29 Eylül TeT YFA SON POSTA İTELGRAF HABE RLERİ İhtilâlciler Madridi ciddi surette tehdide başladılar İspanya hükümeti, Madrid kadınlarını da silâh altına çağırdı. Başvekil Kabellero firar çarelerini arıyormuş Londra 28 (Hususi) — Madrid hü- kümeti bugün neşrettiği bir tebliğde, Toledo'nun âsiler tarafından işgalini teyit etmektedir. Toledonun işgali milliyetperverler a- rasında büyük bir sevinç uyandırmış ve tezahürata vesile olmustur. — Alkazar kalesinde mahsur bulunan âsi gedikli zabitleri, General Delyano kuvvetleri- nin şehre girişini görür görmez, gizlen- miş bulundukları hücrelerden dışarı fırlayarak kurtarıcılarını göz yaşlarile kucaklamış ve hükümet kıtaatını takip etmişlerdir. ; Toledo'nun işgalinden sonra, Mad- ridin müdafaası çok güçleşmiştir. Va- ziyetin vahametini müdrik olan hükü- met, yeni bir beyanname neşrederek bütün halkı payitahtı müdafaaya davet etmiştir. Bu davet kadınlara da şâmil- dir. Ünited - Pres'in Madrid muhabiri- ne göre, Başvekil Kaballero, Arjantin hariciyesine müracaat ederek, Madrid kabinesi âzalarının tehlike halinde ka- çırılması için bir gemi tahsis edilmesi- ni rica etmiştir. Arjantin hükümeti bu teklifi kabul İştmiştir. Alman Ve İtalyanların Tebriki Âsilerin merkezi olan Sevilledeki İtalyan ve Alman konsolosları Gene- ral Delyanoyu Toledo'yu işgalinden dolayı tebrik etmişlerdir. Alman nazı- rı Rudolf Hess de Alkazar kalesinden kurtulan âsi zabitlere bir tebrik telgra- fi göndermiştir. Söylendiğine göre Alkazar mah- surlarından yalnız 80 kişi ölmüş ve 500 kişi de yaralanmış, diğerleriyse kurtarılmıştır. Andora Cumhuriyeti Telâşta Berlin 28 (Hususi) — Fransa ve İspanya hududunda kâin Andora Cum- huriyeti, İspanyadaki hâdiselerden do- layı endişeye düşerek Fransız hükü- metinden askeri yardım ve himaye is- temiştir. Bu taleb 'üzerine Fransa hükümeti hududa yeni kuvvetler göndermiştir. Madrid Hükümetinin Muhtırası Cenevre, 28 — İspanyol delege hey- eti, İtalya, Portekjiz ve Almanya tara- fından ademi müdahale anlaşmalarına muhalif olarak yapılan hareketleri ve- sikalara dayanarak ispat eden mühim bir muhtirayı Milletler Cemiyeti Ge- nel Sekreterliğine vermişlerdir. Genel Sekreterlik de kat'i bir ketu- miyet gösterilmekle beraber, bu vesi- kaların mezkür üç deylet tarafından süel malzeme verdikleri gibi süel tek- nisiyen ve muallim verdiklerini de tes- Fransız fra ngının izmir piyasasına tesiri İzmir, 28 (Telefonla) — Frangın kıymetinin indirilmesi piyasamızda de- rin akisler bıraktı. Bu hafta Fransaya mühim incir satışları yapılmış olduğun dan ihracatçılar zarara uğradıklarını iddia ediyorlar, Bugün Türkofiste iç- tima yapıldı. Verdikleri karar İktısat İnebolu davası yeni safhada Dünkü celsede şahitler heyecanlı ifadelerde bulundular İzmir, 28 (Telefonla) — İnebolu davasının görülmesine bugün devam edilmiştir. Bugünkü celsesi çok heye- canlı ifadelerle geçti. Şahit Rüstem, birinci ve ikinci kaptanlar arasında çı- kan münakaşadan