29 Ocak 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

YURTTA OLUP BİTENLER AP'liler, "gözdağı verme politikası"- nın Demirel için çıkar yol olmadığı- nı söylemekte, böyle giderse yakın- da, çok sayıda AP'linin soluğu Yük- sek Haysiyet Divanında alacağını ifade etmektedirler. Demirelin, Grupun baskısın- dan kurtulabilmek için tasarladığı bir çare de, sulh taarruzudur. Demi- rel Hükümetinin rejimin teminatı olduğu görüşünü savunan bazı AP'li- ler ise, Demirelin bundan önce oldu- gu gibi ufak tavizlerle tehlikeyi atla- tacağını osöylemektedirler. Ancak, Demirele karşı bütün cereyanları bünyesinde bulunduran AP'li Muha- lefet cephesinin, Bütçe yürürlüğe girdikten sonra Grupta tavizlere ra- zı olmayacağı anlaşılmaktadır. Mu- halefet cephesi mensuplarının slo- ganı "Ölmek var, dönmek yok"tur. AP Grupunda kaynayan kazanın içinden neler çıkacağı önümüzdeki günlerde belli olacaktır. Bütçe Kömür kamburu AP'nin, seçim öncesinde milletin karşısına nasıl sempatik slogan- larla çıktığı unutulmuş değildir. Bu propaganda kampanyası sırasında yeni vergi ihdas edilmiyeceği, fakir halkın zaten ağır vergiler altında in- lediği en tesirli şekilde söylenmiş, bu konu enine boyuna işlenmiştir. Sonra hükümet kurulup, bütçe hazırlıklarına ( girişilince, bilindiği gibi, bir büyük bütçe açığı ile karşı- kadaşları, açığın sureti katiyede ye- ni vergi yolu ile kapatılmıyacağını ve başka yollar bulunacağını söyle- mişlerdir. Ayrıca, bütçe açığının ka- patılması için İktisadi Devlet Te- şekküllerinin kendi bünyelerinde tedbirlere gidecekleri de söylenmiş- tir. Bu arada, temel mallara zam ya- pılmıyacağı hususunda da kesinlik taşıyan ifadelerle halka teminat ve- rilmiştir. Hemen ardından ise, kö- mür satış fiyatlarındaki değişiklik gelmiştir. Bunun içyüzünü bilmek faydalıdır: Memleketimizde kömür üretimi ve satışı, linyit hariç, devle- tin tekelindedir. Linyitte de devlet piyasaya çok büyük ölçüde mal ver- iği için, tekel olmasa bile, ona ya- kın bir durum vardır. Kömürün Ü- üretimi ve satışı Türkiye Kömür İş- 14 letmeleri çim tarafından yürü- tülmektedi Bugün Ankarada, Tunçbilek lin- yiti, tonu 104 liradan halka satılmak- tadır. Bu kömür lâvuardan geçiril- miş kömürdür. Bu yüzden "lâve kö-- mür" diye anılır. Tunçbilek linyiti 4500 kalori ısı verir. Bu kömür Tunç- bilekte halka 60 liradan satılmakta- dır. Ankaradaki satış bedeliyle ara- daki fark, nakliye bedeli hariç, Tür- kiye Kömür Kurumunun, dolayısı ile hazinenin kândır. Nakliye bede- linin büyük kısmı da yine, DDY va- sıtasıyle devlet hazinesine gitmekte- dir. Son zamanlarda Ankarada bir de "Kuşpınar" adını taşıyan linyit çeşidi satılmaya (başlanmıştır. Yı- kanmamış olan ve bu yüzden "tü- venan" diye anılan bu linyitin tonu, Ankarada tam 158 liradır. İş burada karışmaktadır. Çünkü Kuşpınar kö- mürü, Tunçbileğe 5 kilometre me- safede bir ocaktan çıkarılan ve ka- lite itibariyle Tunçbileğe çok yakın ve hattâ biraz da aşağıda bir linyit çeşidi olduğu halde, ateş pahasına satılabilmektedir. Devlet eliyle satılan bir diğer lin- yit çeşidi de "Seyidömer"dir. Bu da "tüvenan", yani yıkanmamış kömür- dür. Isı değeri 2800-3000 kalori ka- AKİS dardır. -Tunçbileğin epey altın- da-. Buna rağmen Seyidömer kö- mürü Ankarada, tonu 106 liradan satılmaktadır. Bu linyitin mahal- linde satış fiyatı ise -sıkı durunuz!- 30 liradır. Türkiye Kömür İşletme- leri Kurumu Genel Müdürü Behzat Firuz, bu fiyat farklarının DDY navlun ücretlerinde yapılan yüzde 20 zamla ilgili olduğunu söylemekte ve: "— Biz iyiniyetle Ankarayı kö- mürsüz bırakmamak için böyle ya- pıyoruz. Fark navlun farkıdır" de- mektedir. Fakat, mahallindeki satış fiyatları ile Ankara fiyatları arasın- daki bu astronomik farkın, sadece navlundan ileri gelebileceğini man- tık kabul edemez. Öyle olsa bile, bu- nun anlamı halkın sırtına bu kam- burun DDY tarafından yüklendiği- dir. Bu, Demirelin, bütçesindeki bü- yük deliği tıkamak için tuttuğu yol- lardan biridir. Linyit satışında oy- nanan bu oyunla kışta kıyamette zaten güç durumda bulunan vatan- daşın sırtına bir yük daha yüklen- mektedir. Ancak, Demirele göre, müsterih olmak gerekir. Çünkü bu- nun adı "vergi" değildir. Ya nedir? Vergi olmayan vergi!.. Kömür yığınları APtipi vasıtalı vergi 29 Ocak 1966