13 Eylül 1958 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

RADYO Amerika Bilmece programı skandalı eçenlerde bir gün, Colgate - İ firmasının NBC ve OBS televızyonları için tertiplediği Dotto adlı bilgi yarısı programının yarışmacılarından biri, stüdyo giriş Onu tanıyordu. Dotto programları- nın birkaçını Üstüste kazanmış ve dünyanın parasını almış bir kadındı. n az sonra yerinden kalktı ve stüdyoya girdi. Fakat telâş içinde e- lindeki kâğıtları, oturduğu iskemle- nin üstünde bırakmıştı. Öteki yarış- macı merakla kagıt tomarını kaptı» Şöyle bir göz ma u kâğıtların neyi temsıl ettıgını anlatmıya yeter- di. Yarışmacıya sualler — verilmişti. Cevaplar da hazırdı. — Yarışmacının bu durumda aybetmesine imkân yoktu. Kagıtları aldığı gibi, — Dotto programının patronlarından — birinin odasına damladı. Deliller elindeydi, Ancak 1500 dolar mukabilinde ses çıkarmamayı vaadedebilirdi. Fakat, ne pahasına olursa olsun ses çıkarmıya karar vermiş başk yarışmacılar yok değildi. Bir iki gun içinde skandal koptu. Milyonlarca televizyon seyircisinin, esas- ları dahilinde yapıldıgına inandık- ları bilmece programına demek hile karışmıştı. Demek ki o canlı kütüp- haneler' aslında kapkara cahillerdi; hepsine sualler ve cevaplar önceden verılıyordu Skandalin kopması üze- rine Colgate - Palmolive, Dotto prog- ramını hem CBS'den, hem de NBC- den derhal kaldırdı. u ara, itiraflar birbirini takip ediyordu. Hileli program yalnız Dot- to değildi; Şüpheli nazarlar hemen, bilmece programlarının en buyugu en önemlisi, NBC'nin "21 Puan programına uzandı. Programı tertip- leyen Dan Enright şüpheleri dağıt- mak için ümitsiz bir gayret sarfet— ti: "Bizi de toptan itham Dürün bakalım. Şu e bir kaldıralım. Hakikatleri koyalım." Esrar perdesi kalkıyor 21 Puan yarışmacılarından biri, Herbert — Stemp 1 bir öğrenci, prodüktör Enrıghtm arzula rım ye- rine getirdi. —Yaptığı — açıklamalar gerçekten esrar erdesini kaldırı- yor, hakikatleri ortaya koyuyor, 21 Puanında sahtekarlıkla malul oldu- ğunu ispat ediyordu. Stempel, defa- larca 21 puanı doldurmuş, kazandı- ğı paralar 49.000 dolar gibi bir ra- ama yükselmişti. Fakat herşey ön- ceden hazırlanmıştı, herşey mizan- sendi. Dan Enright, askerliğini de- niz piyadesinde yapmış olan Stem- pele saçlarını denizci usulü kestir- mesini ve -sempati çekmek için- es- kimiş elbise giymesini — söylemişti. ortaya 30 etmeyiniz.. srar perdesını NBC'nin 21 puan yarışmacıları Düdüğü çalan parayı alır Sualler sorulduğu zaman nasıl ha- reket edeceğini, nasıl düşünme mi- mikleri yapacağını, bir aktöre pro- va ettirir gibi, öğretmişti. Tabii, bü- tün sual ve cevapları da önceden vermıştı Stempel vakasında olduğu gibi, diğer vakalarda da, birkaç yarışma- yı Üstüste kazanan yarışmacılar, artık yeni çehrelere ihtiyaç duyul- duğu iddiasıyla, — prodüktörler tara— fından bir köşeye — atılıyorlardı ve yerlerine yeni aktörler çıkıyordu. Bu da onların gururlarına dokunu- yordu. Herb Stempel, 21 Puan kah- ramanlarından Charles Van Doren karşısında kaybetmiye — zorlanmıştı. Hem de "Tac Mahal nerededir?" gi- bisinden basit sualleri bilmemiye mecbur kalarak. Stempel in — itibarı ne olacaktı? Bunun üzerine Stem- pel, yapılan hileleri açıklamıya ka- rar verdi. Enright derhal Stempel in 1dd1aların1n yalan o nu, Zzaten bu hususta —1ddıalarının yalan oldu- ğu hususunda. * bir başka itiraf name imzalamış ve kendisine — vermiş ol- duğunu bilirdi. Fakat, Stempel'in ce- vabı hazırdı. Enrıght ona, televiz- yonda bir iş vaadetmiş buna muka- bil iddialarının yalan olduğuna dair ondan bir itiraf name almıştı. Gelge- lelim vaadedilen iş Stempl'e veril- memişti. 24 milyon tehlikede u sonbahardan Bşitli prodüktörlerin Amerıkan te- levızyonları 1ç1n hazırladıkları prog- ramlar u iş için sarfetmeğe ha- sırladıkları 24 milyon dolardan faz- para tehlikeye gırmış görünmek- tedir. Dotto ve 21 Puan skandalle- rinden sonra şimdi artık bu gibi bü- tün programlar şüphe altındadırlar ve gorduklerı ılgıyı kaybetme aş— lamışlardır, kaz yarışmacılara para degıl fakat rek— lam edilen malları -Ve hizmetleri- sağlıyan programlarla ilgili açıkla- malar, bilmece programlarının bu çe: şıdını de yaralamıştır. Meselâ, ka- zanan yarışmacıya, bütün masrafla— h D rı ödenmiş olarak Parla seyahati va- adeden bir programın yalnız ve yal— uçak parasını ödediği, otel ma: rafını bile üstüne almadığı ogrenıl— verilen malların -fotoğraf ma- deniz motorlarının, inalarının- televizyon alka aksettırı— düşük oldukları. n ne durumda'? Rad osunun "21 Puan arışı" — programlarına da hile karışmış olduğu, suallerin ya- rışmacılara önceden verildiği husu- sunda söylentiler bir müddettir rad- yo — dinleyicileri arasında durmaktaydı. ir hiçbir belirti yoktur'. rışmacılardan büyük bir çoğ ğu- n daha ilk suallerde takılmaları, ışe hile karıştırılmış olmadığını dü- şündürmektedir. Geçen hafta yapı- lan — onaltıncı programda, — bundan önceki ıkı yarışta iki defa 21 puanı - dolduran Nazan Aslantepe üçüncü sualde takılmış ve yarışmaya de- vam hakkını kaybetmiştir. —Aynı programda 211 dolduran ve onun yerıne geçen başka kimse olmamış- Radyo stüdyolarında halk önün- de program yapılması. Basın Yayın ve Turi Umum Müdürlü gunden verilen bır emirle durdurulunca "Bil- gi Yarışı" programı geçen hafta, programı tertipleyen ilâç fabrıkası— nın Leventteki binasında yapılmış, İstanbul. Radyosunun teknik cihaz- ları ve teknisyenleri oraya — taşın- mıştır.-. Programın ilgi çekici olayı şuydu: Programı takdim eden Er- dem Buri "stüdy imkânsızlığı dolayısıyle Bılgı Yar rışı programının dışarda — yapıldığının" — bildirilmen radyo muduru tarafından söylenmiş- tir. Burinin bu direktifi halka nak- lederken "stüdyo imkânsızlığı dola- yısiyle" sebebini dinleyicilere bildi- rişindeki tecahülü arifane edası, sa- londa gülüşmelere sebep olmuştur. AKİS , 13 EYLÜL 1958