18 Şubat 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Guy Mollet Cezayirde Çok domates sarfedildi miye karışmalarından sonra daha da kuvvetlenmiş ve Fasın iç durumu- nun düzelmeye yüz tuttuğu günlerde, birdenbire Cezayirin iç durumu ka- rışmıştı Bu karışıkhk 2 Ocak seçimlerine tekaddüm eden son günlerde o kadar artmıştı ki bu tarihte Cezayirde ye- ni seçimler yapılamamış ve terör ha reketlerinin sona ermesine kadar, Cezayiri, yeni Fransız Meclisinde es- ki milletvekillerinin temsil - etmesi kararlaştırılmıştı. Mollet iktidarı tes lim alır almaz ilk iş olarak Cezayir meselesine bir hal tarzı getirmek is- temiş ve Faure zamanının Cezayir genel valisi M. Soustelle'in görevine son Vererek bu Vazıfeyı general Cat- roux'ya teslim etmiştir. Bu kadarla da yetinmeyen Mollet, Cezayir'in a- kibetini iki taraflı goruşmelerle Üa yin etmek yolunda verdiği sözü de tutarak, geçen haftanın başında Ce- zayire gitmiş bulunuyordu. Mollet Cezayir'de Cezayir meselesinde-muhteşem bir karşılanma töreni bekleyen Mol- let Cezayir hava alanında sürprizle karşılaşmıştır. Başbakana hava ala- nında barış ve iyi niyet sembolü olan çiçekler yerine kin ve hoşnutsuzluk sembolü olan çürük domates atılmış, koca Fransanın yeni sosyalist Baş- bakanı, alanda ve şehire giden yol boyunca yuhalanmıştı İşin dikkati çeken tarafı şudur Molletyı yuhalayan ve Çürük doma- tes yağmuruna tutanlar Cezayirin yerli halkı değildi. Bilâkis yerliler, Mollet'yi, kendilerine yeni ve İliberal bir statü getirecek bir kurtarıcı ola- rak karşılamışlardı. Gerçekten Mol- let, Fransız tarihinde bir "Cezayirli" den söz açan ilk başbakandı. Eski AKİS, 18 ŞUBAT 1956 genel vah M. Soustelle'in Ceezayiri daha sıkı bağlarla anavatana bağla- mak fikrine iltifat etmemiş ve onun yerine daha liberal fikirli olarak ta- nınmış general Catroux'yu getirmiş- ti. Bütün bu iyi niyet gosterılerı Ce- zayirli milliyetçileri Mollet'ye ya- kınlaştırmıştı. Geçen hafta içinde Fransız Başbakanını yuhalayan — ve ürük domates yağmuruna tutanlar Cezayirde yerleşen ve Mollet'nin ted- birleri sonunda buradaki çıkarlarına bu günlerde ebediyen veda etmekten korkan Fransızlardı. Bunlar on mil- yonluk Cezayir nüfusunun onda bi- -inden fazla değildiler Ancak bu on mılyonun onda biri. Şimdiye kadar olduğu, gibi şimdiden sonra da bütün Cezayirin mukadde- ratına hakim olmak istiyordu. Guy Mollet'nin, esasen şimdiye kadar da Fransız vatandaşı olduğu iddia edi- len "Cezayirli" lere bundan böyle bu Vatandaşlık sıfatının bahsettiği bü- tün hak ve yetkılerınden faydalanma imkanını vereceğini söylemesi üzeri- ne, bu azınlık, eski saltanatın elden gıtmesınden gocunarak tepki göster- DUÜNYADA OLUP BİTENLER diye bağırıyordu. Kahrolsu Catroux' Bize Soustelle'i geri verin" Bu sözleri takiben de yuhalar yukse— liyor, havada çürük domatesler uçu- şuyordu. Catroux nun şahsında Mol- let'yi görmemek imkânsızdı. Catroux - çekiliyor Mollet — Kabinesinde Cezayir Umu- mi Valisi olarak yer alan General Catroux bu sırada Cezayirde bulun- muyordu. Guy Mollet'nin ziyaretin- den dört gün sonra, 10 Şubatta gele- cek ve ancak o tarihten itibaren fii- len işe - başlayacaktı. Catroux, bu gösteriler üzerine, işe başlamadan is- tifasını vermek zorunda kalmıştır. Catroux, Başbakan Mollet'ye yazdığı istifa mektubunda böyle şerefli bir göreve seçilmiş olduğundan duyduğu hazzı kaydettikten sonra eski silâh arkadaşlarının bile kendisinin Ceza-. yir Umumi Valisi olmasına itiraz et- tiklerini, kimse ile fikir ayrılığına düşmek ıstemedıgı için çekilmeyi uy- gun gordug nü söylemekteydi. Cat- roux'nun istifası ile, Mollet'nin, Ce- zayir davasının halli yolundaki en ö- nemli kozlarından birini kaybettiğine şüphe yoktu. Üstelik, Catroux, halle- dilmesi gereken meselelerden hiçbi- rini çözmeden istifa etmişti. Mollet Catroux'nun çekilmesin- den sonra yeni bir genel Vali ara- mak zorunda kalıyordu. Mollet, bu Valiyi, geçen haftanın sonlarına doğ- ru M. Robert Lacoste'un şahsında bulmuştur. Ancak M. Lacoste da Ce- zayirdeki Fransızların güvenine nail olamamışa benziyor. Hafta sonunda Cezayire ayak basan - Lacoste daha ilk adımda numayışçılerın 'geri dön! Soustelle'i istiyoruz" şeklindeki — ba- ğırmaları ile karşılaşmıştır. Lacoste- un valiliğinin de ne kadar ömürlü o- lacağı şimdilik belli değildir. Cezayir açmazı Fransa, Tunus ve Fastan sonra, şu günlerde Cezayirde de bir aç- maza girmiş bulunuyor. Bir yanda iyi - kötü bir otonomi isteyen milli- yetçiler, diğer yanda eski imtiyaz ve üstünlüklerini korumaya çalışan Ce- zayir Fransızları Mollet hükümeti ü- zerinde bir baskı yarışmasına giriş- mişlerdir. Yarıştan kimin galip çıka- cağı kesin olarak söylenemez. Yal- nız Fransa, dünyanın büyük bir ço- ğunluğunun Cezayir — milliyetçilerine sempati beslediğini de unutmamalı- KİTAP 1) KİRALIK ODA - Ataç'ın temiz Türkçesiyle George Simenon' mişti. Azınhk "Catroux'yu istemiyo- 4 YENİ dan. 2) SANIK - Rus toplama kamplarında geçen korkunç macera. 3) ŞU BABAMIN İŞLERİ - Filipin'li Carlos Busolan'ın en güzel eseri. 4) BİR DÜNYA Kİ - Suat Taşer'in Tiyatro yazıları. SHD. KİTAPLARI ARASINDA Yakında Çıkıyor. P.K: 133- Ankara 19