19 Mart 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7

yan Zonguldaklıların kafasına yerle- şen ve biraz da gururdan ileri gelen "bu kömür çıkmazsa bu memleket fel- ce uğrar" düşüncesidir. Bu düşünce, giderek, "kömür tek ve yegâne gaye- dir" şeklini almış, işçi ve insan hakla- rı bu "son derecede büyük gaye" önün- de bir türlü önem kazanamamıştır. Koz lu olaylarında, kanunsuz bir grevle de olsa istihsalin birkaç saat duraklama- sı neticesi ilgilileri saran büyük panik te ve silâhların patlamasında bu ruh halinin etkilerini aramak yanlış olmı- rı karşılaştırıldığında münavebeli çalış manın ne kadar sakat olduğu derhal farkedilmektedir. Bir kere, münavebeli çalışma işçinin hayat seviyesini asga- rinin de çok altına düşürmektedir. Bu- gün maden iş kolundaki asgari ücret, ağır çalışma şartlarına rağmen m iş kolunun çok altındadır: 11 lira delik! Bu asgari ücret, hattâ tekstilde, kinden bile düşüktür. Oysa batı mem- leketlerinde maden işçileri daima en yüksek ücret alan işçiler arasındadır- lar ve aylıkları bazı yerlerde milletve- YURTTA OLUP BİTENLER aynı zamanda tarım için de kullanılma sına imkân tanıması gösterilmektedir. Halbuki gerçek bunun tam tersidir İşsiz ligi azaltmak yönündeki etkisi dışında, bu sistemin ileri sürülen o faydalarla hiçbir münasebeti yoktur. Bir ay yer altında çalışan işçi, köyüne döndüğün- de, sağlık şartları bozuk evine veya kah veye kapanmakta, çok kötü gıda. ala- rak daha da kuvvetten düşmektedir. Madende çalışan işçilerin (oköylerine döndüklerinde tarımla uğraştıkları id- diası iyimser bir iddia olmaktan ileri Grevciler Kozluda harekete hazır bekliyor Su uyur, düşman uyumaz yacaktır. İktidara üvertür. Harp yıllarının yarattığı diğer sistem ise hâlâ devam etmektedir. Bugün Ereğli Kömürleri işletmesi 28 bin müna vebeli işçi çalıştırmaktadır. Bu siste- min esası, işçinin bir ay çalışması, da- ha sonraki otuz günü ise ücret almadan köyünde bekleyerek geçirmesidir. Bu çalışma şeklinin, Türkiyenin içinde bu lunduğu ekonomik sıkıntılar sebebiyle bazı faydalar sağladığı ileri sürülmek- tedir. Fakat sistemin fayda, ve zararla- AKİS, 19 MART 1965 kili maaşına yaklaşmaktadır. Münavebeli sistem ise Türkiyedeki bu düşük asgari ücreti de ikiye böl- mekte, bir işçi aile çok zaman, inanıl - mıyacak derecede az parayla yaşamak zorunda kalmaktadır. Bu sistemin faydaları arasında ise işsiz sayısını azaltması, bir ay ocakta gayrısıhhi şartlar içinde, çalışan işçi- nin bir ay da yeryüzünde kalarak ken- dini toplamasına firsat vermesi, ayrıca, boş kaldığı bir ay içinde tarımla uğraş- masını sağlıyarak, bölgedeki işgücünün geçmemektedir. Meselâ, Zonguldak sı- nırları içinde findık yetiştirmeye elve- rişli yerler olduğu halde, findık tarımı sadece, ahalisi maden işçisi olmıyan köylerde yapılmakta, madenci köyleri- nin, sınırında bu tarım sona ermekte- dir! Üstelik münavebeli işçiler, madende çalıştıkları bir ay içinde hafta tatili de yapmamaktadırlar. Bu gayrıinsani ve gayrikanuni uygulama, Milli Korunm: Kanunundan sonra da yürürlükte bi. rakılmış eski bir kararnameye göre ya 7