5 Şubat 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER Ticaret Kördüğü (Kapaktaki o Bakan) 5 Temmuz 1963'te yürürlüğe giren, ih- racatta vergi iadeleri ile ilgili (261 sayılı kanunun gerekçesi şöyle başla- maktadır: "Az gelişmiş bölümünden olanlar da dahil, bütün dünya mem- leketlerinde ihracat aralıksız artarken, yıllardır, Türkiyenin ihracattan sağ- ladığı gelir âdeta sabit bir t zın bu yi çözülmesine, ihraca- tımızın artmasına obağlı bulunduğu yolundaki teşhis, e bir kanaat haline gelmekte rekçenin giriş cümlesini ( teşkil eden bu satırlar, gerçekten 1 uzmanından özel teşebbüs tarafları tüc- carına ve sosyalist fikirlilere (okadar bütün çevrelerin ve bütün kafaların birleştiği kesin bir hüküm haline gel- miştir 5 Lü) o Türkiyenin I94 yıllarmda 179 milyon dolar olan ihracatı 6 yıl sürey- le bu seviyede devam ettikten sonra 1951 yılında 300 milyon dolar çembe. karılışındanı 1963 yılında 261 sayılı ka- nunun gerekçesinin yazılışına (Okadar ihracatımızın gösterdiği seyir (oşudur: 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 305 milyon 1957 1958 263 milyon Dolar 314 milyon Dolar 363 milyon Dolar 396 milyon Dolar 1960 321 milyon Dolar 347 milyon Dolar 381 milyon Dolar 368 milyon Dolar Gorüldüğü gibi, bu oniki yıl için- de tabanı ve tavanı arasında takri- ben 100 milyon dolar guunan bir fa- sit daire içinde durmadan mülmüş, inilip çıkılmış, hatta 1958 yılında 247 milyon dolara kadar geri gidilmiş, fa- kat 40 milyon dolara bir türlü ula- şılamamıştır. Hayat şartlarında, tarım- sal üretimde ve dünya pazarlarında- ki mahsül fiyatlarında son e el- verişli şartların bir araya geldiği o a 400 milyon dolarlık (o tavan 4 milyon dolar yaklaşılmış, fakat bu şanslı yılın 396 milyon dolarlık ihra- catı hiçbir zaman istikrarlı ve dü- 10 zenli bir yükselişin alâmeti olmamış- tır. 1953 yılının bu sonucu, sonraki yıl- lardaki uyku ve gerilemeye (o bakıldı- ğında. Türk Milli Futbol Takımının mesinden ileri bir anlam tir. taşımamış- Oysa bu devrede dünya ihracat ticareti çok düzenli bir gelişme gös- termiş, 1953 yılında 82 milyar dolar- ken, devamlı ileriye atılan adımlarla 1962'de 142 milyar dolan bulmuştur Ekonomik bakımdan ileri devlet- lerin ihracatları da bu devrede dünva ihracat ticaretindeki gelişmeye pare lel bir seyir takip etmiştir Bütün bunlardan anlaşıldığı gibi, 261 sayılı kanunun gerekçesinde .Tür- kiyenin ihracatı için geçen "düğüm" sözü hiç de edebi bir çabanın eseri rakı gelişmeleri basın Oomensuplarına izah etti. Bu, büyük gözlüklü, kısa boylu, şişmanca ve mahcup tavırlı adamın sözlerini yasak savar gibi din- leyen gazeteciler, basın toplantısı o bi- tince gazetelerine odöndüler. Fakat, aradan üç-dört gün geçtiği halde türk- basınından ne bir ses geldi, ne de bir nefes. "İstanbulu ikiye (o böleceğim" palavrasını savuran politikacıların pe- şinde pervane olan kalem erbabı, bu gösterişsiz adamın yaptığı hayati a- cıklamayı diler! İslimyeli, bu basın toplantısından beş gün sonra, Tandoğan meydanı ya- kınlarında, son derece sakin bir so- kakta bulunan, ilk iş olarak, 281 sayılı kanunun gerek Fenni İslimyeli konuşuyor Boşa değil rakamların ". değildir. Hatta, belirttiği bu durum, "kördüğüm" kelimesiyle de rahatça ifade edilecek kadar ümitsiz dir. 1964: 411 Milyon Dolar! Durum bu iken. Kabinenin ve CHP Grupunun en mütevazi mı Fenni islimyeli. geçen hafta tığı basın toplantısında şunları ledi: "— 1964 yılı ihracatımız 410 milyon 771 bin 313 dolara yükselmiştir. Bu miktar, 1964 yılı programında O ihra- cat için tesbit edilmiş bulunan 3752 milyon dolarlık hedeften 9 9,4 oranın da - 35 milyon dolar (o ve 1963 yılı- nın 368,1 milyon dolarlık (o ihracatın- dan 9 ll oranında daha fazladır..." İslimyeli, bu önemli olayın se- beplerini, şartlarını ve bundan son- hattâ ada- yap- söy- çesinin ilk m kudu ve şu soruyu "— Türkiyenin güm çözüldü mü?" Ticaret Bakanı cevap verdi: — Evet, düğüm çözülmüştür. E'- an bir takım problemlerimiz var ki, İslimyeliye o- du: r ihracatındaki dü bunları halletmek için çalışmaları- mız devam etmektedir. Fakat düğü- mün gevşetildiğini, (açıldığını o söyle- mek yerind Problemler İslimyeli o ihracatımızın ana problem- lerini ise roz sıraladı "—İlk problem, ihracatın tabi- at aim bağlı (oolmasıdır. Fakat bu problemin yenilmesi için de mü- cadele edilmektedir. 5 yıllık (OPlânda dekardan alman verimi arttırmak maksadile tavsiye edilen tedbirler ta- AKİS, 5 Şubat 1965