27 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

TİYATRO törler rollerini iyi ezberliyememişler dir, bu suflör, seyircinin gözleri (o Ö- nünde, onlara, takıldıkları yerlerde, rollerini haıraasaktır. Ama, Marcel Ayme'nin suflörü - hemen her suf- lör gibi- aktörlüğe can atan, oynamak isteyen bir tiyatro delilidir. Yazarın hoşgörürlüğünden - biraz da dalgınlı- ğgından - faydalanarak, kendisine de bası replikler icadetmiş, hatta işi a- zıtarak, oyuncu bulunamayan birçok tâli rolleri oynamayı üzerine almıştır. Tıpkı provalarda, provaya gelmiyen aktörleri remplace eden suflörler gi- bi... Böylece bir çeşit "Pişekâr" hali- ni alan ve bütün oyunu idare eden suflör rolünde Dufilho binbir girip çıkıyor. Kâh kadın oluyor, hayvan, kâh daktilo, kâh kızılderi- ne İşin tuhafı, Fransadan bütün Gü- ney Amerika memleketlerine kadar çeşitli mekânlar içinde akıp giden va- ka hep aynı dekor içinde, hep aynı yerde geçtiği ve oynandığı halde, Du- filho'nun sürükleyici ve tatlı oyunu sayesinde, hiç yadırganmadan seyre- diliyor. Kişilerinin sayısı, programda, ye- diyi geçmiyen bu şirin komedi, niha- yet sahnelerimize çıkabilen ilk Mar- cel Ayme olarak, önümüzdeki mevsim İstanbulda belki oynanabilecektir. A- ma Dufilho'nun oynadığı rol için, eski Orta Oyunu ustalarını aratmayacak, temsil boyunca durmadan kılık ve ki- şilik değiştirecek, taklid kabiliyeti de seyirciyi doyuracak. Dufilho ka- dar sevimli, onun kadar sıcak ve inandırıcı olmasını bilen bir sanatçı lâzımdır. Nefis bir Pirandello pirandello'nun ölümünün 25. yıldö- nümünü Fransızlar, büyük İtalyan dram yazarısın şanına lâyık bir oo- yunla andılar. Jacgues Copeau'nun ti- yatro tarihine malettiği Vieux oCo- lombier tiyatrosunda geçen (o mevsi- min en başarılı temsillerinden biri o- larak hemen bütün Parisin ee - adını ani ve Fransada ilk defa oynanıyor. Michel Arnaud'nun ustaca çevirdiği piyeste üç erkekle iki kadın var. Bu, görü- nüşte aralarından su sızmayan iki karı - koca ile bir bekâr arkadaş a- rasında, gerçekte ise insanoğlunun iç dünyasında geçen bir dramdır. Pi- randello'nun her oyununda az çok belli olan sorumluluk (o duygusunun dramı... 1934 de yazılan bu oyun, yaza- rın sondan bir önceki eseridir ve ilk defa Prag Milli Tiyatrosunda oynan- mıştır. Eserin Önemi, sorumluluk 32 duygusunu son haddine kadar götür- mesinde, derinliğine tahlil etmesin- de, "vaka"dan hemen hemen tama- miyle sıyrılmış bir sadelik, o hatta kuruluk içinde islemesinde, öyle iken, seyirciyi merak ve heyecan içinde bırakan bir dram tekniğiyle canlan- dırmış olmasındadır. Aynı otemayı Pirandello "Altı kişi..." de, "Size öy- le geliyorsa.." da, daha başka oyun- larında da ele almıştır, ama bu oyu- nunda günlük hayattan faydalana- rak sorumluluk problemini çırılçıp- lak sahneye çıkmıştır. Sahnedeki oyun O ne salt comment", Jean Tasso' nun çok itinalı, son derece ölçülü mizanseniyle, takdire değer bir üs- lâp bütünlüğü içinde oynanıyor. And- re Acguart'ın çok güzel, stilize de- kor ve kostümleri Pirandello'nun tas- vir ettiği çeyrek yüzyıl önceki aris- tokrat ve burjuva Balyan zerafetle canlandırıy çevresini Oyuna gelince: rl -Romeo Daddi'de- Alain Cuny, yakalanması kolay olmayan psikolojik bir hakika- ti' bir bakışta, bir kelimede, bir dav- danışta, hatta bir susuşta araştıran bu yarı deli, yarı hasta, sorumlulu- gunun bütün dehşetini duyan mus- tarip adamı sürükleyici bir (oyun, çok canlı bir kompozisyonla yaşatı- yor. Onun yanısıra Gilles Oucant, Delphine Seyrig, Maria Mauban gi- bi seçkin sanatçılar büyük bir ince- lik, duyarlık, zerafet ve (anlayışla Pirandello'nun dramını billurlaştırı- yorlar. O kadar ki insan Viecux Co- lombier tiyatrosundan çıkarken böy- lesine başarılı bir Pirandello temsi- lini İtalyada da, hatta Milanonun ünlü Piccolo tiyatrosunda da, her za- man göremiyeceğine hükmetmekten kendini alamıyor. AKİS — 465 AKİS, 27 AĞUSTOS 1962