19 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

CUMARTESİ | 19 MART 1938 BAŞMUHARRIRI: TAR AHMET EMİN YALMAN Lehistan - Litvanya buhranı yatıştı DANZİNGİ ELE GECİRMEK İCİN Almanya, Lehistânı Harbe Teşvik Ediyormuş! >4 Lehistan Başkumandanı Mareşal Smigli Rits “Litvinof'un Teklifi Ahmet Emin YALMAN Ron bir teklif geli- a bir araya gelelim, müş- bir cephe kuralım, barışı yollarını beraberce ara- bulunması elbette dikkate değer hâdisedir. ie #ırada barış ve emniyet lehine nün kurmayı hedef tutan her eket, nazari olarak faydalı ve gü- $l bir adımdır. Hasta Avrupa, kon- Mi on yolile tedaviye çok müh- de ip ortaya atılması ve böyle bir tek- bir Bugüne kadar hastalığın önü- İçi, eçmek, azmasına mâni olmak hiçbir şey yapılmamıştır. Ya - tedbirler, birlik eksikliği, zıt ide ya propagandaları ortalığı çorba- Sevirmiştir. ya rtalığın hâd bir hale geldiği- ilk işareti, Avusturyanın şiddet le istiliya uğraması ve yutulma- olmuştur. eş Tupanın nikbinleri şu mese - sap, <aştırmakla meşguldürler: “Ax Mak Almanya, Avusturyayı çiğne - İp > Bâzmetmek için vakte muh- da, eğil midir? Dünya o vakite ka- Tahat nefes alamaz mı?,, Vrupanın iki zıt noktasından tehlike işaretleri geliyor. Bun Man anlıyoruz ki, hastalığın yu- Yapı Yalnız Avusturya ve Çekoslo- tişYada aramak çok dar bir görüş ha arala Lehistanın iştihası ka kadar, r. Kocaman Avüsturya bu Küçüğ, kolayca yutulduktan sonra inn (Devamı 10 uncuda) ©. Ültimotoma Karşı İngiltere ve Fransanın müdahalesile muhakkak bir harbin önüne geçildi 18 (Hususi) Londra, Press'in muhabiri bildiriyor: Bugün| Avrupa bütün hızile mühim bir buh- rana doğru sürükleniyordu. Lehis - tan 48 saat vadeli ültimatomunu Lit- vanyaya göndermiş ve cevap bekle- miye başlamıştı. Varşovada, Litvan- yanın üzerine yürümek için nümayiş ler devam ediyordu. Hattâ Başku - mundan Mareşal Smigli Ridz, asker- lerini teftiş etmek üzere Vilna'ya git miş ve bu hâdise, Lehistanın harbe girmiye karar vermiş olduğuna delil sayılmıştır. Lityanyanın merkezi Kovno'dan gelen haberlere göre, Lehistan ül timatomunun başlıca talepleri: 1 - 48 saat zarfında cevap vermek, 2 - nasebetleri 31 marta kadar iade et- mek, 3 - Aradaki bütün muvasala vasıtalarını süratle açmak, 4 - Bu meseleleri münakaşasız kabul et- mek, 5 - Vilna'nın Lehistan tarafın dan İlhakını müzakeresiz tanımak- tar. â Ingiliz Kabinesindek Ünited| Litvanya Cümhurreisi, bunun üze- ine parlâmentoyu toplamış, siyasi li- derlerle ve askerlerle görüşmüştür. Anlaşılan bir plebisit ile, esas kanu- nuh Vilna'yı Litvanya hükümet mer- kezi taniyan maddesi tadil oluna- caktır. Diğer taraftan Litvanyanın hariçte ki sefirleri İngiltere ve Fransa nez- dinde teşebbüslerde bulunmuş ve bir aralık Milletler cemiyeti konseyinin hemen toplanması da istenmiş, fakat Mister Chamberlain, Avam kamara- sında buna lüzum olmadığını, çünkü süratli bir karar verilmesinin müşkül olduğunu anlatmıştır. İngiltere ve Fransanın Varşova se- firleri bugün faaliyete geçerek, bu- için vesile olarak kullamlmaması #- zerinde ısrar etmişler ve bir müsade- menin önüne geçmek için her teşeb- büste bulunacaklarını anlatmışlardır. Haber verildiğine göre, Almanya Lehistanı, Litvanyaya karşı tecavüze (Devamı 10 uncuda) i Ihtilâf Bazı Nazırlar Başvekile Muhalif Cephe Almış