1 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

Günün içinden: Dil bağ Türkiye sınırları içinde türkçe konuşmayan bir takım kütleleri türk kültürü ile besleyip türk dili ile konuşturmak maksadiyle bir komite kurulduğunu haber alıyoruz. Bu komitenin lâzım gelen yerlerde şube- leri de açılacaktır. Osmanlı imparatorluğu, haritada kendi rengı ile boyanmış olan yerlerde yaşıyanlardan çoğunu dil ve kültür silâhı ile fethedememiş- ti. Nazırları, yazdıkları tezkerelerde türkçeden gayri ne kadar kelime kullanabilirlerse o kadar “münşi,, olabildiklerine manan, şaırlerı, g£ | ve kasidelerini yabancı kelimelerle süsleyen bir rejimin ülke i- çe > bir dil davâsı peşinden koşamıyacağı gayet tabii idi. Bu davâ- sızlık ve bu gayretsizlik yüzündendir ki Anadolunun göğsünde türk- ceden gayri bir dil bilmiyen azlıkları dışardan içeriye giren yabancı himmetler türk kültüründen uzaklaştırmakta idiler. Halbuki bir yığının ferdlerini biribirine kenedlemek için tel dilden daha kuvvetli hangi vasıta vardır? Bu kenedlenme vasıtasını sezemiyen osmanlı imparatorluğu çözü- lüp yıkıldı. Bünyesini hergün biraz daha sağlamlaştırmayı ülkü edi- nen cumhuriyet rejiminin kurduğu yeni komite de uyanıklıkla öngö- N. A rünün yeni belgelerinden birisidir. D İzmit halkevinde çocuk okuma salonu İzmit, 30 (A.A.) — Bugün halke- vinde bir müddettenberi hazırlanmak. ta olan çocuk okuma salonu törenle a- çılm ştır, Törende parti halkevi başkanlariyle mensubları ve bine yakın mektebli bulunmuştur. Çocuk okuma salonunun açılması dolayısiyle çocuk esirgeme kurumu başkanı ve ondan son- ra iki küçük mektebli tarafından nutuk- lar söylenmiş ve bu faydalı eseri mey- dana getirdiğinden dolayı parti başkanı ve ilbay Hamid Oskaya ve halkevine te- şekkürler edilmiştir. Törenden sonra halkevi, küçük — okuyucularıma bisküi ve limonata ikram etmiştir. ve Hava marşı küftesi için müsabaka Türk hava kurumu tarafından bir hava marşı güftesi müsabakası açılmış- tır. Şartları hava kurumu merkezi tara- fından istiyenlere verilmektedir. Müsabaka müddeti bir temmuza ka- dar iki aydır. Birinciliği kazanan esere yüz lira mükâlat verilecektir. (A.A) Profesör Lamberg geliyor İstanbul, 30 (Telefonla) - Liyon fakültesi mukayeseli hukuk prolesörü B. Lanberg Du akşam Ankaraya hareket etti. Tugoslav üniversitelileri İstanbulda İstanbul, 30 (Telefonla) — Yarın Yugoslavya ticaret mektebi talebesinden 50 kişilik, öbür gün de Belgrad üniversi- tesinden gene 50 kişilik iki talebe kafi- lesi İstanbula gelecektir. İstanbuldaki romen**'”'ibı.'