11 Mayıs 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Otomotiv Yeni teşebbüsler Türkiyenin ekonomik durumundaki inkişaf, (o karayolları (o şebekesine bağlı bulunmaktadır. Halen 55 bin kilometrelik karayoluna her yıl 1000 kilometre eklenmektedir. Fakat bu yollarda kullanılan kamyon çok az olduğu gibi, birçoğu da eskidir. Tür- kiye bir ziraat memleketi olduğu i- irisi. bağlı bulunmaktadır. Bunun için yol- ların artması gerekli olduğu gibi, bil- hassa etrafında yol bulunmayan böl- gelerin merkezlere bağlanması d şarttır. Bu bağlantılar yapıldıkça Türkiyenin milli geliri artacak, art- tıkça vasıta ihtiyacı (yükselecektir. Ancak, bugünkü şartlarla memleke- tin araba ihtiyacını sağlamaya im- kân olamıyacağı aşikârdır. Son 12 yılda, nakil vasıtası için 280 milyon dolarlık döviz tahsis edilmiştir. Bu- na rağmen, senelik ihtiyacın yarısı- nın hile temin edilemediği o bilinen bir gerçektir. Dış ticaretimizdeki e- leyhe durum da gözönüne alınınca, nakil vasıtası ihtiyacının ancak yer- li imalâtla karşılanabileceği sonucu- na varılmaktadır. Ancak, bundan önceki tecrübelerde olduğu gibi, niş bir etüde dayanılmadan araba i- malâtına girişilecek olursa, sonunda gene hüsrana uğranılacağı aşikârdır. Evvelâ kamyon imaline gidilmesi lâ- zımdır. Bu ihtiyaç yabancı firmalar tarafından görülmüş ve Chrysler bir Otomobil Sanayii kurmak için teşeb- büse geçmiştir. Chrysler önce kamyon, sonra ha- fif ticari vasıtalarla yüzde 25 nispe- tinde binek arabası imalini tasarla- maktadır. Chrysler, bir örnek sanayi kurmayı ve küçük sanayi kollarıyla işbirliği yaparak onları organize et- meyi ve gelişmelerini sağlamayı dü- şünmektedir. Türkiyenin önümüzdeki seneler- de, 1970 yılma kadar, 10 bin kamyon ve otobüs ile 9 bin binek otomobili- ne ihtiyacı olacağı hesaplanmakta- dır. 1961 yılı başında memleketimiz- de 291 kişiye bir tane otomobil ve kamyon düşmekteydi. Halbuki, Mı- sırda 246 kişiye, Yunanistanda 121 kişiye, Malayada 56 kişiye, Meksika- da 46 kişiye, Lübnanda 34 kişiye bir vasıta düşmektedir. A L E M Öte yandan, 1960 yılı başında memleketimizde 37 bin binek otomo- bili, 48 bin kamyon, 9 bin otobüs var- dı -yekün olarak 94 bin 600- Oysa ki, Yunanistanla aynı vasıta kesafetine sahip olabilmemiz için 90 bin binek o- tomobili, 115 bin kamyon ve 22 bin otobüs lâzımdır -yekün olarak 227 bin-. Türkiye bu seviyeye ancak on senede varabilecektir ve bunu da an- cak yerli sanayiin Oo sağlayabileceği hesaplanmaktadır. Önemli hususlar PE biri de, 1946 yılına kadar inen eski arabaların tas- fiyesi meselesidir. Halen Türkiyede Yıllar Yüzde 1 o) 2 2 3 2 4 3 5 5 6 5 7 5 8 9 9 10 10 10 11 15 12 17 13 10 14 4 15 4 100 Bir otomobil Yollar niçin bitmiyor ? binek otomobillerinin oOyüzde o 68'i kamyonların yüzde 52'si, otobüslerin se yüzde 63'ü sekiz yıldan eski ve randımanını kaybetmiş vasıtalardır. — Bir otomobilin veya kamyonun ömrü en çok 15, ortalama 10 yıldır. Bu suretle, her yıl imal edilecek va- sıtalardan yarısının eskileri (o karşı- layacağı ohesaplanmaktadır. o Belki, "bir arabanın ömrü için 15 sene az- dır" diyenler olacaktır ama, yapılan hesaplar, bu eski vasıtaları yürüte- bilmek için, sarf edilecek yedek par- çanın, yenisini almaktan daha paha- lıya mal olduğunu ortaya koymuş- tur. Onbeş yıl içinde ıskartaya çıka- cak vasıta nispetini şu şekilde gös- termek kaabildir. 1961-70 yıllan arasındaki ilk on yıl içinde eskiyen kamyon ve otobüsle- rin adedi 78 bin olarak hesaplanmak- tadır. Yıllık, ortalama 7800 adettir. Ancak, ilk beş yılda vasati 8833 a- dettir ki bu, ikinci beş yıla nazaran daha yüksektir. Bir de yeni vasıta ihtiyacı var- dır. 1950-60 yılları içindeki gayrisa- fi milli hasıla yüzde 5 artmıştır. Bu- nun yüzde 7'ye çıkarılmasına çalı- şılmaktadır. Tabiatıyla kamyona ot lan ihtiyaç ayni nispetlerde artacak- tır. Bu suretle yıllara göre ikame e- dilecek vasıta miktarıyla yeni vası- miktarını şu şekilde tahmin et- mek kaabildir.