26 Mart 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

Si N Filmler "Paisa" 198. Müttefiklerin Sicilya çıkar» ması. Bir avuç amerikan askeri- nin, Müttefikler ile Nazilerin ateşi arasında kalan Sicilya halkıyla ilk karşılaşması. Bir italyan kızı asker- lere yolu gösterir. Keşfe çıkan bir- liğin geride bıraktığı nöbetçi genç- kızla sohbet ederken almanlar ta- ralından öldürülür. Geri dönmekte olan birliğe tehlikeyi haber vermek için nöbetçinin silâhını ateşliyen gençkız, almanlar tarafından vahşice öldürülür. "Kurtarılmış" Napoli. Yirmi yıl- ık faşizmin ve sürekli savaşların bütün ezikliği, şimdi savaş sonrası- nın dizboyu sefaleti, açlığı, fuhşu, karaborsasıyla bir kat daha arta- rak sürmektedir. ,Yedi- sekiz yaşla- rında bir "sciuscia" -kundura boya cısı -, dev yapılı sarhoş bir zenci a- merikan inzibatım mızıka çalıp fa- reli köyün kavalcısı gibi peşinden sürükliyerek yıkıntıların arasına gö- türür, postallarını çalar. Birkaç gün sonra zenci, küçük hırsızı yakalar, e almak için küçüğün evi- üçüğün “evi yıkıntılar arasindaki bölmelerde yüzlerce ai- lenin kümelendiği korkunç bir sefa- let yuvasından başka bir şey değil- Günün Kitabı Ceza Hâkimi NAİL İNAL ve Av. TAHSİN ATAKAN'n Notlu ve İzahlı Yeni Ceza İnfaz Kanunu Hâkim, Savcı, idareci, Avukat ile; Ceza almış veya alacak o- lanlar için uygulanacak yeni ceza infaz sisteminin açıkla- malı, örnekli müracaat kitabı Fiatı: 5 1 İradır Genel Dağıtım ve İsteme: Minnetoğlu Kitapevi Cağaloğlu — İstanbul (AKİS” 83) 26 Mart 1966 E M A dir. Akıl almıyacak bu sefalet kar- şısında dili tutulan zenci, postalları bırakıp uzaklaşır. "Kurtarılmış" Roma. Napolinin bir başka benzeri. Bir sokak kızı, gecelemek-için, sarhoş bir amerikan askerini zorla odasına götürür. Sar- hoş asker, kadına yüz vermez. Ro- maya ilk girdikleri gün- rastladığı taptaze, gencecik kızı, Francesca'yı sayıklamaktadır. Oysa yanındaki ka- dın Francesca'dan başkası değildir. Savaş sonrasının şartları birkaç ay içinde tertemiz, masum gençkızı profesyonel bir sokak kadını yapma- ga yetmiştir. Sarhoş er, Francesca'- yı tanımaz bile. "Yan kurtarılmış" Floransa. Çe- teciler şehrin yansını alınanlardan ve işbirlikçilerden temizlemişler, ö- bür yansında sokak sokak çarpış- maktadırlar, İngiliz birlikleri ise şeh- rin kurtarılmış bölümünde bu boğaz boğaza çarpışmaya seyirci kalmak- tadır. Genç bir amerikalı hastabakıcı savaştan önce tanıdığı sanat öğren- cisinin çetecilerin arasında olduğunu öğrenir, onu bulmak için çarpışma- lann devam ettiği kesimi baştanba- şa dolaşır, ama arkadaşını ancak can çekişirken bulur. Romagna'da bir fransisken ma- nasta. Amerikan' ordusundan üç din adamı -bir katolik, bir protes- tan, bir musevi- geceyi manastırda geçirmeğe gelirler. Fransisken ra- hiplerinin protestan ile (museviyi yadırgayışları, katolikliğe çekmek i- çin çabalan, daha gerçekçi olan a- merikan katoliğinin dinlerin kar- deşliği üzerine vaizi. Henüz düşman hatlarının geri» sinde bulunan Po ovası. Paraşütle in- dirilmiş birkaç Müttefik askeri, dü- şürülen uçaklardan kurtulan bir- kaç asker, italyan çetecileriyle bir- likte Po nehri Üzerinde nazilerle a- mansız bir mücadeleye girişirler. Çe- tecilere yardım ettikleri için vahşi- ce öldürülen bir çiftlik halkı... Çe- tecilerin ele geçirilmesi, elleri bağla- narak diri diri Po nehrine atılmala- I.. Bir büyük film Bütün bunlar, Ankaradaki İtalyan Kültür Heyetinin Rossellini haf- tası sırasında gösterdiği (o "Paisa'"yı meydana getiren altı bölümde yer almaktadır. "Paisa", savaş sonrası- nın en önemli sinema akımı olan Yeni Gerçekçiliğin ilk şaheseridir.| Yeni Gerçekçilik ilk adini 1942'de Kel nin çevirdiği "Ossessione- Tutku"yla atmıştı. Ama bu tohum halindeki bir Yeni Gerçekçilik, baş- ka türlü olmasına da İmkân yoktu. ünkü yirmi yıllık faşizmin bütün ağırlığı, savaşın ve nazi işgalinin de katılmasıyla sürmekteydi. Yeni Gerçekçiliğin tomurcuklanması, çi- çek açması için bu engellerin orta- dan kalkması gerekiyordu. Nitekim Roma kurtulur kurtulmaz Rosselli- ni'nin çevirdiği ilk film, "Roma cit- ta aperta -Roma Açık Şehir" (1944- 45) Yeni Gerçekçiliğin ilk büyük ese- ri oklu. Romanın kurtuluştan önceki günlerindeki direnme hareketini an- İatan bu film baştan sona tabii de- korlar içinde, çoğu kamera önüne ilk defa çıkan oyuncularla ve gü- mlm hazırlanan bir senaryo, günügününe sağlanan LR çevrilmişti. “Palsa" (1945-46), Ros- sellini'nin “Roma Açık Sebirdeki denemesini daha geniş ve daha ge- liştirilmiş olarak ele alıyordu. Film, Müttefiklerin, İtalya çizmesinin en ucunda, Sicilyadaki çıkarma hare- ketinden başlayıp en kuzeydeki Po ovasına kadar altı bölüm içinde ge- lişiyordu. Bu bölümlerin hiç biri a- rasında konu yönünden bir ilişki yoktu, ama bu zaten gereksizdi. Çünkü bütün film tek bir temanın, düşman işgalinden kurtulmağa ça- lışan bir ülkenin durumu üzerine kurulmuştu. "Paisa", savaş sonrası sinemasın- da "Roma Açık Şehir"den de büyük bir etki yarattı ve Yeni Gerçekçilik akımına görülmemiş bir hız verdi. Aynı zamanda, bu akımın en iyi eser- lerinin dayandığı ilkeleri ortaya koy- : Yeni Gerçekçi akımın bütün ça- bası, toplumun hayatım bütün ger- çeğiyle perdeye yansıtmaktı. Bunun HERKES OKUYOR