ı'_ halkevind bir konser vereceklerdir. Arnavudköyünde yangın İstanbul, 30 (Telefonla) — Dün ak- şam Arnavudköyünde bir yangın olmuş, bir ev tamamen beş ev de kısmen yan- mıştır. Kamutay Çağrıları * Dahiliye Encümeni 3.V.937 pazar. zartesi günü saat 10 da toplanacaktır. * Arzuhal Encümeni 3 mayıs pa- zarertesi günü toplanacaktır. DÜZELTME Arkadaşımız Neşet Atayın son Ati. na mektubunda müzeci merhum B. Hamdinin adı; Halil olarak çıkmış. tır. Özür diler, düzeltiriz. LA L LA dd eeei deieeieiN Ö AAA AAA A Hukük ilmini yayma kurumunun î davetiyle şehrimize gelen Liyon üniversitesi mukayeseli hukuk profesörü ve müukayeseli hukuk enstitüsü müdürü Prof. Lambert 4 : | — Bugün 1/5/1937 cumartesi günü 4 4 4 4 4 Pa , saat onbeşte Ankara Halkevinde değerli konferansını verecektir « İ İ â , Mevzu: Sosyal ilim ve arsıulu- î ; sal ilim olarak hukuk i Danansanma, General Abdullahın cenaze töreni İstanbul, 30 (A.A.) — Merhum ge- neral Abdullah'ın cenazesi bu sabah 9.30 da Dumlupınar vapuriyle İzmirden şehrimize getirilmiştir. Cenaze, askeri törenle vapurdan alı- narak bir top arabasına konulmuş ve Köprü, Sirkeci yoliyle Sirkeci iskelesine getirildikten sonra vapurla Büyükada- ya nakledilerek orada defnediimiştir. Cenazede general Cevad, Refet, Ali Fuad ve daha bir çok mülki ve askeri ri- cal ile merhumun dostları hazır bulun- muşlardir. Süvari ve piyade kıtalariyle matem havaları çalan bir bando mızıka merhu- ma son rasimei ihtiramı ifa etmiştir. Asılsız bir haber 29 nisan tarahli Akşam gazetesinde Sümerbank genel direktörünün değişti- rileceği başlığı altında intişar etmiş o- lan haberin tamamen asıİsız olduğunu beyana Anadolu ajansı mezündur. (A.A.) Zehirli gaz kursu İstanbul, 30 (Telefonla) — Halka mahsüus zehirli gazlar kursu ayın onun- da açılıyor. ULUS t.5: Konyanın kalkınma programı Vilâyet genel meclisi tarafından ka- bul olunan Konya vilâyetinin 1937 büd- ce projesi ve beş yıllık kalkınma prog- ramı iç bakanlığa gelmiştir. Projeye gö- re Konya vilâyetinin büdcesi 1.256.000 liradır. Bunun 203.979 lirası hususi i- dare işlerine, 318.346 Hirası bayındırlık işlerine, 413.781 lirası kültür işlerine, 22.316 lirası ziraat ve baytar işlerine, 122.546 lirası sağlık ve hayır işlerine, 175.032 lirası da türlü işlere ayrılmış- tır. Konya vilâyeti beş yıllık kalkınma işini bir kül halinde eline almış ve prog- ramı buna göre hazırlamıştır. Kültür işleri Beş yıllık kalkınma programının de- vamı müddetince mekteblere ders âlet- leri, fenni levazım alınacak, köy mekteb- lerine yardım yapılacak, yeniden yaptı- rılacak mekteblere tahsisat ayrılacak, vi- lâyet hududu içinde tamire muhtaç mek- tebler tamir ettirilecektir. Bu işe 180.000 lira harcanacaktır. Bayındırlık işleri Vilâyet hududu içindeki bütün yol- lar imkân içinde şosa haline getirilecek, mevcud şosalar esaslı şekilde tamir olu- nacak, bilhassa merkez kazasında, Kon- ya - Meram, Konya - Cihanbeyli, Kon- ya - Beyşehir, Konya - Sille, Konya - Karapınar, Konya - Ankara yollarının merkez kazası huduna kadar olan kısım- ları da şosa olarak yapılacaktır. Büdce projesine bağlı cetvele göre Akşehir, Karaman, Ereğli muhasebei hususiye memurlarının maaşları 22 şer liraya, Bozkır, Ilgın, Karapmar, Çumra, Cihanbeyli, Hadım ve Saidili muhasebei bususiye memurlarının maaşları da 20 şer liraya çıkarılmaktadır. Sağlık işleri 'Türlü yerlerde tebhirhaneler, kuduz evleri yaptırılacak, sıhhi müze ve