16 Mart 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

İş Kanunlar Gelir Vergisi Kanunu Gelir del lerin daha rasyonel ve işleyebilir ha- le geldiği görülerek memnuniyetle karşılandı. Yeni kanunda en önemli kısmı, yeni ihdas edilmiş olan yatırım indi- rimiyle ilgili maddeler teşkil etmek- tedir. Ayrıca, esnaf muaflığında da- raltıcı hükümler, serbest meslek er- babında çeşitli değişiklikler, asgari geçim indiriminde de muhtelif yeni hükümler mevcuttur. ni kanunda esnaf muaflığı bir Ml daraltılmıştır. Değeri yüksek malları işportada perakende satan- larla pazarcılığı "sanat-ı mütade" haline getirenlerin esnaf muaflığın- dan faydalanamıyacakları O belirtil- mektedir. Ayrıca, nüfusu 2000'i asan yerlerde ikrazat isleriyle uğraşanla- rın da esnaf muaflığından çıkarılma- sı hükmü konulmuştur. Buna karşı- lık, küçük çiftçi muaflığı biraz ge- nişletilmiş. 15 bin lira olan satış tu- tarı 40 bin liraya çıkarılmış; oayrı- ca, isletme büyüklüğü ölçüsü, evvel- ce tayin edilmiş olan yedi grupta da genişletilmiştir. Serbest meslek erbabı götürü u- sulde vergi vermekteyse, 60 yasını dolduranlar bu kazançlarına münha- sır olarak vergi vermiyeceklerdir. Ayrıca telif kazançlarında Gelir vergisindeki 5 bin liralık istisna 10 bin liraya çıkarılmıştır. Bu miktar, dış memleketler için 40 bin liradır. Gayrimenkul sermaye iradlarında evvelce 10 bin liraya kadar olan ge- lirin 2500 lirası vergiden muaf idi. Şimdi sadece 5 bin lirayı aşmayanlar vergiden muaf olacaktır. Bu suretle 5001 liralık gayrimenkul iradının ta- mamı vergiye tâbi olacaktır ki, bunun bir açık kapı olduğu muhakkaktır. Es - kiden asgari geçim indiriminden sa- dece aile reisi istifade etmekteydi. Şimdi aile reisi, kendisinin, eşinin veya çocuklarının geliri dolayısıyla beyanname vermiyecekse ailenin di- ğer fertlerine asgari indirim uygula- nabilecektir. Çocuğun bile geliri var- AKİS/18 ALEMİ sa, o da indirimden faydalanacaktır. ir ” ve eş, indirimden aile reisi gi- bi faydalanacaktır. Yatırım indirimi, yepyeni bir b ö - lümdür. Uzun müddetten beri çalış- maları yapılan bu konu, 202 sayılı kanunla realite edilmiş olmaktadır. Yatırım indiriminden ticari ve zirai kazanç sahipleri istifade edeceklerdir. Kazancın bilanço esasına göre tes- pit edilmiş olması lâzımdır. Ayrıca plânlamanın hazırladığı plana uyma şartı da konulmuştur. Arazi temini veya yedek parça tedariki ile ilgili yatırımlar indirimden faydalanamı- yacaktır. Yapılan yatırım 250 bin li- radan az olduğu takdirde, mükellef, yatırımdan faydalanmıyacaktır. Plân lama tarafından yatırımın ayrı bir önemi olduğu kabul edilirse, bu mik- tar 125 bin liraya inebilecektir. Zirai yatırımlardaysa istifade 50 bin lira- dan başlayacaktır. Yatırım indirimi ve yeni şartlar Bu konuda müracaatlara Maliye Bakanlığı bir ayda, Plânlama ise iki ayda cevap vermek mecburiyetin- dedir. Ancak, bu cevap gecikirse ne olacağı belli değildir. Yapılacak ya - tırımda, indirimden faydalanmak i- çin makinelerin yeni olm konmuştur. Yatırım öz sermayeden sağlanacak yatırım miktarına uygulanacaktır. Yani, me- selâ borç alıp yatırım yaparak indi- rimden faydalanmak imkânı yoktur. İndirim nispeti genel olarak yüzde 30'dur. Bunispet ziraatte yüzde 40'a, bölge kalkınmasındaysa yüzde 50'ye yükselmektedir. Ancak, bu konuda hemen sevin- memek lâzımdır. Zira geçici 7. mad- dede, ilk beş yıl içinde yatırım indi- riminin yüzde 20'yi geçemiyecegib e - lirtilmektedir ki bu, üzerinde durula- cak bir noktadır. tırım indiriminde, yatırım mal- pr kullanıldıktan sonra satılırsa, sa- yönünden yapılacak bir muame- E yoktur. Yatırım tamamlanmadan ide istihsale geçilmeden satış yapı- rsa indirim hakkı kaybolacaktır. nel faydalanılmışsa, alan, indiri- medikleri yapmış şartlara riayet takdirde, vergi kaçakçılığı sayılacaklardır. Yatırım indirimi üzerinde söyle- nebilecek bir hayli söz olacağı aşi- kârdır. Ancak bunun için bir müd- det geçmesi ve konunun tatbikat ba- kımından geçireceği gelişmelerin beklenmesi lâzımdır. Serbest meslek faaliyetlerine ge - lince, konulan yeni bir hüküm bü- yük bir kolaylık sağlamıştır. Eskiden, arızi bile olsa serbest mesleklerle il- gili faaliyette bulunulması (o halinde mükellef, serbest meslek erbabı ad- dolunurdu. Şimdi arızi serbest mes- lek faaliyetleri beyannameden muaf tutulmuş, ayrıca da muayyen bir kıs- mı vergiden istisna edilmiştir. Ayrı- ca, hasılattan indirilecek giderlere gelince, eskiden, verilen kira hası- lattan düşerdi. Şimdi, bina kendisi- ninse, amortismanını da düşebilecek- tir. Binanın yarısı kullanılıyorsa, a- mortismanın o kısma isabet eden nis- peti düşülecektir, önemli maddelerden biri de, indi- rilecek giderlere işle ilgili şehir içi yol masraflarının ilavesidir. Özel o- tomobil masrafının yarısı da indirile- bilecektir. Serbest meslek erbabı, şe - hirdeki nakliye ücretleriyle temizlik, posta vesaire gibi müteferrik gider- Her Türkün kütüphanesinde bulunması gerekli kitap Eski Yazının ve Eski Dilin Büyük Anahtarı Üniversitede okutulan eski yazı dersleri OSMANLICA DERSLERİ Doç. Dr. MUHARREM ERGİN'in İlk baskısı hemen biten bu mühim eserin ikinci baskısından temin etmeye çalışınız. Acele ödemeli isteyiniz. Müracaat:P.K.62AKSARAY—İSTANBUL (Akis - 137)