June 20, 1937 Tarihli Her Ay Dergisi Sayfa 107
108 Her Ay Sonra meseleyi biraz açalım. Türkiyede «efradını cami ağ- yarını mâni» böyle bir milli halk edebiyatı niçin doğmadı? Bunun sebebini, sırf memleketin maddi ve medeni seviyesin- deki gerilikte aramak, deva bulmaz bir bayağı objektivistlik olur. Çünkü evvelâ, tarihte maddi ve medeni seviyesi Türkiye- ninkinden ileri olmıyan memleketler, pekâlâ milli birer halk edebiyatı yaratabilmişlerdir. Saniyen, bugünkü Türk halkının kendisi için yazılmış edebiyatı nasıl benimsediği ve yaşattığı meydandadır: Türkçede «edebiyat» ismini alan eserler en çok bin ile iki bin arasında basılıp satılabildikleri halde, «harici ez edebiyat» diyebileceğimiz öteki halk kitapları, vasati elli bin- lere çıkıyor.. Vekâletin yaptığı istatistik bunu gösteriyor Demek Türkiyede milli bir halk edebiyatını besliyecek maddi teminat yok değil. Belki, öteki edebiyatların elli misli fazlasiyle var. Hem de o kötü, kaba halk kitapları için var. Ya, hakikaten bedii değerli ve hakikaten Türkiye halkının sosyal ruhuna ve zevkine uygun eserler yaratılsa, bu maddi teminatın en aşağı yüz misline çıkmıyacağı nasıl söylenebilir? Şimdiye kadar çıkmış öteki edebi eserler milli değil midir- ler? Her içtimai hadisede değilse bile, burada mesele biraz riya- zi gibi görünüyor. Rakamlar meydanda: yirmi milyon nüfuslu bir memlekette bin kitap yani 20.000 kişiye 1 tanecik düşen ki- tap... Müsaade edin de, millete mal edilmiş sayılmasın! Yirmi bin kişide bir kişinin görüp anlıyabildiği bir eser halka ineme- miştir. Halbuki Türk milleti, yalnız bugünkü imkânlariyle yüz bin nüsha hazmedebilir ve ancak böyle iki yüz kişide bir kişi- nin alabileceği kitaptır ki, halkçı bir edebiyat eseri olur. Türkiyede milli bir halk edebiyatının, küt- İzah noktası: le edebiyatının doğamayışı, madem ki sırf maddi sebeplerle izah olunamıyor, şu hal- de, öteki sosyal ve mânevi sebepleri aramak gerektir. Dolam- baçlı yollardan gitmiyelim. Bizce milli halk edebiyatını boğan kâbus yakın edebi ananelerimizdir. Bu ananelerin başına Ede- biyatı Cedide ruhu gelir, Bir zamanlar orta çağda derebeyleri- nin halkı ezdikleri gibi, saray ve divan edebiyatı da halk edebi- yatını eziyordu. Osmanlılığın son deminde, sureta divan edebi- Ki yatın Cedit deci avam halk: manı olsa . tesir: ka y henü