sonra, ikisinin bir- birlerini tokatladıklarını söyledi. Şahit Ahmedin ehemmiyetle tesbit edilen ifadesi şudur: — İki kaptan karaya oturtmak mese- lesinden münakaşa ettiler. Birinci kap- tan buna razı olmayınca ikinci kaptan bir filikaya yirmi kadar yolcuyla bindi ve vapuru terkedecekti. Bunu gören birinci kaptan delice hiddete kapılarak koştu, havada olan filikanın iplerini ke- since sulara gömüldüler ve battılar, Bundan sonra birinci kaptan boş ka- lan bu filikaya binerek İngiliz vapuru- na kaçtı ve hayatını kurtardı. Bu celsede avukatlar münakaşa ettiler. Mahkeme ehlivukuf raporu- nun hazırlanması için ikinciteşrine ta- lik edildi. Erzurumda bir kız san'at , mektebi açılıyor Erzurum, 28 (Hususi) — Hükü- met, halkın arzusunu isaf ederek, Er- zurumda -bir Kız San'at mektebi açma- ğa karar vermiştir. Mektebin talim hey- eti ile müdürü tayin edilmiştir. Tedrisata teşrinievvel içinde baş- lanacaktır. Vekâletine bildirildi. Fransız frangı ku- ru tesbit edilinceye kadar muamele ya- pılmıyacak Hükümetimizin kararı pi- yasayı yatıştırdı ve çok müsip görül- dü. Merkez Bankası bugün Fransız frangı üzerine muamele yapmadı. Balkan Antantı ve Küçük Antant Asamblede Tevfik Rüştü Arasla Çek Hariciye Nazırı söz söyliyecekler Paris, 28 (Hususi) — Cenevrede Kü- çük Antant ve Balkan Antantı nazırları arasında kararlaştırıldığına göre, A - samble toplantılarındaTürkiyeHariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras Balkan An - tantı, Çekoslovak Hariciye Nazırı Krof- ta ise Küçük Antant namına söz söyli- yeceklerdir. Hitlerin bir nutku Almanya artık petrol ithal etmiyecek Berlin, 28 — Hitler, dün Breslau'ı Bunzlau'a bağlıyan ve Berlin - Breslau otomobil yolunun bir kısmını teşkil e- den yolun küşat resmini yapmıştır. Bu münasebetle bir nutuk söyliyen Hitler, Almanyanın 18 ay sonra artık petrol ithal etmek mecburiyetinden kurtulacağını ve dört sene sonra da 0- tomobil ve kauçuğa' müteallik bütün meselelerin Almanyada halledilmiş bu- lunacağını söylemiştir. İzmirde tramvay kazası İzmir, 28 (Hususi) — Bugün Karan- tinada feci bir tramvay kazası oldu. Tramvayla bir yük arabası çarpıştı. Müsademede Hüseyin ve Urlalı Süley- man adında iki kişi ağır surette yara- lanmıştır. Süleymanın hayatı tehlike - bit ettiği zannedilmektedir. Hükümet kıtaatı tarafından esir e- dilen İtalyan ve Alman tayyarecileri vazife ile gönderildiklerini itiraf etmiş- lerdir. Diğer taraftan, silâh, mühimmat ve tank gönderildiği delillerle tesbit edil- imektedir. Bu silâhların bir kısmı Ka- merun vpurile Portekize nakledildiği bildiriliyor. Bilbao, 28 (A.A.) — Havas ajan- sı muhabirinden: Şehrin âsiler tarafından 250 şer ki- loluk torpillerle bombardıman edilme- sine karşı mukabelei bilmisil olmak ü- zere Bilbao şehri makamatı, limanda demir atmış bulunan gemilerdeki 90 kadar rehineleri kurşuna dizmişlerdir. Kapatılmış olgn 80 kadına ilişilme- miştir. Hükümetin Jaime, Cervantes ve Libertad kruvazörlerinden