20 Nisan 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER gelen parlak ve güneşli bahar gününe rağmen büyük ilgi görmüştü. Açık O- turumun en ilgi çekici tarafı, Spor ve Sergi Sarayını odlduran kalabalı- gın çoğunluğunu partisiz, tarafsız va- tandaşların teşkil etmesiydi. İstan- bullular, memleketin idaresinin me- suliyetini yüklenen C.H.P. li Bakan- ların izahatını büyük bir ilgi ile din- lediler, zaman zaman da Bakanlara tezahürat yaptılar. Açık Oturumda ilk (konuşmayı, Ekrem Özdenin açış konuşmasından sonra C.H.P. Genel Sekreteri Kemal Satır yaptı. Satır, C.H.P.'nin son o- laylar karşısındaki tutumunu ve gö- rüşünü açıkladı. Planlı kalkınma ko- Milet Meclisinin bir Geçici Ko- misyonunda uzun ve etraflı in- celemelerden sonra Meclis Genel Kuruluna sevkedilmiş olan o Sendi- kalar Kanunu ile Toplu İş Sözleş- mesi, Grev ve Lokavt Kanunu üze- rinde, bilhassa bazı sendikacı çev- nusuna da temas etti ve A.P. nin Plâ- nı küçük düşürmek için sarfettiği gayreti esefle belirtti. Satıra göre, Plânın tatbikatında bu tip kirli eller hiç bir şekilde mü- essir olamayacaktır. Plânı pilâvla de- ğiştirmek isteyen zihniyetin kasaba kasaba dolaşıp Af ve Zam konula- rını istismar etmesi ve memleketi tekrar iki kampa ayırma çabası hiç bir zaman başarıya ulaşamıyacaktır. Satır, zamların gerekçesini de, ken disini büyük bir ilgiyle dinleyen İs- tanbullulara anlattı. konu- İktidarının hesapsız bir şekilde yap- tığı dış borçların memleketin başına Sendi dikalara olmak lüzumunu his- sedecekler 2) Bu ele yapılan bir toplu iş sözleşmesi, kapsadığı işyerlerinde çalışan ve o sözleşmeyi yapan fede- rasyon veya sendikanın üyesi olma- relerinden gelen bir polemik cere- yan etmektedir. Bir kısım işçi sen- dikalarının liderleri seferber halde- dirler ve bu metinler üzerinde tür- lü tekliflerde bulunmakta, millet- vekillerini türlü yollardan kendi yaklaştırmağa (o çalış- görüşlerine maktadırlar. Sadece bu durum bile, yeni Ana- asa düzeninin omemleketimizdeki demokratik hayatın gelişmesi ba- kımından nasıl yepyeni bir hava getirdiğini göstermeğe yeter. Yazılı bir metin yayınlanmadan, sırf eksik veya yanlış haberler üze- rinde konuşmak hem kolaydır, hem doğru değildir. Bu itibarla, sendika, toplu sözleşme ve grev konusunda omuzlarında ağır sorumluluk taşı- hayatına getireceği yenilikleri ö- zetlemeğe çalışacağım. A — Bu iki kanun ile, kalkınma plânında da öngörüldüğü şekilde, kuvvetli sendikaların kurulması i- çin türlü tedbirler alınmıştır: 1) Toplu iş sözleşmesi ve onun müeyyidesi olarak grev ya hakkı sadece, bir iş kolunda veya işyerinde (o işçilerin (o çoğunluğunu temsil eden federasyon veya o sen- AKİS/10 yan işçilere de uygulanacaktır. An- cak, bunun için, bu gibi işçilerin, sözleşmeyi yapmış olan federasyon veya sendikaya sendika üyeliği ai- datını aşmıyan bir dayanışma aida- tı ödeme mecburiyeti, o federasyon veya sendika tarafından konulabi- lecektir. 3) İşçi sendikalarının üyelik aida- tının sendikanın talebi üzerine işve- ren tarafından kesilip sendikaya ö- denmesi esası da kabul edilmiştir. 4) Sendikalara, ayrıca, mevzuat- tan, örf ve âdetten ve mesleğin müşterek menfaatlerinden (doğan hususlarda üyeleri lehine dâva aç- mak ve bu şekilde açtıkları dâvalar vesilesiyle husumete ehil olmak yet- kisi de tanınmıştır. 5) Ayrıca, sendika keyfi sebeplerle ayrılmayı bazı tedbirler alınmıştır. 6) Nihayet, işverenlerin işçi sen- dikaları üzerinde baskı ve nüfuz ic- ra etmelerini önleyici hükümler, milletlerarası andlaşmalarda öngö- rüldüğü şekilde metne dâhil edilmiş ve sendika idareciliği ayrı temina- ta bağlanmıştır. 7) Sendikaların kapatılması, sa- dece çok vahim cürüm hallerine in- hisar ettirilmiş; diğer hallerde ise, sadece idarecilerin cezalandırılma- sı öngörülmüştür. üyeliğinden kısıcı belâ kesildiğini sözlerine ekledi. Satırdan sonra Başbakan Yardım- cısı Turhan Feyzioğlu kürsüye gel- di. Feyzioğlu konuşmasına eski ve ye- ni devrin mukayesesi ile başladı ve 27 Mayıstan önceki toplantılarda halle- dilmesi istenilen problemlerin hepsi- nin lar A 1963 Tür- kiyesi bambaşka Profesörler, Ba- sın, memleketin an kişileri artık D.P. iktidarının memlekete getirdiği problemleri tartışmıyorlardı. Tartışı- lan konular, memleketin sosyal ve e- konomik problemleriydi : Plân, Ortak Pazar, Konsorsiyum vs.. Feyzioğlunun söyledikleri, hemen herkes tarafından bilinen gerçekler- di. 600 milyon dolarlık ithalât mec- ka, Toplu 8) Nihayet, bu kanunlarla, kamu sektöründe, özel sektörde, esnaf sektöründe, sanayide, ticarette ve tarımda çalışan fikir işçileri dâhil, her işçi, hizmetçiler, hammallar ve memurlar sendika (o kurabilecekler- dir. B — Bu kanunlarla, Anayasanın emrettiği şekilde sendikaların kuru- luş, yönetim ve işleyişlerinin demok- ratik esaslara uygun olmasını sağ- layacak bütün tedbirler alınmıştır. Özellikle, sendikalar genel kurulla* rını belli süreler içinde toplamak zorunda olacaklar ve mali konular- da tam yetki sahibi olacaklardır. Sendika yöneticileri mal bildirimine tâbi tutulacaklardır. .Bu suretle, hızla gelişen sendikacılık hareket- lerinde bazı memleketlerde rastla- nan "sendika ağalığı" önlenmiş ola- caktır. Bu kanunlar, ayni zamanda, sen- dikacılığın meşru demokratik Ana- yasa düzeni dışına çıkmamasını sağlayıcı müeyyideleri de getirmiş- tir. Komünist, faşist, ırkçı, lâiklik aleyhtarı ve din istismarcısı, ülke ve millet bütünlüğünü bozucu, A- tatürk milliyetçiliği aleyhtarı, Cum- huriyetçi demokratik rejim aleyh- inkarcısı sen- kararıyla ka- patılacak, bunun dışındaki cürüm- lerden dolayı sendikalar okapatıla- mayacaktır. Sendikaların, bu gibi milletlerarası teşekküllere katılma- ları Danıştayın kazai denetimi ve icra organının gözetimi altında ola-