depo tesis olunacak, hastahane binası genişle- tilecektir. Bu işlere 70.000 lira harcana- caktır. Belediye meclisi ekmek fabrikası için reisliğe salahiyet verdi Bazı yerlere çeşme yapılacak Belediye Meclisi dün reis vekili B. Fevzi Kütükçünün reisliğinde saat 17.30 da toplandı. Geçen celsenin zabtı kabul edildikten sonra, belediye encümeninin büdcenin bazı fasıllarında münakale yapılma- sına dair mazbatası okundu ve büdce encümenine havale edildi. Su idaresi varidat büdcesi Su idaresi 937 mali yılı büd- cesi hakkında büdce encümeni mazbatasının müzakeresine geçil- di. Encümen mazbtasının varidat kısmırnda, geçen seneki büdcede tahmin ve kabul edilen varidatın bu yıl fazlasiyle tahakkuk ettiği, Keçiören ve Etliğe de su verildi- ginden buralarda da abone kaydı- na başlanıldığı, abone sayısının 2779 zu bulduğu, daha artmak is- tidadında olduğu kaydedilerek varidatın geçen yıla göre 34 bin li- ra fazlasiyle 270 bin lira teklif e- dildiği yazılmaktadır. Yapılacak su işleri Masraf büdcesinin hazırlanmasında parti kongrelerinin dilekleri göz önünde tutulmuştur. Su idaresi çok mübrem görülen bu dilekleri bu yıl yerine getir- meğe çalışacaktır. Bu arada su idarein- ce İsmet İnönü mahallesinde dağıtma şebekesi genişletilecek, yol başı, orta sokaklarında, yeni Turan mahallesinde çeşmeler yapılacak, Atıf bey mahallesin- de programa uygüun olarak yapılacak te- sislerde istenilecek yerlere çeşmeler ko- nulacak, Keçiörene getirtilmiş olan st civar yerlere sevkedilecektir. Su kesilmiyecek ve her semte müsavi akıtılacak Mazbatada su idaresinin bu yıl bir a- rıza olmadıkça suları kesmiyeceği ve mü- navebe yapmıyacağı ve şehir suyunun her semte müsavi surette akıtılacağı va- ad ve beyan ettiği bildirilmekte ve sayın belediye reisimizin parti dilek listesinde- ki bütün işlerin bir program halinde tes- bit edileceğini ve bunların bu programa Belediye yasakları Ankara belediyesinin hazırlamak- ta olduğu belediye zabıtası talimat. gHamesinde “umumi yerlere girip çı- karken sıra beklemek,, maddesi üze- rinde, alâkadar komisyonun da, mec- lis umumi heyetinin de ehemiyetle duracağını ve bu derdin ortadan kalkması hususunda Ankarayı bü- tün şehirlerimiz için iyi bir örnek haline getirmek imkânını bulacağını umalım, Sıra beklemeğe razı olmak h a k mefhumiyle r u h arasında derin bir anlaşmayı istilzam —eder., Fakat bizdeki “para ile değil, sıra ile!,, meselini düşününüz. Bu söz, para ile tesahüp edilebilen haklardan başka bir de sıra beklemekle — kazanılan hbaklar bulunduğunun bizde meçhul bir şey olmadığına kuvvetli bir işa- ret değilmidir? - Bir de, umumi yerlerde kapı ön- lerinin halini göz önüne getiriniz. Bir dereceye kadar kuvvet, biraz kurnazlık, bir parça da yüzsüzlük en arkadakini en öne geçirmeğe ekseri- ya kifayet etmektedir. Avrupada bulunmuş olanlarımız bir tiyatrodan, bir şimendüferden, bir stadyomdan bilet almak için gi- şeler açılmadan gelip — ve sırasına katlanıp — kadın veya erkek, zen- gin