müteşekkil bir filosu ile diğer üç torpido muhribi dün bütün gün âsilerin Zumaya yakı- nındaki mevzilerini bombardıman et- mişlerdir. Bilbao valisi, halkı teskin etmeğe, tethiş tedbirleri ittihaz edilmesine mâ- ni olmağa ve bilhassa müfritlerin ka- nunsuz idamlarda bulunmasının önü- ne geçmeğe çalışmaktadır. Başvekil Elâzizde Elâziz, 28 (Hususi) — Şark vilâ- yetlerinde bir tetkik seyahatine çık- mış olan Başveki) İsmet İnönü bugün şehrimize gelmiştir. Başvekil Vilâyet erkânı, resmi ve husust teşekküllerle büyük bir halk kitlesi tarafından can- dan tezahüratla karşılanmıştır. İktısat ve Maliye Vekillerinin Tetkikleri Artvin, 28 (A.A.) — İktisat ve Mali- ye vekilleri yanlarında üçüncü umumi müfettiş Tahsin ÜUzer olduğu halde dün şehrimize gelmişlerdir. Bir heyet vekilleri Vilâyet hududundan karşıla - mıştır. Hopa iskelesinin devlet bütçe - sinden yapılması için vâki dilekler ü- zerine bu ihtiyacı yakından gören ba- kanlar iskelenin esaslı bir şekilde ya- pılması doğu illeri için çok faydalı ola- cağı neticesine varmışlardır. Bakanlar Morgul fabrikasını gezmiş ler ve fabrikanın eksiklerinin yapılma- sı için gereken emri vermişlerdir. Mü- teakıben Artvine 15 kilometre mesafe- de bulunan Kuvarshane bakır fabri - kasına giderek tetkikatta bulunmuşlar ve bu fabrikanın da bir an evvel bakır çıkarabilecek bir vaziyete gelirilmesi için fabrika direktörüne emir vermiş- lerdir. Bakanlar Çoruh vilâyetinin zeytin, üzüm mahsulleri ile koyun, inek, hay- vanat üzerinde tetkikatta bulunmak ü- zere dün Ardahana hareket etmişler - dir. Göbels Atinadan sonra Peşteye uğradı Budapeşte, 28 — Atinadan Berline tayyare ile hareket eden Bay ve Bayan Göbels Selânikte tevakkuf etmişler ve Alman kolonisi tarafından hararetle karşılanmışlardır. Dr. Göbels ve maiyeti yemekten son ra şehri gezmiş ve saat 16 da Berline hareket etmişlerdir. ——— —. Tahrikâtçılar Başlarını Kaldırdılar (Baştarafı 1 inci sayfada) Hâdise şu şekilde cereyan etmiştir: Muahedenin imza edildiğini duyan bir sürü Fellâh, Ermeni ve Rum, bula- nık suda balık avlamak istiyerek, yerli Türklerin evlerine tevacüz ederek, camları kırmışlardır. Bu yetmemiş gi- bi, işlerinde, güçlerinde çalışan bazı Türk şoförleri de ansızın tecavüze ma- ruz kalmışlar ve hakarete uğramışlar- dır. Sancak dahilindeki Türkler gale- yan halindedirler. Bazı tahrikçi unsur- lara fırsat vermemek ve işi büyütme - (mek için süküneti ihtiyar etmektedir - ler. Vaziyet çok acıdır. Buna rağmen tahrikâtçı sergerdelerin gayretleri bo- şa çıkacaktır, çünkü Türk Antakyâ ve İskenderun hakkından emindir. Bazı münasebetsiz unsurların mezbuhane gayretine karşı kendisine hâs asalet ve sükünetle mukabele edişi, hakkının çok kuvvetli olduğundandır. Atatürk Türkiyesinin kudretli himayesini her zaman hisseden Antakya ve İskende - run Türkleri, yarından emindirler. Asım Pariste imzalanan muahedenin metni Berut, 28 (Hususi) — Fransız hükü- meti jle Suriye heyeti arasında, uzun