18 Ocak 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA OLUP BİTENLER Panama Bir bayrak hikâyesi ye bir Lâtin Amerika devleti olan Panamanın dünyaca tanınan iki özelliği var: Kanalı ve bayrağı. Bilin- diği gibi, Panama kanalı Atlantik ok- yanusuyla Pasifiği birbirine bağlayan, yirmi kilometre uzunluğunda, geniş- liği ise iki kilometreye bile yaklaşma- yan bir yapma BU yoludur. bayrağı ise, anavatanlarından vergi ka- çırmak isteyen bütün gemi işletmeci- lerinin en çok sevip kullandıkları bay- raktır. Milyarder yunanlı Onasisten tutunuz, en kodaman amerikan gemi- cilik devlerine kadar herkes, gemileri- ni Panama bayrağıyla dolaştırmayı en büyük açıkgözlük sayarlar. İşte Panamanın bu kadar tanınan kudretli komşusu arasında büyük bir silâhlı çatışma çıkarıyorlardı. Fakat be- reket versin, her iki ülkenin yönetici- leri büyük bir ihtiyatla davrandılar ve araya diğer amerikan devletleri o gir- diler de, panamalı öğrencilerle ameri- kan askerleri arasında başlayan ça- tışma yâlnız kanal bölgesi içinde kal- dı ve ölülerin sayısı yirmidördü aş- namalı öğrencilerd Kanalın gerçek sahipleri H yoktan yere yirmiden fazla in- sanın ölümüne yolaçan olaylar, gö- AKİS/20 Abdünnâsır Arap saçı rünüşe göre, bir bayrak anlaşmazlığın- dan doğmuştur. 1962 yılında Başkan Kennedy ile Panama Başkanı Roberto Chiari arasında varılan bir anlaşmaya göre, altmış yıldır amerikan egemen- liği altında olan kanal bölgesindeki onbeş yere, amerikan bayrağının yanı- sıra panama bayrağı da asılacaktı. Fa- kat bu anlaşma kanal bölgesinde ya- şayan amerikalılar arasında büyük bir hoştnutsuzluk yaratmıştır. Çünkü bun- lar panamalılara bayrak konusunda verilen tavizi yenilerinin izlemesinden korkuyorlardı. Aslına bakılırsa, amerikaların bu korkusunu (o yersiz bulmak mümkün değildir. Panama ile Amerikan hükü- meti arasında 1903 yılında imzalanan bir anlaşmaya göre, kanal kenarında uzanan bölge Amerikanın otoritesi al- tına bırakılmıştır. . Amerika Birleştik Devletleri bu bölgeyi odevamlı olarak işgal edecek, kullanacak ve denetleye- cektir. Buna karşılık, Panamaya, yılda 250 bin dolar kira ödenecektir. Bugün- kü ölçülerle gülünç görünen bu yıllık kira 1936 yılında 430 bin, 1955 Ocağın- dada Il milyon 930 bin dolara çıka- rılmıştır. Fakat hergün biraz daha kuv- vetlenen Panama milliyetçiliği, son yıllarda, kanalın kirasıyla değil, kanal bölgesinin egemenliğiyle o ilgilenmeye başlamıştır. Panama (o milliyetçilerine göre, bundan altmış yıl önce Birleşik Amerikaya verilen kanal bölgesi yeni- den Panama egemenliği alfana konul- malıdır. Tabii bunun için de, herşey- den önce, buradaki amerikan askerle- rinin çekilmesi ve kanal bölgesinin gü- venliğini koruma görevinin panamalı- lara verilmesi gerekir. Amerikan hükümeti, milliyetçilerin bu aşın isteklerini önlemek amacıyla, daha Eisenhwver yönetimi sırasında Panama hükümetine bazı tavizler ver- meye başlamıştı. Bu arada, y lında. Panamanın kanal bölgesindeki egemenliğini, görünüşte de olsa tanı- mış, fakat askerlerini çekmeye ve ka- nal idaresini panamalılara devretmeye yanaşmamıştır. 1962 yılında da Ken- nedy, kanal bölgesindeki onbeş yere amerikan bayrağıyla birlikte panama bayrağının da çekilmesini okabul et- miştir. Geride bıraktığımız hafta için- de çıkan olayların görünüşteki sebe- bi, amerikan öğrencilerinin kanal böl- gesi içinde Balboa okuluna panama bayrağını çekmeyişleridir. Buna k panamalı öğrenciler okula saldırarak amerikan bayrağını yırtmışlar ve yeri ne panama bayrağı çekmişlerdir. Bu arada bazı panamalı öğrenciler ameri- kalılara tabanca ateşi açmış, bunun üzerine amerikan askerleri otomatik silahlarla karşılık vermişlerdir. Olay- lar sırasında yirmibir panamalı öğ- renci, üç de amerikan askeri ölmüş- tür. Amerikan askerlerinin (o öğrenciler üzerine otomatik silahlarla ateş aç- maları panamalılar arasında büyük bir kızgınlık yaratmış, Panama hükü- meti derhal Birleşik Devletlerle siyas