veya.fakir, herkesin, nasıl — sa- atlarca beklediğfini bilirler. Bu bekleyişin müsbet neticesi şudur: Daha evvel ve daha rahat i- çeri girmek, — N, B. Hayır cemiyetinde satış Bir hayır cemiyetinde satış devam ediyor ve cemiyetin reisi neşe içinde, en güzel tebessümlerini etrafa dağı- tıyordu. Satışa çıkarılmış olan mal- lardan hemen hiç bir şey kalmamıştı. Bu sırada, bir genç kız reisin yanına gelip bir odayı göstererek: “Burada- ki eşyayı da tamamen sattım,” dedi. Reisin yüzü mosmor oldu, sesi kısıl- dı, bir şeyler söylemek istedi, söyli- yemedi ve boylu boyuna duıup ba- yıldı. Oda vestiyerdi. Grevci çocuklar Büyüklerin yaptıklarını küçüklerin taklid etmesi beşeri bir haldir. Av- rupa ve Amerikada sık sık tekerrür eden grevler, oralar çocııklm için taklid mevzuu olmaktad de Amerikada Kansas Ciîı'de beş çocuk, sokak kaldırımları üzerine o- turmuşlar ve başuçlarına koydukları şu levhanın altından bir türlü kalk- mamışlardır: “Biz, her yemekte pas- ta ve dondurma istiyoruz!” Denildiğine göre bu çocukların a- na babaları, nihayet, bu karara bo- yun eğmişlerdir. Vahsi hayvanlar Bir Amerika gümrüğüne İngilte- reden, bir laboratuvar ihtiyacı için, yüz tane pire gönderilmiştir. Böyle bir idhal maddesi (?) gümrük tari- felerinde mevcud olmadığı için mü- dür düşünmüş taşınmış, pireleri önce “böcek”, sonra “kimya eşyası” mad- delerine uydurmak istemiş ve niha- yet, bunlar yüzünden canı y ş o- lacak ki “vahşi hayvan” maddesine Hatırlıyor musunuz? 1 — Şan-Kay-Şek'in hangi din- YA : bü.’vı ? 2 — İngiltere parlamentosu köleliği ne zaman kanun dışı say- dı ? 3 — Fransada cumhuriyetin kuruluş tarihi nedir ? 4 — Briyan - Kellog paktı A- merika tarafından ne zaman tas- 5 — Amerikada ilk yolcu tre- ni ne zaman işledi ? Dünkü suallerin cevabları S — Timür ne zaman hüküm- dar oldu ? C — 1369 da. S — Yeniçeri ocağının kuruluş tarihi nedir C — 1360. S — Ankara muharebesi Yıldırımın esir düşme tarihi dir ? C—I402, S — Gültekin âbidesi ne zaman dikildi ? C — 732 de. S — Gazneliler devleti ne za- man kurulmuştur.? C — 952 de. de ve ne- paraların 95 70 i, şimendifer sehim- lerinin 95 50 si, binalardan 974 40 1 hep latif indir.. Bu vaziyetin sebebi göre gümrük r tâbi tutmağa karar vermiştir. Amerikada kadınlar saltanatı Amerika Birleşik hükümetlerinde yakında neşredilen istatistiklere göre 320 milyar dolara varan milli servet- ten 200 milyarı kadınlara aiddir. Ha- yat sigorta şirketleri hisse senedlerin- den 4/5 i, tasarruf sandıklarındaki olarak şu gösteriliyor: İş âlemine mensub erkekler, talileri dönüver- mek ihtimalini düşünerek bu takdir- de servetlerinden bir kısmını kurta- rabilmek maksadiyle menkul olmı- yan servetlerini karılarının üzerine kaydettiriyorlar. Çünkü, Amerikada evli kadınların malları haczedilemi- yor. göre yapılması temin olunacağını beler diye meclisine tebşir için encümene sa- lâhiyet verdiği bildirilmektedir. Ölçü ve ayar istasyonu Masraf büdcesinde asfalt olarak ya- pılmakta olan caddelerde boruların