17 Kasım 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER herkesçe bilinen, Plânın Finansmanı hikayesinde Hükümet ile düştükleri ihtilaftı. Yeni Plâncılar P** nbergen ertesi sabah ilk resmi temasını yaptı. Bu defa gö- rüştükleri Planlama Teşkilâtının ye- ni elemanlarıydı. Müsteşar Müezzin- oğluyla yeni Daire (Başkanlarının bulunduğu toplantıda Prof. Tinber- gen, Plânın iç finansmanı konusunu uzun uzun tartıştı Plâncılar iç finansmanın teminin- de düşünülenler hakkında oMüşavire gerekli bilgiyi verdiler. Prof. Tinber- gen bazı gerçekler karşısında yumu- şadı. Kaldor raporundaki vergi sis- teminin Türkiyenin şartları bakı- mından tatbik kabiliyetinin as oldu- ğu konusunda Plâncılara hak ve- alt, Müşavir sert bir "Non > Hayır çekerek e rgen pin" iç finansman meselesinde ta- pamiyle karşı karşıya bulunduğu Hükümet üyesini, Prof. Tinbergen aynı günün akşamı ziyaret etti. Tin- bergen'in Başkentte yaptığı temas- ların belki de en enteresanını Ali- canla mülakatı teşkil etti. Başbakan Yardımcısı ve o Müşa- vir saat 18.10 da karşı karşıya gel- diler. Konuşma 40 dakika kadar de- vam etti ve münhasıran bir konu ü- zerinde duruldu. Alican iç finansman meselesinde artık dillere destan olan 300 milyon açığın Planın tatbikatın- da büyük rol oynamayacağını belirt- ti. Prof. Tinbergen'e gelince, o ta- mamen aksini söyledi ve bir yıllık Devlet Plânlama Dairesi Kimin emrinde? di. Plancılar iç finansman hususun- da 5 Yıllık Planın getirdiği formül- lerin nun, kinden daha fazla güçlüklere yol a çacağını anlattılar. Ancak Prof. Tinbergen'in bu tartışmaları obiraz "kös" dinlediği ve gene de bir peşin fikrin taraflısı olduğu anlaşılıyordu. Nitekim Başmüşavir bu konu- daki fikrini, yaptığı basın toplantı- sında söyledi. Muhtelif soruların so- nunda kendisine tevcih edilen "— Hükümet iç finansman konu- sunda, herhangi bir değişiklik o yap- madan Plândaki ilk usulleri uygu- lamağa başlasaydı, o finansmanın te- mini konusunda hiçbir güçlükle kar- şılaşmayacak mıydı?" şeklindeki su- AKİS/10 konusunda se- bütçede iç finansman böyle bir açığın büyük gediklere bebiyet vereceğinde israr etti. Prof. Tinbergen Alican o yanın- dan ayrıldıktan sonra Plânlama Teş- kilâtı. eski Müsteşarı oOOsman Nuri Torunu buldu. İki iktisatçı uzun müddet görüştüler. Torun ile yapılan görüşmenin merkezi sıkletini oMüşa- istifa etmesi teşkil etti. To- run, Prof. Tinbergen'e bu sırada is- tifa etmemesini, bunun Türkiyeye yapılacak yardım konusunda büyük tesir yapabileceğini söyledi. İki es- ki arkadaş -Tinbergen'in mukavelesi bu ayın 20 sinde sona ermektedir- mukavelenin süresini biraz daha u- zatmakta fayda gördüler ve aylıklı- lar. Melen ve Tinbergen Pp: Tinbergen o gece otele geldi- ğinde, oteldekilere kendisini ertesi sabah erkenden uyandırmalarını tem- bihledi. Zira Maliye Bakanı Ferit Melenle erken saatlerde buluşacaktı. Salı sabahı Tinbergen ve Melen Maliye Bakanlığında saat 8 sularında karşı karşıya geldiler. Görüşme bir- buçuk saate yakın bir süre devam et- ti. Melen ve Müşavir arasındaki tar- tışma olaylarla alâkalı olmaktan çok, teknik oldu. Tinbergen Maliye Bakanına Kal- dor Raporundan neden faydalanma- dıklarını, daha doğrusu bunun neden tatbik edilmediğini sordu. Melen ra- porun kısım kısım faydalı olduğunu, bunlardan istifade edilebileceğini ama şimdilik tatbikinin mümkün olmadı- ğını söyledi. o Uygulama sahasının bulunmadığını uzmana izah etti. Mesele iç finansmanın temin edi- lip edilmeyeceğine gelince Prof. Tin- bergen: "— Vergi sistemlerini al ger- çi Hükümetlerin işidir. Plânın finansmanının Mi inilmesi li lara düşer" dedi. Prof. Tinbergen enflâsyon ko- nusundaki endişelerini belirtti. o 300 milyon liralık açığın kapatılmasının güç olduğunu söyleyince Melenin iti- razı, uzmanı şaşırttı. Maliye Baka- nı: "— Bunun kabahati sizindir" de- di. Plânın hazırlanışında bazı nok- talarda fazla nikbin a ayranıldığını belirten Melen, Uzm "— Gayrı ayYeR gelirler ola- rak tesbit rakamın -840 milyon liradır- temini, sandığınız ka- dar kolay olmayacaktır" dediğinde Prof. Tinbergen hayretle Maliye Ba- kanına baktı ve: "— Onun yeri belli ama" diye ce- vap verdi. Uzmana göre bu hesap, İktisadi (Devlet Teşekküllerinin re- organizasyonu sonucunda elde edile- cekti. Maliye Bakam hafifçe tebes- süm ederek uzmanı cevaplandırdı: "— İktisadi Devlet yeşekkilleri” nin reorganizasyonunda bu rakama ulaşılması son derece güçtür. Bizim D. D. Y. her yıl 300 milyon kadar si- yan eder. Bunun önüne geçmek için mamur tasfiyesi gibi çareler vardır. Ama Türkiyede, bu ekonomik şart- lar altında bir memuru yerinden oy- natmak mümkün değildir...» Uzman, Melenin yanından ayrılır- ken oldukça memnundu. Türkiyenin enflasyona gitmiyeceğini en yetkili ağızlardan katiyetle öğrenmişti. o Yü- reğine su serpili olarak Devlet Plan- lama Teşkilâtı binasına yöneldi.