3 Temmuz 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

AKİS isteyen mutedil yöneticilerin (idaresi altındadır. Bu mutedil Afrika devlet- lerinden ondördü -bunlar (o fransızca konuşan devletlerdir ve Afrika ve Mal gache Devletleri Topluluğu adıyla ta- nınmaktadırlar- Cezayir Konferansı- nın Batıya karşı açılmış bir cihad ha- -asına sokulmasından korkarak, bu Konferansa katılmamak kararını bile vermişlerdi. .Bumedyen darbesinden sonra konferansın ertelenmesi, bu dev- letler tarafından büyük bir memnun- a karşılanmış olsa gerektir. 5 Asya - Afrika devletlerinin Ce zayır toplantısı yapılabilseydi, burada Batıya karşı daha yumuşak bir tavır takınılmasını savunacak (devletlerden biri de Hindistandı. Bandung Konfe- ransı büyük ölçüde Nehrunun yön ver- diği bir konferans olmuştu. Fakat on- dan sonra, Komünist Çinle Hindistan arasında sınır anlaşmazlıklarının çık- ması ve Nehrunun da ölümü üzerine, Hindistan Asya - Afrika devletleri a- rasında eski durumunun sarsıldığını görmüştür. Bu bakımdan, yeni Hindis- tan yöneticileri Cezayir Konferansının kendilerine durumlarını sağlamlaştır- mak firsatını vereceğini umuyorlardı. Bunun için de, kendilerinden yana çıkmasını umdukları Sovyetler Birliği- nin varlığını şart görüyorlar ve bu dev- letin konferansa katılması görüşünü öncelikle savunuyorlardı. Dikenli meseleler Ş' günlerde toplanmış olması gere- ken Asya - Afrika devletleri Konf ransının önümüzdeki sonbahara kadar ertelenmesinden memnunluk duyan devletlerin basında, hiç şüphesiz, Sov- yetler Birliği (ogelmektedir. e Bilindiği gibi, Sovyetler Birliği bu konferansa katılmak istediğini bundan uzun bir süre önce açıklamıştı. Oysa, ikinci - Afrika toplantısını hazırlayan komite, buna yalnızca Bandung Kon- feransına katılan devletlerle ondan sonra bağımsızlık kazanan Asya ve AF rika devletlerinin katılmasını kararlaş- tırmıştır. Sovyetler Birliği o Bandung Konferansına katılmadığı gibi, Komü- nist Çinin itirazı üzerine, Asya dev- leti de sayılmamış ve bu konuda ke- sin kararın verilmesini, Asya - Afi- ka devletleri zirve konferansından ön- ce toplanacak Dışişleri o Bakanlarına bırakmıştı. Bumedyen darbesinden sonra Zirve konferansı gibi (Dışişleri Bakanları Konferansı da geri bırakılmıştır. Böyle olunca, şimdi Sovyetler Birliğinin ikinci ika devletleri (toplantısına katılıp katılmıyacağı meselesi de bir Yeni lider Bumedyen Karanlıkta bir adam sure geri atılmış demektir. Aradan geçecek bu süre içinde milletlerarası durumda Çin - Sovyet anlaşmazlığını ortadan kaldıracak bir gelişme olabilir mi? Bu soruyu olumlu olarak cevap- landırmak çok güçtür. Bununla bera- ber, eğer önümüzdeki günlerde Viet- DÜNYADA OLUP BİTENLER nam savaşında ateş-kes anlaşması sağ- lanabılir ve siyasal bir yolunun- temelleri atılabilirse, sonbahara bıra-, kılan konferansın o zaman daha yu- muşak bir hava içinde geçmesini bek- lemek yanlış olmaz. Fakat unutma- malıdır ki, Vietnam anlaşmazlığının giderilmesi yalnız Asya devletlerinin değil, aynı zamanda Birleşik Ameri- kanın da elindedir. Eğer Birleşik Amerika önümüzde- ki üç ay içinde bu savaşı şu Ba bu şekilde bir sonuca bağlayamazca, o za- man ve Afrika devletleri arasın- da kendi aleyhine esen rüzgârlar da- ha da şiddetlenecektir. aa IŞİ e Afrika “devletleri arasında bugünkü birliğin 1955 yılındaki ka- dar kuwetli olduğu söylenemez. Ko- münist Çinle Sovyetler Birliği arasın- daki çekişme bu devletleri de etkile- diği gibi, gene Komünist Çinle Hin- distan arasındaki çatışma da bu blo- kun en önemli iki devletini biribirin- den ayırmıştır. Bunun yanısıra, Endo- neaya da Maleysia Federasyonu gibi, Asya devletlerinin çoğunca kabul edi- len bir devlete karşı ölüm - kalım sa- vaşı açmıştır, öteyandan, sayıları, 1955 yılına göre çok fazlalaşan Afrika dev- letlerinin önemli bir kısmı Avrupa ile yakın bağlarını korumayı kendi eko- nomik gelişmeleri (o bakımından hâlâ faydalı bulmaktadırlar. Ancak, siyasal görüş ve davranış- ları ne olursa olsun, bu devletlerin hepsinin birleştiği bir nokta vardır: Sömürgecilik!. Afrikada bağımısızlıkla- rı için çarpışan Angola ve Mozam- bikin durumu, bunların hepsinin Por- tekize karşı durum almalarına yol aç- mıştır. Güney - Batı Afrikanın üzeri- ne oturmaya çalışan Güney Afrika Birliği zaten kendi sınırları içinde uy- guladığı ırk ayrımı politikası yüzün- den bütün Asya - Afrika devletlerinin nefretini kazanmış bulunmaktadır, Şimdi bu sevilmeyen ülkelerin arasına Dominik ve Vietnamdaki tutumları yüzünden Birleşik Amerika da karış- ıştır. Batılı devletlerin Asya - Afrika dev- letleri karşısındaki en zayıf noktaları, sömürgeci bir geçmişleri olmasıdır. Buna "yeni - sömürgecilik" diye ad- landınlan bir ekonomik (o hegemonya yarışması da eklenince, batılıların as- yalılar ve afrikalılar arasında fazla sevilmemelerini olağan karşılamak ge- rekir. Dünyadaki son sömürgeler ve sö- mürgeci davranışlar ortadan kalkma- dıkça, Bata ile Asya - Afrika ülkeleri arasındaki anlaşmazlıkların temizlen- mesi kolay olmayacaktır.