17 Nisan 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

tanbulda, Parti Meclisi bir defa daha bir araya geldi. Haziranda feshedilmekten, faaliyetini tatil etmekten bahseden C.H.P. Eylülde, hem de o zamanın öteki iki muhalefet partisinin, C.M.P. ile K.P. nin mahalli seçimlere girmeme kararı- na rağmen bunlara iştirak edeceğini ilân edi- yor, kudretli D.P, ile bir yeni savaşa girmeyi göze alıyordu. Ama bu istihaleyi sağlamak İsmet Paşa için kolay olmadı. Düşünmek lâzımdır ki'o yaz İsmet Paşa, çok C.H.P. linin gözüne bakar- ken içinden “acaba bu da mı gidici” sorusunu geçiriyordu. Zira, öylesine inandığı adamlar bu ““gidiciler”in arasında yer almışlardır ki? İsmet Paşa Hazirandaki Parti Meclisinde, panik havası içinde ve çekişmelerle dolu bir C.H.P. buldu. Avni Doğan davudi sesiyle “Bi- zim Parti içinde kalıp kalmayacağımız ancak Kurultayda belli olur” diyordu. Faik Ahret Barutçu, Cemil Sait Barlas, Cemal Reşit Eyüb- oğlu gibi seçilmemiş eski milletvekilleri oy ala- mâmalarını Partinin Nihat Erimin fikri ve Ka- sım Güleğin fiili idaresi altında bulunmasına bağlıyorlardı. İlhami Sancarlar pek çok “parti yüksek kademesi mensubu”nun değil, kendilerinin menfaatine çalıştığını söylüyorlar- dı. Kasım Gülek, elinin ve kolunun bağlanmış ol- masından şikâyetçiydi. Nihat Erim artık nasıl bir politika takip edeceğini aşar m yıp duruyordu. Zaten bu sırada, Dr. Fazıl Şera- . fi eddin Bürgenin aracılığıyla Dr. Sarol kanalın- dan D.P, Büyükleriyle irtibatını kurmuştu ve o çevrelerin havasını alıp -o tarihlerde. İsmet Pa- şaya sadakatle naklediyordu. Bu sadakat ve Menderes çevresinin tesirleri daha sonra deği- şecek ve Nihat Erim.... Fakat, şimdi bunları bı- rakalım ki hikâyenin seyri degişmesin. Evet, Haziran ayındaki Parti Meclisinde İsmet Paşa şaşkın ve ezik bir C.H.P. buldu, Şaşkınlığı söy- ledim. Eziklik, ifadesini şöyle buluyordu: “CHP büyük bir handikapla karşı karşıyadır: Mazisi! Köylüler jandarma, tahsildar baskısını, memur saltanatını, mektep yapma mükellefiyetini, harp yıllarında elinden buğdayının alınmasını unut- mamıştır. Bu hareketlere karşı duyduğu infiali kaybolmamıştır. Karşı taraf bunları ustalıkla tahrik edince, bizim bütün sözlerimiz boşa gidi- yor. Bir şeyler yapmak, Partiyi bu indie bin kurtarmak lâzumdir.” Peki, bunun yolu nedir? Bu yolu, eksantrik Cemil Sait Barlas kelimeleri çiğnemeden söy- lüyordu: C.H.P, yi feshetmek ve sonra başka isimde, daha solen nrensinlere sahip bir yeni siyasi teşekkül halinde tekrar organize olmak! Üstelik Parti, bütün malları elinden alınmış ol- duğu için büyük mali sıkıntı içinde değil miydi? O halde, böyle bir karar C.H.P. yi ““martyre” hale de getirirdi. C.H.P, bir kalemde hem siyasi ipoteğinden, hem mali borçlarından kurtulurdu. Haziran başındaki bu parti Meclisinin top- lantısında, benim şimdi hatırladığım, İsmet Pa- sanın yaptığı dinlemek oldu. Delegeler bütün şi- kâyetlerini dile getirdiler. Bütün ieklerini .kâyeti ğa Bütün örüşlerini anlattılar, İsmet Paşa günler ve günler bunları sabırla dinledi. Herkesin bıkkınlık getirdiği anlarda bile İsmet Paşa “Evet, mineli diyordu. Bu suretle bir de- şarj oldu. Böyle bir deşarja 1954 seçimleri mağlüpları fena halde muhtaçtılar. Buna mukabil ' Parti Meclisi hiç bir ciddi karar almadı, meseleyi “komisyona havale”yle yetindi. Bir Islahat Komisyonu kuruldu. Bu -Is- lahat Komisyonu Partiyi bir ay sonraki Kurul- taya götürecekti. Komisyonun başkanlığına da mutedil Faik Ahmet Barutçu getirildi. İsmet Paşa o yaz, çok kimsenin aklında bu- lunup da söyleyemediği bir konuyu kendi parti- sinin çeşitli organlarında ortaya attı. Önce, se- çimlerden sohraki toplantısında C.H.P. nin Mec- lis Grupunda, Genel'İdare Küurulunda, Parti “Meclisinde, Islahat Komisyonunda açık açik de- “di'ki: “.- Eğer benim çekilmem gerekiyorsa, ben çekilmeye hazırım..” Bu söz nerede söylendiyse orada herkes do- nup kaldı. Zira İsmet Paşanın sahiden, çekil- meye hazır olduğundan hiç bir muhatabı şüphe etmiyordu. Fakat bu muhataplarının içinde İs- met Paşaya en fazla kızanı bile bunun neticesini göze almıyordu. Nitekim Islahat Komisyonu da İsmet çekilmesi veya (Partinin kendi kendini feshetmesi gibi noktaları birer “aşırı uç” saydı ve onlar üzerinde fazla durmadı. Parti Meclisinden bu yana C.H.P. de ilk değişiklik vu- ku bulmuştu. 1954 seçimlerinin neticesi artık daha çok D.P. nin iktidarda kâfi derecede yıp- ranmamış olmasına bağlanıyordu. Bu, e daki Pembe Ev görüşmesinde İsmet Pasan Şemseddin Günaltaya Me tikirdi, C.H.P. Atatürk devrimlerinin bekçisi olarak lir ve şimdi D.P. nin sağı. ve totaliter yolun. da onun ka vaziyet alırsa bu yıpranma D DP, Mi makta gecikmeyecekti. Mesele, C.H.P. nin göre- vini sağlam şekilde yapacak hale gelmesivdi. Partinin e toplanması ve kendisine çeki-düzen vermesi bu sebepten gerekliydi. 954 yazında kadaşlarına hararetle savunduğunu ame ai Dünyada Falih Rıfkı Atay aynı görüşün müca- delesini yapıyor ve parti içindeki * ini kimseleri şiddetle yeriyordu, İ ve sonra Dragosta Falih Rıfkı Atayla bir çok defalar görüştü. Atay da, C.H.P. nin adının değiştirilmesi gibi bir saçmalığın dü- günüiemeyeeni kanaatindeydi. j ik Ahmet Barutçunun Islahat Komis- a o İM adı Ziya Göksipa çevrilmiş bulunan eski Kâzım Özalp caddesindeki C.H.P. Genel Merkezinde tahmin edilmeyecek kadar uzun ve heyecanlı toplantılar yaptı. İsmet Paşa | bunlardan bir çoğuna katıldı. Bütün cereyanlar orada bir defa daha ortaya döküldü. Günlerle meseleler üzerinde tartışıldı. Islahat Komisyo-. nunu teşkil edenler Kasım Gülekten memnun y 2. i i