müzakereler neticesinde tanzim ve pa- rafe edilen anlaşmanın umumi hatları nim resmi şekilde ilân edilmiştir. Mu- ahede 10 maddelidir. Bu maddeler hü- |lâsaten şunlardır : | — Tarafeyn arasında aktedilen bu muahede, hukuki şekilleri tamamlana- rak tatbik mevkiine konulmasını müte- akıp Fransanın Suriye üzerindeki man- dası hitam bulacak ve Suriye tamamen müstakil bir hükümet olarak tanına - caktır. Cebelüddrüz ile Aleviler mıiıntakası dahili bir nizamname ile idare edilmek le beraber Suriye hududuna dahil kala- caklardır. lardır. | 2 — Fransa ile Suriye arasında teda- füi bir ittifak aktedilecektir. 3 — Suriye istiklâlini kazanır kazan- maz bir ordu vücude getirmek hakkını haizdir. Fransız orduları tedricen Su- riyeden ayrılacaklar ve muahedenin tat bik mevkiine konulmasından itibaren beş yıl hitamında bütün Fransız kuv - vetleri Suriyeden tamamen infikâk et- miş bulunacaktır. Muahede tarihinden itibaren Suriye hükümeti, bütün müs- tahkem mevkileri Fransadan tesellüm edecektir. 4 — Suriye hükümeti iktısadi ve ma- li sahada kayıtsız ve şartsız serbesttir. 5 — Suriye hükümeti ecnebi memle- ketlerden istediği yere elçi gönderebile cektir. 6 — Mandalık zamanında yapılan bi- lümum masariften Fransa feragat eder. 7 — Mahkemeler yerlileştirilecek ve tevhit olunacaktır. Ancak ecnebi bir kimsenin muhâkemesi sıirasında bir Fransız hâkimi mahkemede bulunabile cektir. Ecnebi imtiyazları mülgadır. (Zaten son zamanlarda tam müânasile Suriyede ecnebi imtiyazları kalmamış gibidir) 8 — Fransız memurlarını, ihtiyaç vu- kuunda Suriye hükümeti mütehassıs 0- larak istihdam eder. Bunların adetleri- ni tahdit te Suriye hükümetine aittir. 9 — Suriye ve Lübnan anlaşabildik- leri takdirde birleşmelerine mâni ola- cak bir kayıt mevcut değildir. 10 — Suriye ve Lübnan müşterek iş- lerine ait bir nizam tesis etmek salâhi- yetindedirler. Bu maddelerin tam metinleri şimdi arapçaya tercüme edilmektedir. Ter - cüme bitirilir bitirilmez fransızca aslı ile birlikte neşredilecektir. İhtilâf vu - kuurgla fransızca âsıl metin muteber tutulacaktır. Fakir hasfaları v . . Tedavi için (Baştarafı 1 inci sayfada) dar göz hastalıkları, Salı günü 11 den 13 e kadar dahiliye hastalıkları, çar- şamba günü (1 den 13 e kadar cildiye hastalıkları, perşembe günü 11 den 13 e kadar kulak hastalıkları. Kasımpaşa ve civarındaki fakir hal- kin meccanen tedavi imkâninı bulmuş olmaları, çok şayanı takdir bir hareket- e Fransız frangının düşürülüşü © İspanya ve Cenubi Amerika e İtalyanın infiali ransız frangı yüzde otuz nisbe- F tinde düşürülüyor. Fransanın, Amerika ve İngiltere maliyelerile yap- tığı anlaşmaya göre, frangın düşüklü- ğü ile isterlin ve dolar arasında bir fark bulunacaktır. İsterlin ile dolar evvelce yüzde kırk nisbetinde düşürülmüşler- dir. Frangın düşüklüğü de yüzde otu- zu aşmıyacağına göre, aradaki fark, düşüklük noktasından isterlinle dola- rın lehine olmak üzere yüzde on kadar birşey tutacaktır. Demek