27 Temmuz 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

YURITA OLUP BİTENLER İhsan Şeref Dura Bir uç .D. Y. ve P. 7. T. Genel Müdür- lüklerini İktisadi Devlet (o Teşekkül- lerinin dışında mütalaa etmektedir. Gerçi her iki genel o müdürlüğün de isimleri, belirtilmemektedir ama, tasarının Oo hazırlanmasında Oo geniş çapta rolü olan Maliye (Bakanlığı yetkilileriyle Devlet Plânlama o Teş- kilâtı Müsteşarı Ziya (Müezzinoğlu bu müesseseleri omutlaka ( İktisadi Devlet Teşekküllerinden ayırarak katma bütçeli bir müessese halini» getirmek istemektedirler. Müezzinoğluna göre, Devlet De- yıllardanberi sadi Devlet Teşekküllerinin kuruluş gayelerinin tamamen aksine olarak kuramamaktadır Büyük bir kadro fazlalığı kendileri- ne yapılan müteaddit hatırlatmalara rağmen tasfiye edilmemiş, her yılı zararla kapanan bütçeden sanki kâr- lı bir müesseseymiş gibi o personole bol keseden ikramiyeler, dağıtılmış tır. İşte bütün bu sebeplere istina den gerek Maliye Bakanlığı ve ge- rekse, Devlet Plânlama Teşkilâtı bu hesapsız gidişe bir "dur" diyebilme- nin ancak bu idareye devletin' vazı- yet etmesiyle mümkün olabileceği kanaatine varmışlardır. Müezzinoğo- luna göre devletin murakabesi al- tında özel bir kuruluşla idare edil- diği takdirde bu teşekkül kısa o za- manda zarardan kurtularak (o kâra geçebileceği gibi, kuruluş fonksiyon- larından olan gerekli yatırımları da- hi yapabilecek mali güce ulaşabıle- çektir. D. D. Y. yetkilileri ise tamamen aksi kanaati, taşımakta anun- da yer alan bu hükmü yıllardan be- AKİS/18 Y. ile Maliye Bakanlığı a- rasında süregelmekte olan bir mü- cadeleye atfetmektedirler. Onlara göre. 1953 yılından beri Maliye Ba- kanlığı, D. D. Y. 'nı kendi müraka- besi altına almak istemekte ve bu- nun için zaman zaman teşebbüse geç inektedir. Genel Müdürlük bütçesi- nin her yıl zararla kapanmasının se- bebi ise gene tam bir serbesti içinde çalışamamıs olmasından ileri (o gel- mektedir. Meselâ Karabük (Demir ve Çelik Sanayii Genel Müdürlüğü le ilgili nakliyat, tarifenin çok al- tında bir fiyat üzerinden yapılmak- ta ve sadece bu yüzden yılda 250 milyon liralık bir zarar doğmakta- dır. Derdin çaresi eni kanunla kendilerine de diğer İk- tisadi Devlet Teşekküllerine tanınan Kanuni bütçe yerine iş programı; Ar- tırma ve Eksiltme Kanunu yerine, alım, satım talimatnamesi; Forma- ist murakabe — Divanı Muhase- bat — yerine, bünyevi mürakabe -- İdare Meclisi ve Yüksek (o Muraka- be — Mühasebe-i Umumiye kanu- nu yerine, ticari usuller ve ticari mu- hasebe gibi imkânlar tanındığı tak: dirde, basiretli bir tüccar gibi hare- ket etmek ve zarardan kurtularak, kâra geçmek mümkün olacaktır. Üstelik bugün Avrupada hiç bir de- demiryolu O idaresi n >» 5 l Wa o 5 © » > » mw — Ww 3 » 5 < 5 İdaresi de serbesti zanmıştır.idare edilmemektedir. D.D. Y. nn katma bütçeli bir ida- re haline gelmesinin Bağlıyacağı ye- gâne sonuç, her yıl zarar eden bir müessesenin borçlarının devlet eliy- le finanse edilmesinden başka bir şey vw , her iki açıdan da bakıl- d hususiyetler arzetmesi bakımından, son derece ilginçtir ve gerekli çözüm yolu, ka- nun Senatoda -da kabul edildikten sonra kurulması tasarlanan Reonga- nizasyon (Komitesinde oaranacak- tur,