3 Temmuz 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

Kosigin ile Mülakat de halk olarak, devlet adamları olarak birbirimizden ha- bersiz kaldık. Karşılıklı, birbirimiz hakkında yanlış ka- naatler sahibi olmuş bulunuyoruz. Belki de bunu Sovyet Rusya içindeki sezinizde bizzat müşahede etmişsinizdir." Başbakana bunun doğru olduğunu söyledim. Ciddi bir edayla devam etti: — Haklısınız. Bundan btr süre önce Moskovaya ge- len Dışişleri Bakanınızı gördüm. Geçenlerde Ankara ve. İstanbul Belediye Başkanlarıyla görüştüm. Gromiko Tür- kiyeye gitti. Bize çok iyi haberler getirmiş olduğunu söy- leyebilirim. Simdi o Başbakanmış Ürgüplüyü (bekliyoruz. Bugüne kadar olan temaslarımızda türklerde de bizdeki fikirleri, arzulan müşahede ettik. Halklar zaten budur. Her memleketin halkı budur. Attığımız adımlar önemli adımlardır. Yol açılmıştır. Tekrar ediyorum, neden dost olmayalım? Buna ne mani var? Her birimizin iç işleri sadece kendi halklarımızı ilgilendirir. Türkiyenin iç me- seleleri türk halkının işidir. Biz ona karışmayız. Sovyet- ler Birliğinin iç meseleleri de le Birliği işidir. Siz ona karışmazsınız. tün dünyada arzu- ladığımız bu esasa sahip dostluklardır ve Sovyetler Bir- liği dış politikasında bu esası daima ön plânda tutmak- tadır." Kosigin bunu söylediğinden bir gün önce bir Com- monwealth heyetinin Vietnam konusundaki arabuluculuk teşebbüsünü reddetmiş ve "Bu, orada yaşayan halkın işi- dir. Hiç kimse bunun hakkında Sovyetler Birliğine bir yetki vermiş değildir. Onun için bizim yapacak bir şeyi- miz yoktur" demişti. Son derece ciddi konuşmasından giyinmesine -Sovyet (o Başbakanının üzerinde koyu gri. gayet iyi dikilmiş bir elbise vardı, buna giden bir kravat takmıştı, siyah pabuçları bulunuyordu- Krutcef tipinden alışılmış sovyet devlet adamlarından çok farklı bulunan ve muhatabı üzerinde daha baştan müsbet tesir yaratan Kosigin şöyle devam etti: " — Bu prensip yeni dünyamızın temeli olmalıdır." Sovyetler Birliği Başbakanına Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki münasebetlerin inkişafı konusunda fik- rinin ne olduğunu, mesela 1925 andlaşmasının tazelenmesi hususuda Sovyetler Birliğinin ne düşündüğünü sordum. Kosigin şöyle dedi: "— Kanaatimce Sovyetler Birliği 1925 andlaşmasının esasları ve prensipleri dahilinde, tabii mevcut yeni un- surları da göz önünde bulunduran ve sureti katiyyede bir üçüncü devlete karşı olmayan yeni bir andl aşmanın Tür- kiye ile Sovyetler Birliği arasında imzalanması için çalış- malara başlanmasını arzulamaktadır. Böyle bir andlaşma- nın memleketlerimiz arasında mevcudiyeti büyük fayda sağlayacaktır. Biz bu istikamette çalışmalıyız. Başbakan Ürgüplünün ziyareti son derece önemli bir adım olacak- Başbakan Kosigine şöyle dedim: — Bir şey söylemek istiyorum. NATO'nun tecavüz teşkilatımı, savunma teşkilâtımı, olduğu (tartışmasını yapmak istemem. Bu, iki blok arasında zaten bir ayrılık unsurudur. NATO sizin için bir tecavüz teşkilâtıdır. Hal- buki bu, bizim için bir savunma teşkilâtıdır. Memleket- lerimiz arasındaki münasebetlerin nasıl bozulmuş olduğu noktası üzerinde istemem. Geçmiş, nihayet geçmiştir. Ama Türkiye kendisi için bir güvenlik meselesi 3 Temmuz 1965 Metin TOKER Sovyet Başbakanı Kosigin bahis konusu olduğu ve kuzeydeki komşusundan daima güven verici hareketler görmediği için savunmasını bata- nın savunmasının bir parçası haline getirmiştir. Diğer NATO ortakları için de durumun farklı (Obulunduğunu sanmıyorum. Dünya barışı için böyle bir güvenlik unsu- runun bahis konusu olup olmadığı konusunda ne düşü- nüyorsunuz?" Başbakan Kosigin sorumu, dinlemesini bilen insan- lardan olduğunu belli eden bir tavır içinde, ciddiyetle din- ledi. Sonra şöyle dedi: "— Güven meselesi, karşılıklı olarak, şüphesiz son de- rece önemlidir. Sovyetler Birliği güven verici dostluklar istemektedir. Türkiye ile iyi münasebetlerimizi biz de si- zin için Kıbrıs veya bizim için çok taraflı nükleer güç açısından görmüyoruz. Bu, birbirimizi aldatmak olur ve bizi hiç bir yere götürmez. Biz hiç kimseyi aldatmak iste- miyoruz. Silahsızlanma, NATO ve Varşova Paktları ko- nusunda da vaziyetimiz budur. İyileşen münasebetlerimiz uzun vadeli, devamlı ve konuşmamın başında belirttiğim gibi yüksek plânda olmalıdır. Bizim durumumuz her ko- nuda budur. Birbirimizi iyi anlamalıyız, gospodin Toker, Sizinle açık kalple konuştum, Türkiye ile dostluk için her şeyi yapmaya hazır bulunduğumuzu biliniz. Münasebetle- rimiz eskiden olduğu gibi değil, eskisinden de iyi olacak- tır. Bunun bütün imkânları vardır ve Başbakanınız Ür- güplüyü Moskovada ağırlamak bizim için müstesna bir sevk olacaktır." Kosigin, görüşmenin bittiğini anlatan bir şekilde ayağa kalktı. Görüşme elli dakika sürmüştü. Sovyet Sos- yalist Cumhuriyetleri Birliği Başbakanı, görevine başladı- ğından bu yana bir gazeteciyle "on the record — yazıl- mak üzere" ilk görüşmesini yapmış bulunuyordu. (Copyright: AKİS - AKİS'in yazılı müsaadesi ol- maksızın bu mülakat kısmen dahi iktibas edilemez ve mülakattan parçalar hiç bir şekil altında ya- yınlanamaz)