Yeri yea Litvanyayı istilâ ederek deni- | © İngili kabinesindeki muhalif Fransız Meclisinde Harici Siyaset Için Münakaşalar Yapılacak Londra, 18 (Hususi) — Röyter A- jansı tarafından bildirildiğine göre: * parlâmento mahfellerinde bariz bir huzursuzluk görülmekte ve kabinede bazı ihtilâfların mevcut olduğundan İ ve kabinede tadilât yapılması ihti - mühim sebep, Mister Chamberlainin söylemek istememesidir. Ingiliz libe- rallerinder ve amelesinden başka mu hafazakârlar içinde de hükümete mu halefette bulunanlar vardır. Mister Çurçil de bunlar arasındadır. Başve « kil ise vaziyeti lâyikile ve bütün in- celiklerile kavramadan bir şey söyle- memek azmindedir, Başvekil Mister Cbamberlainin, Avrupanın karışık mıntakalarından tamamile ayrı kal - ya karışmak yolları arasında orta yo- lu aramaktadır. Bunun için herşeyden evvel alâkadar devletlerin temayülle rini anlamak İstiyor. Daha doğrusu Avusturya, Litvanya ve Barselona hâdiseleri Ingiliz kabinesini şaşkınlık ve kararsızlık içinde bırakmıştır. Eu yüzden bir kovalisyon hükümetinin teşkili Chamberlainin diktatörleri tatmin siyasetinden vazgeçilmesi tav siye olunmakta ve bunun için Cham berlatnin istifası istenmektedir. Site'nin nüfuz sahibi üçyüz iş ada- mı Londrada toplanarak iki muhalif rey ile, bir karar sureti kabul etmiş (Devamı 10 uncuda) mazırlardan Sâmul, kri malinden yine bahsedilmektedir. En || harici siyaset hakkında hemen sözjil mak veya bu islere doğrudan doğru || Lehistan Hariciye Nazırı Miralay Bek Türk - İng | Mali Temasları | Resmi Safhada | çar Ar On Milyen İngiliz Liralık Bir Avans Bahsi de Var Memnuniyetle habar aldığımıza göre, milli bankalarımız beri devam neticelere varmiştır. Şimdiye kadar husus! bir mahiyeti olan konuş- malar, bu netice üzerine resmi bir asfhaya girmiştir. Müzakerelerin resmi safhasını idareye Londra bü yük elçimiz Bay Fethi memur edii- miştir. Maliye Vekâleri nakit İşle. rl Genel Direktörü Halit Nazmi de Londraya gidecek ve müzükerelere iştirak edecektir. ler için gim- diye kadar mutabakete varılan kre di ve avans yekönu 16 miiyon İm- giliz Tirası, yani 83 milyon Türk lirasıdır. Bazı yeni teşebbüsler i- çin bu mikdarın genişlemesi imkü- nı da vardır. Martın sonundan evvel geri gei- mesi baklenen milli banka genel di rektörleri, teferrüatın kararlaşma- sı için Londradaki ziyaretlerini u- #atncaklardı, li Landenda elde edilen kr. yapılacak işlerin başında Ti, talağıs Ilmanı ve madı G$ yıllık piâmin tattikına yaraya» cak teçhizat vardır. Londrada varıldığı bildirilen mu tabakat, memleketimizie İngiltere | TABANCA Vatan ve Hürriyet İttihat ve Terakki Türk Tarih Kurumu bellete- ninin üçüncü ve dördüncü sayıla- rında çıkan Profesör Bayan Afet ile B. Hüsrev Saminin çok dik- kate değer makaleleri bugün al- ! Inhisarın kontrolü altında uzun dinlendirilmiş 45 derecelik pek yakında çıkacak. Tel. FERTEK RAKISI müddet fıçılarda 40988, Galata, Kaval sokak No. 5 - 9. Hitlere Göre Almanya Hudutlarında ! Bazı Tashihler Daha Yapmak Icap Edermiş! Rayiştag Meclisi Feshedildi Litvinofun Teklifi İngilterede Lehte ve Aleyhte Tefsir ve Tahlillere Yol Açtı Berlin, 18 (Hususi) — Almanya şeJederek bunun bazı cahiller tarafın fi Her Hitlerin daveti üzerine Rayş-|dan istihfaf ile karşılandığını anlat- tağ bugün toplanmış ve