27 Şubat 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

e 21 Şubat 1932 Akşam Sahife 3 AKŞAMDAN AKŞAMA (B,c,d) meselesine dair mütemmim izahat Bizim millet, maşallah, lisan işle- lerile çok alâkadar oluyor. Ne zaman yeni harflere, sarfa, imlâya, inşada ve buna mümasil Türkçe meselelerine dair bir yazı yazsam, yığınile kari mektubu alırım. Geçenlerde, imlâmızda yapılması zaruri bir tashihten bahsetmiştim. bunun, ana prensiplere zarar ver- meyeceğini de izah (etmiştim. (Ankarada Cebecide Muammer) imzasile o mevzua dair aldığım bir mektubu enteresan bulduğum için meşrediyerum: (Va - Na) beyefendiye “Akşam,, gazetesinin 15 Şubat tarihli nüshasında tarafı âlinizden yazılan - bir makalede ( imlâmız hakkında barı mülâhazat serde- dilmiştir. e Sözleriniz (& hakikaten doğrudur. Ağaç yaşken eğilir. Kartlaşmış bir meşe ağacını eğmek kabil olmaz. Bugün İngilizler kendi lisanla- rının imlâsından o kadar müşteki oldukları halde bir türlü tashihe muvaffak olamıyorlar. İngiliz lisanına vâkıf olan bir kimse tamamen tasdik eder ki: Bu lisa- nın imlâsı belki bütün lisanların- kinden daha karışık, daha ber- battır. Fakat bugün bunu değiş- tirmek milyonlarca âsarın tebdili ve İngilizler gibi an'aneperest bir kavmim âdetimi değiştirmeğe sebep olacağı için âdeta müşkildir. Halbuki bir türkler yeni harf- lerimizi kabul edeli pek az bir zaman geçtiği ve bu harflerle yazılmağa başlayan kitaplarımız pek fazla olmadığı gibi, dimağlara henüz hafif nakşedilen yeni imlâ- nın da sühuletle değişmesi müm- kündür. Fakat zaman geçerse buna imkân kalmıyacaktır. Sonları (b, c, di) ile nihayetlenen keli- ler, bu kelimelerin tasrifatı nazarı dikkate alınmak şartile kendili- ğinden kelli olur. Meselâ: (AT) kelimesi lisanımızda şimdiki imlâsı ile üç manaya delâlet eder. Birisi beygir, birisi isim ve diğeri de saymak manasınadır. Bu kelime- lerin mibayetleri tasrif O noktai mazarı snra ile; AT. ATI, ATA, AD, ADI, ADA. ADD, ADDI, ADDE. olacağı aşikârdır. Binaenaleyh türk kelimelerinin nihayetlerinin behe- mbhale (p, ç,t,) ile bitmesi kaidesi mecruhtur. Yazı yazan bir zat kelime niha- yetinin me ile hitam bulacağını o kelimenin tasrifinden derhal anlamakta müşkilât çekmez. Me- selâ: Çekic kelimesinin nihayetinin € ile bittiğini hemen anlar. (Çekic, çekici, çekice) kelimeleri bunu izah eder. Gerek benim evvelki makale lerde verdiğim izabattan, gerek Muammer beyin bu mektubundan anlaşılıyor ki, Türkçede bu güne kadar cari olan (b, c, d) kaidesi değişmelidir. Meselâ, (Ahmet) Kışın faydası Tarla farelerile haşaratın büyük bir kısmı öldü Bu sene memleketimizin her tarafında kış şiddetli oldu. Bu yüzden birçok sıkıntılar çekildi. Fakat buna mukabil şiddetli so- ğuklarla karın bir faydası da görülmüştür: Geçen seneler kış hafif geçtiği için mahsulü mah- veden haşarat, bilhassa tarla fa- releri çoğalmış, büyük zararlara sebebiyet vermişlerdi. Bu sebeple birçok yerlerde mücadele teşkilâtı yapmak lâzım gelmişti. Bu sene şiddetli kar ve soğuk- lar, birkaç senedenberi mücadele heyetlerinin yapamadığı faideyi temin etmiş, haşarat ile tarla farelerinden çoğunu imha etmiş- tir. Bu sebeple yazın tarla fare- lerine eskisi kadar çok tesadüf edilemiyeceği ümit olunuyor. Afyon hırsızı Bir kahveden eşya çalarken yakalandı Eminönü polis merkezi Salim isminde birini yakalamıştır. Hır- sızlıktan muteaddit sabıkaları olani Salim evvelki gece Sirkecide bir otelin altındaki kahvenin kapısını kırarak içeriden bir çok eşya aşırmıştır. Polis merkezi Salimi yakalamış- tır. Tahkikat neticesinde Salimin geçenlerde bir gece Sirkecide bir otele girerek yolculardan birine ait dört, beş yüz lira kıymetinde afyon çaldığı