20 Kasım 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

İKTİSADİ Heyetler Cepten cebe İçinde bulunduğumuz hafta, Tür- kiyenin geleceğinin ak mı kara mı olacağım gösterecek bir nitelik taşı- maktadır. Zira Türkiyenin, bilhassa son birkaç yıl içinde, kendilerinden gereken anlayışı göremediği batılı dostlarının yönetimi altındaki, çe- şitli uluslararası kuruluşların yetki- lileri akın akın Ankaraya gelmeğe başlamışlardır. Önce Stark başkan- lığında Para Fonu Heyeti, onun ardından, oKonsorsiyom (Başkanı Von Mangoldt ve Konsorsiyom İc- ra Sekreteri Hackett ile OECD Ge- nel Sekreter Yardımcısı mann gelmişlerdir. Ü sanayileşmek ve kalkınmak için kendi Kalkınma Plânında öngördü- gü yollara iltifat etmeyen, tutum ve davranışlarıyla türk uzmanları yıl- lardır üzüntü ve şaşkınlık içinde bı- rakan bu yabancı kuruluşların mü- messillerinin son günlerde Türkiye- ye akın etmelerinin sebebi açıktır. 10 Ekim seçimleriyle, halkının yüzde 60' okuma-yazma bilmeyen Türkiyede, servet beyanına, vergile- rin açıklanması prensibine karşı ol- duğunu, kalkınmak için "yerli ve yabanca özel sermaye reçetesi"ne taraftar bulunduğunu açıklayan bir parti, AP, iktidara gelmiştir. Yaban- cı özel sermaye çevreleri ve kuru- luşlarla ayni görüşe sahip bir İkti- darın bu çevre ve kuruluşların ilgi ve sempatisini çekmesinde ise hiç- bir gayritabiilik mevcut değildir. Formül: AP Hükümeti yetkilileri ile, "dev- letten devlete değil, özel sektörden özel sektöre yardım" görüşünde ki bu yabancı kuruluşların yetkilileri, haftanın başından itibaren görüş- melere başlamış bulunmaktadırlar. AP Hükümetine teklif ve tavsiye e- dilen formül, az gelişmiş bir ülkede sermaye birikiminin, yatırım imkâ- nı yaratmanın, mevcut imkânları değerlendirmenin devlet eliyle ya- pılması değil; gelişmiş ülkelerin kendi görüşlerine yatkın bir politi- kanın izlenmesidir. Sıkı bir inceleme para Fonu Heyeti, Türkiyenin kal- kınmasının ne yolda olduğu üze- rinde değil, Türkiye ekonomisinin durumu ve para değeri hakkında incelemeler yanarken. Konsorsiyom Başkanı Von Mangoldt ve Konsor- siyom İcra Sekreteri oOHackett de Plânın 1964 ve 1965 uygulaması ile 26 VE MALİ Von Mangoldt Konsorsiyomdan ne haber? 1966 Programını, önümüzdeki yıl Türkiyenin o finansman ihtiyacını inceleyeceklerdir. Bu tablo, taraflar arasındaki görüşmelerin resmi tak- dimidir. Fakat esas tartışmalar, Konsorsiyomun Türkiyeye o karşı takındığı tavır üzerinde geçme ekte- dir. Konsorsiyom yetkilileri, "özel sektörden özel sektöre yardım" an- layışından ve bu görüşü dile geti- ren BİAC Raporuna angaje olmak- tan pişmanlık duyduklarını, Türki- yede bu konudaki endişelere hak verdiklerini, bu konularda son de- Tece hassas ve uyanık Olan bazı yetkililere fısıldamışlardır. Hattâ, BİAC Raporunun bile yeniden göz- den geçirilmesi söz konusu edilmiş- tir. Türkiyenin kalkınması için yer- li ve yabancı özel sermayeden çok, kamu sektörüne iş düştüğünü bi- len, bunun az gelişmişlik problemi- nin e bir sonucu olduğunu n bu uzmanlar, Konsorsiyom Voikililerinin bu sözlerini oOolumlu karşılamışlardır. Ancak, AP İktida- rının felsefesi, memleketin ogerçek- leri karşısındaki tutumu, bu umut- ları güçlendirecek nitelikte değildir. AP'li yöneticiler ve onları destekle- yen "aracı" niteliğindeki iş adamla- rı, toprak sahipleri ve buna benze- SAHADA yen işlerle iktisadi ve politik etken- lik kazanmış olan bir zümre, bu ge- lişmeyi, uzmanların getirmeye ça- lıştıkları noktadan çok daha gerile- re atabilir. Bu zümre kendi hiçli- ğini bilmekte, ülkenin kalkınmasın- da gerçekten yaratıcı bir görev yük- lenmeye yanaşmamakta, böyle bir göreve elverişli çapta (olmadığım duymakta, orijinal yanı olan bir sa- nayi ve iş hayatı kuracağı yerde, it- halâtçılık, montajcılık, o patentçilik üzerine ortaklığa giren yabancı ser- maye ortakçılığı ile sanayi dışında "kolay para kazanma'"yı tercih et- mektedir. Konsorsiyomun "özel sek- törden özel sektöre" formülüne eh büyük sempati, hiç şüphesiz, bu zümrede duyulmaktadır. Bu böyle olunca, uzmanlar ne derlerse desin- ler, Konsorsiyoma, OECD yönetici- si ülkelerin özel sektör kuruluşları ile AP'ye temel teşkil eden bu züm- re arasındaki görüş birliğinin hâ- kim olması çok, ama çok kuvvetle muhtemeldir. Şahsi menfaatin sesi Gerçekten de, Konsorsiyom yetki- lilerinin angaje olmakla pişman- luk duydukları meşhur BİAC Rapo- runda ifade edilen batılı ülkelerin iş çevrelerinin görüşleriyle bizim ö- zel sektör kuruluşlarının görüşleri Seralarda e her e deklare #İhiiys rlak'da (AKİS: 6310); 20 Kasım 1965