14 Eylül 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLER devreyi kapamaktadır. Bu hana çok kimse, Mamak Mahkemesi Başkanının lamaktadır : "20-21 Mayıs şehitlerinin olsun ve memleketimize, r milletimize geçmiş olsun". Ortak Pazar Mutlu bir gün (Kapaktaki o tören T: .B.M.M. nin Şeref Salonunda özel olarak hazırlanmış koltuklardan bi- rinde oturmakta olan Başbakan Yar- dımcısı Ekrem Alican usulca yerin- den kaltkı ve sessiz adımlarla Başba- sonra ağır, fakat dinç bir tonla: "— Teşekkür ederim. İnşaallah Ha- yırlı olur" dedi. ilgili imza merasimi icra edilmiş ve salona sevinçli bir hava hakim olmuş- ta Merasim, ilân edilen saatte -11.45' de - büyük bir intizam içinde başladı. Şeref Salonunun kapıdan girince tam karşıya isabet eden kısmına uzunca bir masa konulmuştu. Masanın arka- sına mavi atlastan bir perde asılmıştı. Zaten Şeref Salonu o gün mavilere bürünmüştü. Masanın tam karşısına ise koltuklar dizilmişti. Saat I12ye 10 kala Başbakan İsmet İnönü salona geldi ve yerine oturdu. Salonda misa- firlerin karşılanışı ile Başbakan Yar- dımcısı Turhan Feyzioğlu meşgul o- hıyordu. Uzunca masanın en basında Türk Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin oturmaktaydı. Arkasında, Türk dele- gasyonunu temsilen Hasan Işık, Ra- muran Gürün ve Tevfik Saraçoğlu bu- lunmaktaydı. Diğer üye devletlerin temsilcileri de sıra ile yerlerini almış- lardı ; Türkiye Dışişleri Bakanının he- men yanında Hollanda (delegasyonu bulunuyordu Delegasyon başkanı bu- lunan MAH Luns ise masanın di- ger uçundaydı. Zira M.A.H. Luns ay- nı zamanda Ortak Pazar Başkanıdır. Sonra Belçika Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Paul Henri Spaak gelmekteydi. Onun yanında, Almanya Dışişleri Bakanı Gerhard Schroeder ve sıra ile Fransa Dışişleri Bakanı Couve De Murville, İtalya Hazine Ba- kanı Emilio oOColombo, Lüksemburg AKİS/8 Kâmuran Gürün "Teknik o Sekreter” Dışişleri akanı Eugene Schause yer al- mışlardı. Merasim, Türk Dışişleri Bakanı Fe- ridun Cemal Erkinin fransızca olarak iradettiği nutukla başladı. Onu taki- ben üye devletlerin temsilcileri birer konuşma yaptılar. Sıra imza merasi- mine gelmişti. Bir sumen içinde geti- rilen anlaşma metni Uç nüsha olarak üye devlet temsilcileri tarafından im- zalandı. İmza töreninden sonra Ortak Pazar Başkam Luns bir basın toplan- tısı yaptı. Maziye bakış Türkiye Ortak Pazara girmek için müracaatını, resmen 31 Temmuz 1959 tarihinde yaptı. Daha o sıralar- da Türkiyenin bu topluluğa girmesi, bir zaruret olarak ortaya çıkmış bulu- nuyordu. Türkiye, İkinci Dünya Savaşının sonundan itibaren batı blokunun bir üyesi olmuştur. Bunu takiben ve ade ta bu sıfatla, başta Birleşmiş Millet- Tevfik Saraçoğlu “Arabama taş koydum" ler olmak üzere Avrupa Konseyi, NA- TO, CENTO, OECD, IBRD, IMF, OATT gibi topluluklara katılmış, faal olarak görev görmüştür. Ortak Pazar kurulunca bunun ifade ettiği mana- yı o devrin hükümeti de görmüştür. Ortak Pazar, bir Avrupanın kurulu- şunda ilk adım rolünü o benimsemiş ve iktisadi entegrasyonu siyasi enteg- rasyonun takip edeceğinden pek az kimse şüphe etmiştir. Türkiye, top- luluğa, topluluk henüz iktisadi enteg- rasyon faslındayken katılmayı arzu- lamıştır. Bunun dışında, Türkiyenin (o böyle bir ortaklığa katılması teknik omese- leler yönünden de zarar rol almış- tr. Zira, Ortak Pazarın esasım t eş kil eden Roma Andlaşmasıyla Altı- lar dışında kalan (omemleketlerden bilhassa zirai ve ham madde ihracatçı- sı olanların, ihracatları üzerinde bazı menfi tesirler yaratılmak istenildiği ve bu memleketlerin büyük zararlara uğrayacağı hemen anlaşılmıştır. Tür- kiyenin son yıllarda bu sahadaki ih- racatının anlaşmayı imzalayan (o Aitı memleket gözönünde tutulduğu tak- dirde son derece kritik olduğu aşi- kârdır. Zira Türkiye, ihracatının 96 89 unu batı memleketlerine yapmakta, bu ihracatın da 9 39 u Roma Andlaşma- sına dahil altı devlete yönelmektedir. Hal böyle dunca bir ham madde ve ziraat memleketi olan Türkiyenin Or- tak Pazar Devletleri arasına katılması zaruret haline gelmekte Türkiyeyi bu e iten başka a- vantajlar da mevcuttur. Ecnebi serma- ye celbi bakımından Türkiyenin Ortak Pazarda bulunması memleketi daha cazip bir yatırım sahası yapmaktadır. Pazarlık başlıyor Roma Andlaşmasına göre Ortak Pa- zara yeni alınacak üyeler için açık iki kapı bulunmaktadır. Bunların biri 237. Madde, diğeri 238. Maddedir. 237. Madde, durumları bütün hak ve veci- beleriyle Altılara eşit olacak omemle- ketler içindir. Buna mukabil 238. Mad- de bazı yumuşatmalar ihtiva etmekte ve zayıf müstakbel üyelere mehil ta- nımaktadır. Türkiye, tıpkı Yunanistan gibi or- taklık talebini 238. Maddeye göre yap- tı. Fakat o tarihteki Türkiye borçları- nı ödeyemeyen, hatta hususi alacaklı- larının transferini yapamayan ve uçan kuşa karşı mahcup bir memleket ba- tinde olduğu için bu talep hiç bir sı- cak alaka görmedi. Nitekim. Yunanis- tanın bize nazaran Ortak Pazara da- ha önce kabul edilmesinin sebebi bu- dur. Ortaklar uzun süre tatlı söz ve