16 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DÜNYADA OLUP BİTENLER Uzay Bir gemide üç kişi Bu haftanın başında bütün dünya kamu oyu Pekinden gelecek | ilk Çin atom denemesi haberini beklerken, Moskovadan alınan başka bir haberle karşılaştı. Habere göre. Sovyetler Bir- liği. uzay çalışmalarında bir ileri a- dım daha atarak, ihtiyar dünyanın çev resine, içerisinde üç kişi bulunan "Vos kod - Şafak" adını verdikleri bir ro- ket fırlatmıştı. İçerisinde bir pilot, bir mühendis, bir de doktor taşıyan Şafak, dünyanın çevresinde, her dok- san dakikada bir dönüş yapıyordu. Bu dönüş sırasında dünyaya en çok 107 kilometre yaklaşıyor, en fazla da 409 kilometre uzaklaşıyordu Moskovadan alınan bu haberi, çok geçmeden, bütün dünya televizyonla- rında yayınlanan resimler izledi Sovyetlerin uzaya üç kişi taşıyan bir kapsül fırlattıkları duyulur duyul- maz bütün dünyada çeşitli yorumlar başladı. Bir kere. böylece (o Sovyetler Birliği uzay yarışında Birleşik Ameri- kayla arayı önemli bir şekilde açmış oluyordu. Amerikalılar, içine iki astro- not koyacakları kapsülü, ancak 1965 yılı sonlarında uzaya atmayı düşünü- yorlardı. Oysa şimdi Sovyetler Birliği üç kişilik bir kapsül fırlatmış, böyle- ce Amerikayı çok geride bırakmıştı. Sovyetlerin bu ileri fırlayışı, Sov- yet bilim adamlarının amerikanların şimdiye kadar çözemedikleri bazı güç- lükleri gidermiş olduğunu gösteriyordu. Aşağı yukarı onbeş ton ağırlığında o- lan bu kapsülü fırlatmak için, bir ke- re, çok kuvvetli bir roket yapmış ol- mak lâzımdı, İkincisi, bu kadar büyük bir roketin yeryüzüne dönüşü de ger- çek bir meseleydi. Roketin ağırlığı ço- galdıkça, yeniden atmosfere dönüş de zorlanıyordu. Demek ki, Sovyetler buna da bir çare bulabilmişlerdi. Liderlik sevdası Sovyetlerin uzun bir sessizlikten son- ra yeniden uzay çalışmalarını hız- landırmalarının, nedeni üzerinde de çeşitli yorumlar yapıldı. Bilindiği gibi, Krutçef, bundan bir yıl kadar önce, artık Sovyetler Birliğinin uzaydan çok, yeryüzüyle ilgili olduğunu . söyleyerek aya gitmek isteyenlere başarılar dile- mişti. Bundan sonra Moskovadan alı nan haberler, Sovyetlerin, aya gitmek- ten şimdilik teknik sebeplerden * çok uzay adamlarının sağlığı bakımından vazgeçtiğini gösteriyordu. oOUzun süre uzayda dolaşan astronotlar yeryüzüne dönünce kan basıncı çoğalıyor, kalbin damarlar üzerindeki deneti azalıyordu. Sovyetler bu güçlüğe bir çare bulma- dan aya adam yollamak istemiyorlar- dı. Yorumcuların çoğuna göre, Sovyet- lerin bu defaki denemesinin — başlıca amacı, bu sağlık meselelerine bir kar- şılık bulmaktı. Bu arada dikkati çeken başka bir nokta daha vardı: Sovyetler Birliği tarafsız devletler .1961 yılında Belgrat- ta ilk toplantılarını yaptıkları zaman, seri halinde, çekirdekli bomba dene- melerini yürütmüştü. Uzaya üç kişilik bir kapsül yollaması da. eğer garip bir tesadüf değilse, ikinci Tarafsızlar kon feransının sona erdiği güne rastlıyor- . Üste tarafsız mak üzere olduğu söylenen atom de- nemeleriydi. Anlaşılan, Moskova, her- Fezaya giden üç sovyet kozmonotunun uçuştan az önceki resimleri Fezanın fethinde son gelişme AKİS, 16 EKİM 1964