18 Ocak 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İyimser bir bekleme havası Bugünkü Türkiyenin havası hak- kında bir şey söylemek gerekirse şöyle demek lâzımdır: o Memleket bekliyor. Bu, Hükümet için hem bir avantajdır, hem de bir handikaptır. Avantajdır, zira İnönünün meş- hur Parti Meclisi Konuşması ve onu takiben, o esasların benimsenmesi su- retiyle kurulan Hükümet memleke- tin bilhassa sağlam Oo kuvvetlerinin şevkini, heyecanını, ümidini arttır- mıştır.Bu kuvvetler bir takım ore- formların yapılması davası peşinde- dirler. Bunların demokratik orejim içinde yapılabilecekleri ümidini yitir- medikleri süre başka heveslere ilti- fat etmek niyetleri de yoktur. İnö- nü ve Hükümeti havayı bir anda değiştirmişler, reformları bir o te- menni halinden çıkarıp Hükümetin resmi programı haline sokmuşlardır. Eğitim Kampları, üniversite Kampla- rı, Köy Hizmetlerine Katılma Kursları vardır. Köy Bakanlığı kurulur (o kurulmaz bir karşıt fikir de belirdi. Köy İşleri. o kadar dağınık ve çok dallıdır ki; bir defa Köy İşleri Bakanlığı işe el atarsa diğer Bakanlıklara iş kalmıyacaktır. Üs telik, henüz kuruluş halinde bulunan bir Bakanlığın bu kadar çok işin üste- sinden gelmesine imkan yoktur. Bu ön fikirler Yurdoğlunun bir takım pren- sipleri ele almasına Sebep oldu. Köy İşleri Bakanlığının, bu taze verdiği ce vap şöyle toparlanabilir: I — Bu Bakanlık, bir hizmetleri derleyip toparlayacak Bakanlık olma- lıdır. — Bu Bakanlık, Toplum Kalkın- masında bir koordinatör olarak rol oy- namalıdır 3 — Bu bakanlık, elinde tuttuğu icrayı, merkeziyetçilikten kurtararak mahalli idarelere peyderpey terketme- lidir. Bu istikametteki itirazları silmek için Köy İşleri Bakanlığı açıları tespit te fayda gördü. İlk nazarda Toprak. Reformunun halline yardım etmek ge rekmektedir. Tarım Bakanlığı Zirai Re formu ele alırken, köyün toprak po- litikası Köy İşleri Bakanlığı ile bir - likte tespit edilmelidir. İkinci olarak, mahalli idareler okuvvetlendirilmelidir. t O halde köyü yukardan idare etme yerine, mahalli İdareleri (omerkezden destekleyerek . problemi (o halletmekte fayda vardır . İşte, Köy İşleri Bakanlığının büyük Tabii bu, C.H.P. ile memleketin sağ- lam kuvvetleri arasında hissedilme- ye başlanan soğukluğu hemen izale etmiş ve iki bloku gene bir ve bera- ber yapmıştır. Handikaptır, zira. reform O iste- yen bu kuwetler sabırlı (o İnönüye nazaran çok daha sabırsızdırlar. Öl- çülerinde de, gene İnönüye naza- ran daha aşırıdırlar. Bu bakımdan, reformların ilânı ile (gerçekleşmesi arasında fazla zaman geçerse oV bunların ölçüleri normal o ölçülerin altında bulunursa huzursuzluğun art masını beklemek lâzımdır. o Böylece mesele, bir zemin ve zaman işi hali- ne gelmektedir. © Hükümet, herkes (o bilmektedir, bir takviyeli C.H.P. oHükümetidir. Hükümetin maddi desteği Meclisin içindedir, ama mânevi desteği Mec- lisin dışında, memlekettedir. CHP. fonksiyonu burada (o kendini göster- mektedir. Ekonomik, kalkınma yuka- rıdan takip edilerek, bir boşluk dol- durulmuş olacaktır. (Meselâ köy yol- ları meselesinde bu görüşün faydası büyük olacaktır. o Bilindiği: gibi köy yolları konusunda o Plânlamanın tezi