8 Mayıs 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 5

HAFTANIN İÇİNDEN Dünya Politikasında Yeni Gelişmeler Olurken... Cumhuriyet Hükümetimin Dışişleri Bakanı Hasan Işık il İsrin intibalarını alacaktır, onlara I ığın bu seyahat politikasında son blo- ti dünya ları şüphe yok tedirgin etmekte, onlar lerini “anlayışsızlık"tan başlayıp "nankörlük"e kadar gi- den çeşitli ithamlar altında bırakmaya itmektedir. eselelerin derinliğine inilmeden duruma bakıldığı takdirde amerikalıları anlamak, tta onl acıma! kabildir. Bir zengin millet ki, arzusu ra yükseldi- ği Batı Bloku Liderliğinin icabı olarak dünyanın dört bir köşesine yardım ve asker akıtmaktadır. Yüzbinlerle ev- lâdı bu uğurda anavatandan uzaktadır ve bazen tehli- keler içindedir. Bu amerikanlar başkalarının hürriyetle- ri, onların komünizmin kucağına düşmemeleri için vu- ruşmaktadırlar. Buna rağmen, hemen her yerde gördük- leri istiskal, tenkit, hatta düşmanlıktır. Washington'- da çizilen politika Batının başka merkezlerinde beğenil- mediği gibi, daha fenası, Batının dört bir tarafından amerikalılara karşı "Go Home!" sesleri ayyuka çıkmak- tadır. Böyle bir hava içinde Amerikanın, Londradaki Mayıs toplantılarında güneyli ve batılı müttefiklerinden kendi- sini "kayıtsız ve şartsız" desteklemeleri talebinde bulun- ması, bu destek sağlanmadığı o takdirde de "ne haliniz varsa, görün" deyip kabuğuna çekilmeye kalkışması hiç Ni bir hadise değildir. Amerika artık Birinci arbi ki Am şlü eri ele Amerika uğuliaranın hiç dışına çıkmayan mü- AKİS, 8 MAYIS 1965 Metin TOKER âhazalarla yürüttüğü dış siyaset Amerikanın bugünkü sı- amerikan iç politikasına göre bir tutum almak, sonra bu tutumun kayıtsız ve şartsız des- teklenmesini müttefiklerden istemek fazla kendini beğen- mişliğin ta kendisidir. Bunun sebep olacağı hayal sukutu Amerikayı daha sinirli, daha huysuz, daha az gerçekçi yaparsa buna hiç kimse şaşmamalıdır. Cumhuriyet Hükümetinin Dışişleri Bakanı böyle bir hava içinde Türkiyeyi son derece ilgilendiren temaslarını yapacaktır. Hasan Işık için handikap, başımızda bir Kıb- rıs işinin bulunmasıdır. Gerçi Kıbrıs işi, İnönü veya Ür- güplü, yahut Işık gibi siyaset adamlarımız için bizim dış ilişkilerimizin temeli, sebebi değil bir parçasıdır ama bü- yüklü küçüklü osorumsuzların ipe sapa Türkiyeye omüşkiller yaratmaktadır. Işık, dünya politikasındaki yerini ararken bu seviyenin üstüne çıkmak mecburiyetindedir. mukabil Dışişleri Ba- umumi efkârın bulun le bir dış politikanın eta doplüiaya hazır olması- dır. Türkiye Amerikadan ayrılmak arzusunda değildir. Türkiye Amerika dostluğunun, Amerika ittifakının kıy- metini takdir etmektedir. Ancak Türkiyenin menfaatleri Amerikanın menfaatileriyle çelişme haline düştüğünde hiç kimse Türkiyeden kendi menfaatleri yerine Amerikanın menfaatlerini düşünmesini isteyemez. Onun için, meselâ Kıbrıs Meselesinin amerikan menfaatleri değil, türk men- faatleri birinci plânda tutularak halledilmesine çalışmak her türk hükümeti için bir hak değil, aynı zamanda gö- revdir de.. Amerika Cumhurbaşkanı Türkiye Başbakanı- na "Eğer Kıbrıs yüzünden Rusyanın tecavüzüne mâruz kalırsanız biz sizi korumayız-" derse Türkiye Kıbrıs yü- zünden Rusyanın tecavüzüne mâruz kalmamanın yolları- nı arar. Arar ve görülmüştür ki bulur. Bulduktan sonra da o politikaya devam eder. Nitekim Sovyetler Birliği Dışişleri Bakam Gromiko bu ayın ortasında Ankaraya geldiğinde o temayülde bir Türkiye bulacaktır. Ruslar, Erkinin Moskova ve Podgorninin Ankara seyahatleri sıra- sında gösterdikleri akıllı, ölçülü ve basiretli tutumu bu sefer de devam ettirirlerse türk - sovyet münasebetleri bir merhale daha kaıtedecektir. Bugün Amerika Türkiye ile değil, lideri bulunduğu Batı Bloku ile kozunu paylaşmak durumuna kendini sok- muştur. Londrada, görülüyor ki, bu yapılacaktır. Türki- yenin vaziyetinin ne olduğu sorulacak olursa buna ve- rilecek en iyi cevap sanırım şu olacaktır: Biz bu meselede Amerikanın değil, Batı Blokunun yanındayız! Bu, beş yıl önceki Türkiyenin durumuna nazaran bü- yük ve esaslı bir değişikliktir. Cumhuriyet Hükümetinin Dışişleri Bakanına temaslarında bu değişiklik ışık tuta- caktır.