sö- külüp yeni vaziyete göre döşenmesi do- layısiyle bir masraf kabarıklığı görül- mektedir. Bundan başka ölçü ve ayar kanununa tevfikan 4.000 liralık bir saat ayar istasyonu kurulmak için tahsisat konulmuştur. İşlerin çabuk görülmesi için bu yıl iki motosiklet, Şahin pımara bir pompa satın alınacaktır. Kadroda bir kaldırım- cı ilâvesinden başka ne aded ve ne de ücret itibariyle bir değişiklik yoktur. Yalnız 937 mali senesi sonunda su ida- resine hükümetçe devredildiği takdirde kullanılmak üzere üç aylık bir tahsisat konulmuştur. Bu suretle su idaresi masraf büdcesi varidata uygun olarak 270 bin liradır. Fakir mahallelere taksitle tesisat Büdce encümeninin mazbatası görü- şülürken su direktörünün bazı işler hak- kında izahat vermesi istenilmiş ve ma- lâmat alındıktan sonra azadan biri fa- kir mahallelere taksitle su tesisatı yapıl- masının mümkün olup olmadığını sor- muş ve bu hususun reislikçe tetkiki te. menni edilerek su idaresi büdçesi ve büdçe kararnamesi tasdik edilmiştir. Büdce muvazene talimatnamesi Geçen celsede büdce encü ha- vale edilen 1937 büdce müvazene karar- namesi de encümenden gelmişti. Okun-” duktan sonra, kabul ve tasdik edilen ta- limatnamede çok mühim maddeler var- dı. Ezcümle temizlik işleri için ötoma- tik çöp kamyonu, lüzumu kadar vidanje makinesi, itfaiyeye üç arazör, sıhhat iş- lerinde kullanılmak üzere bir sılhi im- dad ve bir cenaze otomobilinin bedeli iki yıl ve üç taksitte satın alınması i- çin belediye reisliğine salâhiyet venlı— yordu. Çöp fırınları, firigorifik tesisler Bundan başka çöp ihrak firmalariyle bağırsakhanenin ve mezbaha firigorifik tesisatı ile hal soğuk hava tesisatı ma- kinelerinin getirilmesi ve diğer belediye hizmetlerinin ifası için lüzumu halinde 500 bin liraya kadar istikraz yapmak ü. zere belediye reisliğine mezuniyet ve. riliyordu. Ancak reislik, keyfiyeti mecl sin ilk toplantısında tasdike arzedecek. tir. Ekmek fırını Şehrin ekmek ihtiyacını temin için bir ekmek fabrikası kurmak ve buna a- id masrafları ve icab eden buğday ve un stoku yapmak, kadro teşkil etmek üze- re reisliğe belediye meclisinin ilk top- lırmunda tasdik ettirilmek şartiyle te- ahhüdlere girişmeğe izin verilmişti. Belediye zabıtası talimatnamesi Belediye meclisi dün de beeldiye za-* bıtası talimatnamesinin müzakeresine devam etmiş ve 37 inci maddeden 121- inci maddeye kadar olan fasıllar üzerin- de konuşarak kabul etmiştir. Bunlar arasında, umumi bahçeler, es« ki ve yeni âbideler, havuzlar ve çeşme- ler hakkında halkın riayete mecbur bu- lunduğu hükümler, seyrüsefer talimatı, nakil vasıtaları ve bilhassa otobüslerin işletilmesi, bunlara inilip binilmesi ve diğer hususları bildiren maddeler vardır. Toplantı uzatıldı Dünkü toplantıda beeldiye meclisi- nin müddeti bittiğinden eldeki işlerin ve bill talimat bitirilmesi i- çin içtimam on beş gün uzatılması husu- sunda lâzım gelen teşebbüsün yapılma- sına karar verilmiştir. Meclis pazartesi günü saat 17 de toplanacaktır.