tesbit edilmiştir. Salim daha bazı hırsızlıklardan dolayı bir müddetten beri polis tarafından aranmakta idi. Tahki- kat bittikten sonra Salim adliyeye teslim edilecektir. Alman piyasasında işler gevşek; Berlin Türk ticaret odası Alman piyasaları hakkında alâkadar da- irelere bir rapor göndermiştir. Bu raporda Alman piyasasında, kambiyo ihracı müşkülâtı karşı- sında işlerin gevşek gittiğinden bahsedilmektedir. kelimesi, (t) ile değil (d) ile yazıl- malıdır. Çünkü (Ahmet ağa) derken kelimenin sonunda (t) değil, (d) olduğu anlaşılıyor. ( Yakup efendi) derken de (Yakup'un) — sonunda (p) değil, (b) oldüğu meydandadır. (Saraç oğlu) derken, (Saraç'ın) sonu (ç) ile değil (c) ile bittiği aşikârdır. (b, c, d) intihalı kelimelerin Istanbul şiyesinde (p, ç, t) ile bitermiş gibi telâffuz edilmesi bunların imlâsının yanlış yazılma- sını istilzam etmez. (Wâ- Na) ŞEHİR HABERLERİ Et meselesi Mezbahanın ıslahı düşünülüyor Şehir meclisi et fiatine narh konmasını kararlaştırmıştı. Hafta içinde bu kararın tatbikine başla- nacaktır. Et meselesinin esaslı surette halli için mezbaha idare- sinin esaslı surette ıslahı düşünü- lüyor. Mezbaha idaresinde bazı değişiklikler olması muhtemeldir. Diğer taraftan şehir meclisinin et meselesine ehemmiyet verme- sinden dolayı şimdiye kadar ayrı bir teşekkül Ohalinde bulunan hayvan borsasının da belediyeye raptı ve belediyenin bir müesse- sesi halinde idare edilmesi muva- fık olacağı düşünülüyor. Hayvan borsasının bir et borsası haline konması ve belediyeye devredil- mesi için icap ederse hükümet nezdinde teşebbüsatta bulunula- caktır. Cuma tatili >JAçılan dükkânlar hakkında takibat yapılacak Kanun mucibince cuma günleri dükkânların kapalı olması lâzım- gelirken bazı semtlerde bu emre riayet oedilmiyerek dükkânların açıldığı görülmektedir. Bu gibi dükkân sahiplerine (omuteaddit defalar ceza kesildiği halde bun- ların gene odükkânlarını açtıkları görülmüştür. Bunun için zabıta tertibat (almıştır. Zabıta cuma günleri hangi dükkânların açılabi- leceğini ve hangilerinin kapamak mecburiyetinde olduğunu beledi- yeden sormuştur. Belediyeden ce- vap geldikten sonra bu hususta takibat icrasına başlıyacaktır. Bütün hamallar bir mercie bağlanacaklar Hamal teşkilâtını tensik etmek maksadile bir müddettenberi Halk fırkasında yapılan tetkikat bitmek üzeredir. Bir iki içtimadan sonra hamal teşkilâtının alacağı şekil hakkında raporunu verecektir. Istanbuldaki hamal teşkilâtın- dan mühim bir kısmı belediyeye merbut olduğu halde diğer bir kısmı gümrüklerin, bir kısmı da şimendiferlerin idaresi altındadır. Bu yerlerde çalışan hamallar, doğrudan doğruya şimendiferler ve gümrükler tarafından tayin edilmektedir . Düşünülen şekle göre İstanbulda bütün hamallar bir mercie bağlanacaktır. nara rr Amca Bey Karikatür albümül Pek yakında çıkıyor! Belediye teşkilâtı Daimi encümen bazı ıslahata lüzum görüyor Belediyenin (hazırladığı 932 bütçesi daimi encümen tarafın- dan tetkik edilmektedir. Encümen âzasından her biri bütçenin bir faslını alarak gözden geçiriyor. Bu tetkikat bittikten sonra encü- men heyeti umumiyesini gözden geçirecek ve mazbatasını hazır- lıyacaktır. Daimi encümen belediye teşki- lâtın da bazı ıslahat (o yapılması lâzım geldiği kanaatindedir. Bu maksatla tetkikat esnasında bele- diye şube ve müesseselerinde fazla memuriyetler görürse bün- ların ilgası, noksan yerlere de memur tayini için (tekliflerde bulunacaktır. Şüpheli bir şahıs Üzerinde çıkan evrak tetkik ediliyor Beyoğlu polis merkezi Mihran isminde birisini tevkif etmiştir. Mihran, polis memurlarına hakaret cürmünden maznunen fevkif edi- leren merkeze götürülmüştür. Merkezde Mihranın