1 Temmuz 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 48

ellekteki bilginin yazılması ve silinmesi tamamiyle elektrik akımıyla ve çok süratli olarak gerçekleşen bir işlemdir. ler voltaj değeri olarak saklanır. Bu sayede statik bellekler besleme geri- limi kesilmediği müddetçe herhangi bir ek işleme gerek kalmadan içlerin- deki bilgileri saklarlar. Dinamik bellekler ise MOS transis- tör kapılardan oluşurlar ve kondan- satörün şarjı ilkesine göre çalışırlar. Bir R/WM belleğin daha iyi anla- şılması için şekil 1'deki 8 baytlık (8*8 bitlik ya da başka bir deyişle 64 adet bellek hücreli) teorik bir bellek diag- ramı üzerinde bilginin nasıl yazıldı- ğını ve okunduğunu açıklayalım. Te- orik belleğimiz 8*8 bit matris düze- nine sahip olduğundan tüm kayıt sı- ralarını seçmek için bize 3 adres hat- tı yeterlidir. Her hat O Volt ya da 4 5 Volt olarak maksimum 2 farklı değer alabileceğinden 3 adres hattı toplam 8 farklı değer alabilir (2'nin 3'üncü kuvveti &'e eşittir). Veri hatları ise se- çilmiş herhangi bir bellek hücresinin taşıdığı değerin, çevre birimlere ak- tarılmasını ya da çevre birimlerden gelen bilginin seçilmiş bellek hücre- sine aktarılmasını sağlar. Minimum donanımlı bir sistemde bilgi alışveri- şinin bir ahenk içinde olması için bel- leğimizde iki tane de kontrol hattımız vardır. Bunlar R/W (Read-Write - oku-yaz) ve CS (Chip Select — çip seç) sinyalleridir. R/W sinyali yüksek iken (4 5V) okuma işlemi, alçak iken (0V) yazma işlemi yapabiliriz. CS sin- yali ise alçak olmadığı müddetçe bel- lek aktif değildir. Başka bir deyişle bellekle hiçbir bilgi alışverişi yapıla- maz. Şimdi bir bilgi yazma işleminin na- sıl gerçekleştirildiğini adım adım gö- relim. Mikroişlemcimiz, Commodo- re 64'ün mikro işlemcisi olan 6510, yazacağımız bilgi de hex EA olsun. Hex EA değeri 6510'un komut küme- sinde “hiçbir işlem yapma” anlamı- na gelen “NOP”' (No Operation) ko- mutunun kodudur. Bu kodu mikro- işlemcimiz belleğimizin en son adre- sine (8. bayta) yazması için adres hat- tına ikili düzende 111 değerini yazma- sı gerekir. Böylece A0, Al ve A2 ad- res hatları 4 5 Volt değerini alır. Ar- ADRES g 1 1 1i 2 |1 g|1 g ! 111 D s ı g|| 5 |4 ğ ; A 110 ' A a —a g g | 1 6 |3 AZ ——— 5 j;f, 101 G0 2 11 g |p (i I . // '-ğ'ı Â e— & %’———— #a D dlala |F Z NFK ' dığ © NNS g|sls . g Pa < Xx C’IC AĞ ——— SA4 el &D la İ7 (4 1 1 1 1 |B ö W o60 C& n RÂR GİRİŞ — ÇıkKIŞ — KONTROL W | T D D OD L1 ŞEKİL: 1 D7 D& D5 D4 D3 D2 Dİ DO Commodore dından D7..Dü0 veri hatlarına 1110 1010 (—hex EA) değeri konur ve R/W kontrol hattı O Volta çekilerek bilginin akış yönü tespit edilir. Bu adımların sonunda NOP komutu bel- leğin en son adresine yazılmış olur. Okuma işlemi ise biraz daha basittir. Mikroişlemcimiz okumak istediği ad- resin değerini A0, Al ve A2 adresle- rine yazması ve R/W kontrol hattını *5 Volta çekmesi bilginin D7..DO veri hatlarında görünmesi için yeter- lidir. Tabii tüm bu işlemlerin müm- kün olabilmesi için belleğin aktif ko- numda yani CS sinyalinin alçak se- viyede olması gereklidir. Şema 2'ye bakarak yazma ve okuma anında ör- nek belleğimizin bacaklarındaki sin- yallerin konumlarını görebilirsiniz. -ŞiEKİL: 2 DİNAMİK VE STATİK BELLEKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Dinamik belleklerin, statik tiplere göre avantajı, bir bitlik bilgiyi sakla- mak için gereken elektronik eleman sayısının daha az olması ve bunun so- nucu olarak da daha küçük alana (eş- değer statik belleğe göre 1/5) daha fazla bilgi hücresi (memory cell) yer- leştirilebilmesidir. (Şekil 3'e bakarak çeşitli belleklerde kullanılan devrele- ri ve eleman sayılarını karşılaştırabi- lirsiniz.) Dinamik belleklerin dezavantajı ise, saklama kondansatöründeki yü- kün kaçak akım sebebiyle azalması ve bilginin kaybolmasıdır. Çünkü lojik bilgi, kondansatörün uçlarındaki ge- rilimin yüksek veya alçak olmasına göre tespit edilir (Şekil 3c). Bu prob- lemi gidermek için birkaç milisaniye- de bir her bilgi hücresi tek tek oku- nur ve aynı bilgi tekrar yazılır. Bu metoda tazeleme (refreshing) işlemi denir ve ek lojik kontrol devreleri ge- rektirir. 49