ki, isterlinle dolar, daha şimdiden franga nisbetle avantajlı bir vaziyette bulunmaktadır- lar. Maamafih frangın düşmesi, parala- ı daha evvel düşürülmüş olan ve bu yüzden faydalanmış bulunan diğer ba- zı memleketlerin ve meselâ İtalyanın, Avusturyanın, Çekoslovakyanın para- larını düşürmeleri gibi bir netice do- ğurmazsa febiha. Fakat doğurursa, bu tedbirin ameli bir kıymeti kalmaz. Esa- sen İtalyanın daha şimdiden liret kıy- metini düşüreceğini ihsas etmesi, bu tahminimizin tahakkuk edeceğini şim- diden göstermektedir. Binaenaleyh fran gin istenilerek sukut ettirilmesinden bir fayda görülemiyeceğine göre, Fran- sa için daha başka tedbirlere başvurul- mak icap edecektir. Bu tedbirler ne ola- bilir? Bu hususta şimdiden birşey söy- lenemez. Fakat, mukavemet imkânı kalmadığı takdirde başvurulacak olan yeni bir «devaluation» dan başka şey- ler olmak icap eder. Çünkü bu hususta İngiliz ve Amerikan maliyelerile yapıl- mış olan anlaşma, yeni bir kıymet dü- şürmeğe mâni olmak gerektir. Fransanın, şimdiye kadar parasını düşürmemek suretile, yabancı reka- betler karşısında ihracat noktasından milyarlar zarar ettiği iddiası da yerinde bir mütalea sayılamaz. Çünkü daha evvel aliınabilecek olan bu tedbirin da- vet edebileceği mukabelelerin ne olabi: — ' leği elbette ki kestirilemezdi. Binaen aleyh frangın sukut ettirilmesi, netayi” ci tesbit edilemiyen bir adımdır ki çok kısa bir zaman, bunun isabet derecesi- ni bize gösterecektir. * Merkezi Madritte olup meşru idare yi temsil eden İs- panyol hükümeti- he karşı yabancı memleket- lerden ilk defa Uruguvay husumet gös- terdi. Çünkü Uruguvay konsolosunun üç kızını, Madridin idaresine hâkim o- lan anarşist ve komünistler öldürdü- ler. Bu hususta yapılan protestolar pa- ra etmedi. Ve Uruguvay Madritle her türlü siyasi kesti. İspanyada karşılıklı olarak işlenen buna benzer cinayetlerin aksi tesiridir ki İspanyaya karşı umumiyetle Cenubi Amerikada beslenen teveccühü kökün- den izale etmişe benziyor. * Habeş murahhaslarının Milletler Ce- - miyetine kabul e- dilmemesini iste- yen İtalyanın is- " teği yerine getiril- meyince İtalyayı şiddetli bir kiddet buhranı istilâ etti. Fakat İtalya kendi- ni çabuk topladı ve bu asabiyeti yen- meye muvaffak oldu. İtalyan matbua- tının umumiyetle âîşriyatma bakıla- İspanya ve Cenubi Amerika İtalyanın infiali cak olursa, bir ara bozulan sükünet av- — det etmiştir, denilebilir. Fakat bazı ga- zetelerde çıkan şu kısa mütalea, zahiri sükünete rağmen, Tresmi mahafilin ne derin bir infial ile mülehassis olduğu- nu gösterir : «Hiç bir karar, hiç bir hareket İtal- yayı hattı hareketinden vazgeçiremiye- cektir. Habeşistan İtalyanın elindedir. Habeş murahhasları ister Cemiyeti Akvamın içinde bulunsunlar, isterlerse dışarıda kalsınlar, bu fiili vaziyeti hiç bir kuvvet değişliremivecektir.» ; Selim RAGIP tir. Deniz hastanesinin bu hususta ver« miş olduğu karar ne kadar alkışlansa, yeri vardır. münasebet ve alâkasını -