçlerle çarpıp 93 milyara çıkartan -ama Başbaka- nın 100 milyonluk rakamına yine de erişemeyen- nutkuna C.H.P. nin ce- vabı böyle hazırlanmıştı. Ülfürülen Milli Gelir erit Melenin konuşmasının, D.P. F'nin 10 yıllık görülmemiş - kalkın- masının hakiki veçhesini açıklamak bakımından çok aydınlatıcı bilgilerle dolu olduğu Bütçe müzakerlerinin ilk günü ortaya çıktı. Melen, ilk olarak, reel milli gelirin gelişmesini ele al- mıştı. Melen, resmi istatistiklere da- yanmak suretiyle, 1950 den 1957 ye kadar (dahil) milli gelirin yıllık artış nisbetinin ortalama olarak 2 2,6 ol- duğunu; halbuki, nüfus artış hızımı- zın halen yılda S 3 civarında -X 3,2 ile Komünist Çindekinden fazla- ol- duğunu belirtiyordu. Bunun netice- sinde, hakiki kalkınmanın bellibaşlı ölçülerinden olan adam başına düşen reel milli gelir artışı çok düşük ol- muştu. Adam başına düşen reel milli gelir 1953 de 556 lira iken 1954 de 483 liraya düşmüş ve 1955, 1956 ve 1957 de sırayla 511, 531 ve 549 liraya çı- kabilmişti. Görülüyordu ki, adam ba- şına düşen reel milli gelir hâlâ 1953 seviyesinden düşüktür. Melen bundan başka, 1957 - 58 yıl- ları arasında reel milli gelirde ve bil- hassa ziraat sektöründe İstatistik U- mum Müdürlüğünün bültenlerine na- zaran -her nedense Şefik İnanın ay- rılmasından sonra uğradığı teknik ki- fayetsizlik dolayısıyla olacak!- kay- dedilen acayip artışların iç yüzünü ortaya döktü. Gerçekten, reel milli gelir 1958 de 1957 ye nazaran 1.506.000.000 Jlira artmıştı! Bunun 1.048.000.000 lirası ziraatten gelmiş- ti. Halbuki, bu miktara en yakın yıl- lık artış 1950 ile 1951 arasında olmuş- tu. Gerçekten, 1950-51 arasındaki zirat istihsâl artışı reel olarak 1948 fiyatlarıyla 931 milyon liradır. Şim- di, Melen soruyordu: Bunun delâlet 20 Ferit Melen İlk deneme ettiği mâna, 1957 - 58 arasındaki ar- tışların 1950-51 arasındaki artış- lardan fazla olduğudur. Acaba, yine İstatisttik Umum Müdürlüğünün ra- kamlarına göre bu böyle mi olmuş- tur? 1950-51 arasında buğdayda 1.728.000 ton artışa mukabil, 1957- 58 arasındaki artış sadece 250 bin tondur. Arpada 1950- 51 arası 653 bin ton artışa mukabil, 1957 - 58 ara- sında 50 bin ton eksilme olmuştur. Yulaf, kaplıca, mısır, pirinç, kuş yemi ve mahlutta da durum yine böyledir. Netice olarak, bütün hububatta 1950- 51 arasında 2.915.000 ton artış olma- sına mukabil, 1957 den 1958 e kadar ancak 479 bin ton artış olmuştur. Tü- tün, pancar ve yağlı tohumlarda da durum aynıdır. O halde D.P. nin bü- tün matematik kurallarını alt üst eden yepyeni bir teori kurduğu anla- şılmaktadır. "Daha küçük miktarlar aynı fiyatlarla çarpılınca, daha büyük miktarların o fiyatlarla çarpılmasın- dan daha büyük neticeler verir!" Bir İktidar Partisinin sadece bu tarz ma- hâl düşürülmesine kâfi gelen bir se- bebtir. Rakam ehramları lenin izahatı, D.P. nin yatırım ehramlarını iskambil kâğıdı gibi sarstı. Polatkan, her yıl yapılan tedi- yelere -yani her yılın rayiçlerine gö- re- 1950 den beri yatırımların 25. 983.000.000 lira tuttuğunu söylemek- tedir. Bu rakamın 18.642.000.000 lira- sı 1957 ye kadar olan yatırımlardır. Demek ki Polatkana göre, yatırımlar sadece 1958 de 7.341.000.000 — liraya varmıştır. Kredilerin muazzam bir kı- sıntıya tâbi tutulduğu bu devrede bu rakam akla sığmaz bir rekor teşkil etmektedir. Halbuki, resmi vesikala- ra bakılırsa, 1958 de âmme sektörü- nün yatırımları 2.676.000.000 liradır. Acaba, geri kalan 4.665.000.000 lira- lık yatırımı özel sektör mü, yoksa D.P. nin evliyaları mı yapmıştır?! Evliyalara inanmayan Ticaret ve Sa- nayi Odaları Birliğine bakılırsa 1958 yılının bütün yatırımları -âmme ve özel- 4 milyar lirayı aşmamıştır. Ferit Melen, ayrıca, teferruatlı hesaplara dayanarak bugünkü rayiçlerle hesap- landığı zaman bile yatırımların, Baş- bakanın sandığı gibi 100 milyar lira olmayıp olsa olsa 37 milyar lira civa- rında olduğunu gösterdi. 1948 rayiç- leri esas alındığı takdirde ise reel ya- tırımların çok daha geri bir rakama ulaşacağını izaha bile lüzum yoktur. Ferit Melen, yatırımlar hakkındaki izahatının sonunda P. nin görül- memiş kalkınma devrinde milli geli- rimizden yatırımlara ayırdığımız kısmın komşularımız İran, Irak, Bir- leşik Arap Cumhuriyeti ve İsrailden daha düşük olduğunu açıklamakla, neyin nerede görülüp nerede görül- mediğine de esaslı surette parmak bastı. Melen ayrıca Sanayi Bakanlı- ğının, yine Ticaret ve Sanayi Odaları Birliğinin sanayi sayımını beğenme- yip bizzat yaptırttığı meşhur sanayi sayımının -Sam sayımı!- kulisle- rinde mılletvekıllerını şöyle bir dolaş- tırdı. Demirci, kunduracı, kalaycı, so- bacı ve hattâ hallaçların sanayici sa- yıldığı bu şahane sayımda, elde edi- len sayım neticelerine bir de, sayıma -sayılarının çokluğu dolayısiyle- da- hil edilmeyen başka "büyük sanayici- ler"in yani tamirci, eskici, kuyumcu, muhallebici, bozacı, şıracı ve benzer- lerinin istihsâli için B 25 ilâve yapıl- mıştı! Ancak, Umum Müdürü D.P. İl Başkanı olan Sümerbank eliyle ya- pılan üçüncü sayımda bile Samet A- ğaoğlunun 1957 de pek sevdiği Sanayi Bakanlığı makamında masa başında ilân ettiği — 14.800.000.000 liralık fiili istihsâl rakamına yine de ulaşılama- mıştı! Yatırımlardan sonra Melen Devlet borçlarına ışık tuttu. Melen, resmi rakamlara dayanarak iç borçların tesbit edilebildiği nisbette 7 milyar 219 milyon J1liraya baliğ olduğunu, milletin dı orç yekünunun ise 845.800.000 lirası dalgalı olmak üzere 4.438.500.000 liraya çıktığını göster- di. Yatırımların hâlâ en verimli saha- AKİS, 24 ŞUBAT 1960