ahvali şüp- heli görülmüş, üzeri aranmıştır. Mibranın koynundan tomar halinde büyük bir deste evrak çıkmıştır. Yapılan tetkikat neticesinde bu evrakın arasında, dikkate şayan bir çok şüpheli kâğıtlar olduğu görülmüştür. Zabıta (tahkikatı tamik etmiş ve Mibrarın bazı yerlerde kendisini Dikran namile tanıttığı tesbit edilmiştir. Zabıta Mibranı adliyeye vermiştir. Müd- deiumumilik (Ooevrakı (| istintak dairesine vermiştir. Rüşvet vermek isterken yakalandılar Sarıyer polis merkezi Ahmet ve Ali isimlerinde iki kişiyi tev- kif etmiştir. Bunlar, polis memur- larına hakaret cürmünden yaka- lanmışlar ve bu sırada yakayı kurtarmak için memurlara rüşvet teklif etmişlerdir. Rüşvet işi de cürmü meşhut yapılmış ve her ikisi adliyeye teslim edilmişlerdir. Haliç Fenerinde iskele meydanı Haliç Feneri iskele meydanının şehre ait olduğu hakkında açılan davayı belediye kazanmıştı. Da- vavı kaybeden taraf mahkemenin verdiği bu kararı temyiz etmiştir. Teymyie mahkemesi de evelki kararı belediye lehine tasdik ederek meydanı işgal eden binalar bele- diye tarafından yıktırılacak ve buraya güzel bir park yapıla- caktır. — Şu gençleri görüyor musun Amca Bey.. — w Karda, tipide... | Amca Beye göre... .« Yağmurda, borada... ... Sıfırdan aşağı soğukta her gün bu pis sokaklarda dolaşırlar!, Portakala dair — Hastaya çorba sorulur mu?, deriz... Fakat bana kalsa; — Hastaya portakal sorulurmu? demek daha güzel olacak... has- ta için sıcak bir yatak, bir bar- dak sıçak ıhlamur, bir kâse sıcak çorba ne kadar cazipse iyi cin- sinden iri bir portakalda okadar iştaha vericidir. Fakat portakal diyince öyle ip- ince kuyruklu kemçık kediler gibi incecik kabuklu, açık sarı, erikten bir az kabaca limon azmanı sö- züm ona portakallar hatıra gek mesin.. Hasta iken yatağınızın yanında, komodın o üstündeki yemişlikte üstüste konulmuş, iri, 10, 15 por- takalın manzarası kadar nefis bir tablo olamaz. Ateşiniz fazlalaştı- ğı, boğazınız Temmuz sıcağında Istanbul çeşmelerinin su boruları gibi tıkır tıkır kuruduğu, şakakla- rınız haliç vapurlarının asırdide makineleri gibi zonk zonk attığı, yastığınız alev alev yandığı zaman oiri oportakalların dört tanesini ortalarından keserler. Suyu büyük bir bardağa sıkılır. Hiç şeker atmadan've hiç su karıştırmadan portakalın nefis kokusunu içinize sindire sindire, yudum yudum içersiniz... Bardağı elinizden bıraktığınız zaman âdeta ateşiniz hafiflemiştir. Uzun bir çöl yolculuğundan sonra * gölğeli bir vahaay kavuşmuş gibi (e serinlersiniz... (o Yastığı- nızdan artık alev fışkırmaz. Şakaklarınızın zonk zonk atması durur... Boğazınızda nane şekeri yemişsiniz gibi serin bir hava dolaşır... Burnunuzda hafif bir portakal kokusu olduğu halde sağınıza dönersiniz, gözleriniz av; avaş kapanır, rahat bir Gele el Hikmet Feridun Sultan Ahmetteki çıplak meydan çocuk bahçesi olacak Ayasofya hamamı ile Sultan Ahmet meydanı arasında ve ha- mamın arkasındaki çıplak meydan toz toprak içindedir. Belediyenin inşaat ve tamirat faslına ait elinde yirmi yedi binlira bir parası mevçuttur. Belediye bu para ile meydanı bir çocuk bahçesi haline koyacaktır. AKŞAM ABONE ücretleri — Türkiye Ecnebi SEwELİx 1400 kuruş 700 kuruş 6ArLxK 750 » 1450 > SArLır 400 >» 80 > 1AyLık 150 » — wep” Abone ücretleri doğrudan W doğruya AKŞAM idaresi namına gönderilmelidir. Adres tebdili için yirmi beş ku ruşluk pul göndermek lâzımdır. Şevval 20 — Kasım:119 5. İmsâk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı 1242 6,29 9,35 6,40 12,27 15,31 E 14 Va, 5, n 1318 17,56 19,27 A.B. — Bilmez misin efendim; “Iki gönül bir olunça samanlık seyran olur! ,, N e ,cececec«cececec0o0o0o0o0o0*0**0m—mÇm0m—mÇm0ÇyÇÇY (00