9 Nisan 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

dolayısıyla müesseseler büyük borç- ların altına girmişlerdi. Bu borçların açtığı gedikler, kapanması imkânsız gediklerdi. Proje ve plânın yerini böylece günlük ihtiyacın karşılanma- sı aldı, herşey birtarafa lara o günün ihtiyaçlarını giderm im- kânlarının peşinde koşulmaya başlan. dı. Bütün bunlardan başka, teknik eleman eksikliği de bir gerçek olarak ortaya çıktı. Ayrıca bazı sahalarda -kimya endüstrisi gibi- etüd organi- zasyonu noksanı sebebiyle proje ha- nrlıyacak teşkilâtın bulunmaması devlet sektöründen istenen projelerin lâfta kalmasına yol açtı. Plânda projenin önemi Devlet Plânlama Dairesi, Türkiye- nin genel kalkınmasıyla ilgili obeş yılık plânının hazırlıklarına başlar- ken evvelâ bu noktaları ele aldı. Plânın hazırlanmasında projelerin birkaç yönden önemi vardır. o Evve- lâ, belirli sahalarda hangi projelerle kalkınmanın gerçekleştirileceği, plâ- nı hazırlıyanlar için bilinmesi ogere- ken bir husustur. Bunu o sahalarda senelerdir iş yapan, çalışmış olan mü- esseseler en iyi, en mükemmel şekil- de bilirler, en faydalı yatırımların hangi sahalara yapılacağını çok da- ha iyi kestirebilirler. Ayrıca, Plânlama Dairesinin ha- zırlığı sonunda elde edilen kalkınma hızının gerçekten sağlanıp, sağlana- mıyacağı, projelerin tetkikiyle anlaşı- labilir. Eğer imkân yoksa, Plânlama Dairesi başka yönden hareket etme yollarını arar.. Bir başka fayda şudur: Çimento, demir v.s. gibi malzemeye çok ihti- yaç gösteren projelerin bilinmesi bu maddelerde sıkıntı yaratılmasının ö- nüne geçici tedbirlerin alınmasını ve kalkınmanın aksamamasını temin e- der. Gayret dayıya.. plânlama Dairesi bütün bunları he- saba katarak projelerin hazırlan- ması ve kısa zamanda bir elde toplan- ması için paçaları sıvadı. Evvelâ Baş- bakan İnönü bir genelgeyle o bütün devlet sektöründen, İktisadi (Devlet Teşekküllerinden kalkınma o plânına esas olacak projelerin hazırlanmasını istedi. İnönü, 22 Ocak tarihinde Devlet Plânlama Dairesinde İktisadi Devlet Teşekkülleri Genel Müdür ve Muavin- lerini, Devlet Sektöründe çalışan diğer İlgilileri topladı. Bir konuşma yaptı. Konuşmasında bu projelerin bir an evvel hazırlanmasının önemini anlat- tı. Üstelik çocuğun adını da koydu ve projelerin 4 Nisan tarihinde Plânlama AKİS, 9 NİSAN 1962 Kulağa Küpe 3 mısralık şiir! (Aslının aynıdır.) Dairesinde hazır bulundurulmasını is- tedi İş bununla bitmedi. Plânlama Dai- i bazı noksanların üzerinde de durdu. Her sektörden yeteri kadar proje gelmiyebilirdi. Hatta hiç gel- meyebilirdi. Bunun için hazırlıklı olun- ması gerekiyordu. Daire bu işi ken- di bünyesinde halletme yolunu tuttu. Böylece Genel Plâna taban teşkil edecek projelerin ağır ağır ortaya çık- ması sağlandı. Ekipler halinde çalı- şılmaya koyulundu. Muhtelif o bölge- lerde yapılan tetkik seyahatleri o so- nucunda baza hususlar üzerine eğilin- di. Bu bölgenin ihtiyaçları tesbit edil- di ve genel plânlama üzerinde duru- larak projeler bizzat Plânlama Daire- si tarafından hazırlanmağa başlandı. Dışardan gelecek para Devlet Plânlama Dairesinin projele- re bu derece önem vermesinin ay- rı bir sebebi daha vardır. Beş yıllık YURTTA OLUP BİTENLER plânın portesi 50 milyar lira civarında olacaktır. Bunun dış finansmanı tuta- rı 1,5 milyar dolar, yani 15 milyar li- radır. Bu para, yılda 300 milyon do» lar civarında yapılacak bir dış yar- dımla karşılanacaktır. Bu dış yardım, çok uzun vadeli ve çok düşük faizli kredi olacaktır. Ancak, yardımı ya- pacak olan devletler ve milletlerara- sı teşekküller plânı beğenseler de, fi- nanse edilecek projeleri de görmek is- temektedirler. Bunun yanında, bizim kendi imkânlarımızla yılda 7 milyar liralık yatırım yapmamız gerekmekte- dir. Bunun karşılanması için de, pro- jelerin bilinmesi şarttır. Bir süredir dış yardım konusunda yapılan temaslarda bir gerçek belir- di: Dış yardımı yapacak olanlar, her şeyi iğneden ipliğe kontrol etmek, ver- dikleri paranın asıl hedefine gittiğin- den emin olmak istemektedirler. En- dişeleri şudur: Yatırım için alman pa- ranın cari masrafları karşılamak, ü- zere sarf edilme si. Tabii bunun teme- linde, siyasi maksatların Hükümete hakim olması korkusu yatmaktadır. Bu yüzdendir ki dış yardım, her ge- lişmemiş memlekete, proje esası üze- rinden yapılmaktadır. Böylece, kont- rol imkânı kolaylaşmaktadır. Bunun dışında bir sebep daha var- dır. Milletlerarası yardım müessese- lerinin ardında yatan büyük devletler, nerelerde hangi sanayiin gelişmekte olduğunu bilmek istemektedirler. Bun- da, kendi milli endişeleri gizlidir. Ke- selerinin ağzını kendi ithal ve ihrac mallarını göz önünde tutarak açmak- tadırlar. Nihayet, son yıllarda yardım ya- Devlet Plânlama Dairesi binası Ümit deposu 21