Her Hitlerin | mış ve daha sonra son Avusturya hâ- nutkunu dinlemiştir. Her Hitler Rayş İtag azası tarafından sürekli alkışlar- la karşılanmış ve toplantıda Avustur ya umumi valisi Says İrikuart ile bü tün Alman nazırları bazır bulunmuş- | tur. l Evvelâ, Rayştağ reisi Mareşal Gö- ring celseyi, ateşli alkışlar arasında açarak kısa bir nutuk söylemiş ve bu toplantının yeni Almanya tarihinde en mühimlerinden biri olduğunu sn- latarak, Avusturya memleketinin hü kümet sıralarında bulunan azasımı, A- vusturya umüm valisini ve Avustur ya hükümeti azasını selâmlamış, ar- tık birleşmiş bir tek Alman devleti mevcut olduğunu söyliyerek sözleri- ni bitirmiş ve sözü Hitlere vermiş Si. Uzun ve hararetli alkışlarla karşı- lanan Hitler saat sekizi beş geçe nut- kuna başlamış ve Rayştagı mühim meseleler hakkında izahat vermek ü- zere davet ettiğini söyledikten sonra bir ay evvel söylediği nutka diselerini anlatarak: “Almanya gibi büyük bir devlet milyonlarca Alma- nın fena müamele görmesine taham- mül edemezdi, demiş ve Şuşnig ile konuşınlaarına geçerek demiştir ki: Şuşnige anlattım ki Avusturya” daki vatandaşlarımızın hukuku çiğs nenmekte devam ederse adaletin &sir gendiği yerlerde müracaat edilecek u- sule güvenerek bu vatandaşları kur- taracağım. Sonra Şuşnige elimi uzat- tım, fakat Şuşnig sonraki hareketle- rile bu eli reddetti, Ve plebisit dala- veresine başvurdu. Şuşnig, plebisit ne ticesinde ekalliyette kalacağını bili- yordu, fakat bu yüzden Avusturyada dahili mücadeleler alevlenecek ve Ax vusturya ikinci bir İspanya olacaktı. Dülüu bir geceyi kâbus içlude geçire dim ve kararımı verdim. Kararımın arkasında 75 milyon vardı. Ve başın- da Alman ordusu vardı.” Her Hitler nutkunda Lehistandan son derece dostane bir şekilde bah- (Devamı 10 uncuda) Franco'cuların Yeni Bombardımanı Barselonada Yeniden 600 Kişi Öldürüldü Ingiltere ve Fransa Bu Facialara | | kere bombardıman edilmiş, bu “İden 600 kişi maktül düşmüştür. Tay-| Karşı Müşterek Teşebbüs Yaptılar in Son muharebede öâsilerin kazandıkları sahayı ve harp vaziyetini gösteren kroki Londra, 18 (Hususi) — Ispanya -; dan gelen en son haberlere göre, a- | siler Barselonayı şiddetle bombardı- mâna devam ediyorlar. Şehir bu sa - bâh dört kere, öğleden sonra da iki yareler tarafından atılan bombalar | şehrin ortasına isabet etmiş ve bir. | çok anacadde baştanbaşa harap ol - | muştur. Bombardıman © esnasında Fransanın konsolos muavini ölmüş. Fransız başkonsolosu da yaralanmış tır. Asiler Kaspe, Armorisa, Berge ve Malinos kasabalarını işgal ettikleri - ni. bin esir aldıklarını ve birçok mal- zeme zaptına muvaffak olduklarını tıncı sayfamızdadır. hâber veriyorlar. Chamberlainin son nutku cümhuri. yetçi Ispanyada hayal inkisarile kar şılanmıştır. Bütün Madrit gazeteleri Ingiliz muhafazakâr (fırkasında (tefrika başgöstereceğini ve Başvekilin ikti- dar mevkiinden ayrılmıya mecbur kalacağını vazıyorlar. Asiler dün akşamdanberi Fransa - Ispanya hududunu bütün eşya itha- lât ve ihracatına kapamışlardır. Bugün Ispanya meselesi ve Barselo nanın bombardımanı Avam Kamara sında mevzuu bahsolmuş, Başvekil Chamberlain bu haberleri dehşet ve nefret ile karşıladığını Fransa ile bir likte bu bombardımanlara kar$ı gel- mek için teşebbüste bulunduklarını (Devamı 10 uncu