1 Kasım 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 31

sızat mevcut şehirlerimizde bu miktar vasati olarak 1,5 metre mi- kâbdır.) senelik istihlâk miktarı takriben 75.000,000 metre mikâ- bı eder. Bu da 250.000 toru maden kömürü ve 2000 ton benzol de- mektir ki, bu suretle bu fasıl da umumi mayi mahruk istihlâkimi zin takriben 999 nu teşkil eder. O halde yalnız mayi mahruk istihsali için bir tesisal yapmadan hâlen çalışan veya yarın çalışması mukadder olan tesisat vasıta- sile biz mayi mahruk ihtiyacımızın p 26 sını benzol olarak da- hilder tedarik edebliriz. Bu suretle istihsal olunan benzol fiati daima mutcdildir ve piya- sada benzinle aynı fiatte tutulabilir. Çünkü benzol burada tâli bir mahsuldur. Maliyet fiati yalnız benzol istihsaline yarıyan te- sisatle bu maksat için kullanılacak gayet az poersonele göre ta- ayyün eder, Yoksa ne hava gazı veya kok istihsalinde bu yüzden bir ziyan veya ayrı bir Lteşkilâta lüzüm yoktur. Hattâ tâli mahsulün bu suretle kıymetlendirilmesi belki esas tesisatın daha rasyonel çalışmasını mucip olduğu için diğer kısımda fiat düşkünlüğüne dahi sebep olabilir. 3 — Kömür ve linyitlerden benzin istihsali. Kömür ve liynitlerin taktirile Rus ve Romen benzinlerine müşa- bih mahruk istihsali hayli zamandanberi malüm bir keyfiyettir. Yalnız bu usul diğer sanayile alâkadar olmadan sırf mahruk i:- tihsalini istihdaf ettiği için maliyet fiati ve pazarda tutunma ba- kımından yeniliklere mazhar edilmeğe çalışılmaktadır. Bunun için meselâ Almanyada 1927 den itibaren kimyacılık tröstüne merbut Leunawerk takriben 100.000 ton gibi hiç te küçük görül- miyecek bir istihsal yaptığı gibi son senelerde yalnız (esmer kömür)den istihsal edilen benzinin günden güne arttığını ye milli mahruk işinde her gün daha mühim bir mevki kazandığını gö- rüyoruz. (*) Linyitten benzin istihsalinin bizce en büyük ehammi- yeti bu kömürün orta Ânadoluda bulunuşu, halen maliyet fiati- nin çok ucuz oluşu ve bilhassa bundan istihsal olunacak katran ve ziftin Anadolu dahilinde tatbik edilen yol siyasetinde oyna- yacağı rolün çok mühim bulunuşudur. Keza bu istihsalden son- C) Bugün 3,5 kilo linyitten bir kile benzin istihsal eden bir usulün tatbi- katile iştigal idildiği Almanların en son fen matbuatında görülmektedir. Bu usul tahakkuk ederse petrolüm kıymetini çok azaltacaktır. Si