bütünlük esasına dayanmaktadır. Oy- sa Türkiyede 60 bin yerleşme, ünitesi vardır ve bu ünitelerin 140 bin kilo- metre yola ihtiyacı (bulunmaktadır. Ancak 10 bin kilometrelik köy yolu yapılabilmiştir. Kara Yolları bir plân gereğince yol yapmaktadır. Ama ister yürümemektedir. . Mahalli idarelerin işe takati yoktur. Mahalli İdarelere yardım edilirse, köylü, kendi yolunu kendi imkânları içinde yapmağa çalı- şacaktır.. (Plânlama bu fikre karsı kadr. Ama ayni hüküm köy o- kulları konusunda da varken, "valile- rin ardı kesilmeyen Oo şikâyetlerinden sonra köy okulları mahalli idarelerin eline bırakılmıştır. Yeni Bakanlığın uğraşacağı işler- den biri de köy yolları meselesi ola- caktır. e Plânlama bir parça anlayışlı davranırsa (oekonomik Oo kalkınmanın mühim bir kolu olan yol dâvası yu- karıdan, yani Köy İşleri Bakanlığın- dan yapılacak yardımla mahalli ida- reler tarafından halledilecektir. Bütün bunlar halledilirse : I — Köy yolu, 2 — Köy içme suyu ve köy okulu meselesi çözümlenecektir. Şimdiki halde 60 bin yerleşme üni tesinden sadece 29 bininde içine su- u vardır. bu desteklerin birincisidir. Hüküme- te Başbakan Yardımcısı olarak girmiş bulunan C.H.P. Genel Sekreteri Ke- mâl Satır iki organın davranışlarını iyi âyârlayabilirse, şartlatın gerektir diği olgunluğu gösterebilirse, kullan- dığı ölçüleri şahsi ölçüler olmaktan çıkarır ve idare-i maslahatın en kö- tü politika olduğunu anlarsa handi- kaplar yavaş yavaş azalacak, buna mukabil avantajlar daha tesirli hale gelecektir. Bekleyen bir memleket hem kolay tatmin edilir, hem güç. Bütün mesele kâfi mahareti göstermektir. Hükümet eğer unutmazsa ki resmi tutumuyla kuvvet kazanmıştır, onun için o tutum da cesaretle israr etmek lâzımdır, mut laka haşarı kazanır. Buna mukabil bir "eyyamcılık" şüphesi bu hükümetin üzerine düşer- se hükümetin bu lekeyi silmesi çok ama çok güç olacaktır. Yerleşme problemi K omisyon çalışmalarından sonra Köy Bakanlığın karşısına bir bâşka önemli dâva ir Toprak meselesi ve köyde yerleşme konusu..., Buna "da- ğınık yerleşme" demek daha doğru o- lur. Köy İşleri Bakanlığının toprak me- selesinde son derece fikri vardır. ken küçük, cüce bölümler birleştiril- men, istismara konu olan büyük top- rak parçalanmazdır. Birleşik bölüm- lerden yeni işletme sahaları meydana getirilmelidir. Halen 35 bin köy yerleşme. 25 bin köy, ise dağınık yerleşme (halindedir. 60 bin yerleşme ünitesi içinde nüfusu 50 olan köy sayısı, takribi bir hesapla, tüm köy sayısının yarısına denktir. Ya- ni yarıdan fazla köy, dağınık yerleş- me halindedir. Devlet hizmetlerini o- raya sokmak müşküldür. Yerleşme omerkezleri kurma fikri Yurdoğlunun kafasına işte bu neti- celeri tetkik ettikten sonra yerleşmiş- tir. Yurdoğlu, köyden şehre (o akının önlenmesine taraftardır. Bunun çaresi- ni de kendine göre izah etmektedir. Yurdoğlu köylerde kur Oo- operatifler, köyde yetiştirilecek lider- ler ve boş toprakların işe yarar hale getirilmesiyle (o akının Oo önleneceğine inanmaktadır. o İşletme sahalarının, şehirdeki işsiz gecekondu sakinine oca- zip geleceği kanaatindedir. Bu arada Yurdoğlu toplum eğiti- minin de sağlanacağına inanmaktadır. AKİS/LI