15 Ocak 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DIŞ GEZİLER ingiltere Sınıf mücadelesi Aşağıda bulacağınız yazı, bu- gün Batı Avrupanın neyle meşğul olduğunu, hangi ome- selelerin o halline o çalıştığını, halkının ve idarecilerinin o ka- Jalarında nelerin (o yaşadığını anlatmaya çalışan bir seriye dahildir. (Bk. AKİS, sayı 550, 551) Bu seri yeni yılın arefe- sinde Avusturya, o Almanya, Fransa ve İtalyada bir gezi yapmış olan Başyazarımız Me- tin Tokerr tarafından hazırlan- | mıştır. Bu haftaki yazısında Me- tin Toker İngiltereJle cereyan eden inanılmaz bir sınf mü- cadelesinin o hikâyesini o anlat- maktadır. Hâdiseyi ilk, amerikanın meşhur tef- Muhafazakârlar arasında cereyan eden mücadele bir fikir ve prensip tar tışması olmaktan çok bir "kravat sa- vaşı" dır. Kravatın İngilterede manâsı bü- yük, kravatın renkleri, onu takan kim senin şahsiyetini hatta geldiği kökü belirtiyor. Bütün kolejlerin, o üniver- sitelerin ve hatta askeri birliklerle çe- renklerinde , boy- nunda görenler hemen aynı kaynaktan olduklarını anlıyorlar ve bu bir çeşit sınıf tesaanüdü meydana getiriyor. ir nevi, bizim (Galatasaraylılar veya Siyasal Bilgililer gibi... İngilterede kravatlı okullar, aris- tokratların veya İşçilerin ( kullandık- ları tâbirle "idareci sınıf" çocukları- nın gittikleri, ananesi eski o kolejler. Bunların en şöhretlisi, tabii Eton. Bun lara "public sohool" denili mukabil “halk çocukları" sınıf okulun, "grammar sohool" un mü dâvimleri. 'a bakılırsa şimdi "grammar sohool” lular İngilterenin ( idaresini “public schcol" luların elinden o al- i İşçi Partisinin zaferiyle bir ilk başarı el- de etmiş bulunuyorlar. Gerçekten de Harold Wilson in- gilterede son zamanlarda İşçi Parti- sinin başına, oradan da Büyük Bri- 16 e anne. geçmiş olan tek " mar sohool" | politikacı. Ondas evvelki iki lider, Attlee ve Ga- itskeli birer o "public school" mezu- nudur Savaş borusu Thames nehrinin kıyısındaki heybet- li Avam OKamarasının barında, bir akşamüstü, bu satırların yararına sodalı viski ikram eden, kendisi bira içen Büyük Britanya Hükümetinin dişişlerini tedvire memur Devlet Ba- kanı Padley bu teşhiste hata olma- dığını söyledi. Alelade bir kravat tak- mış olan yeni Devlet Bakanı : — Büyük Britanya bütün mokrasilerin en eskisidir. yük Britanya hâlâ bir sınıfın altındadır. Biz, bu sınıfi imtiyazlı mev kiinden uzaklaştırmak, ingiliz vatan- daştan arasında eşitliği (o sağlamak i- çin işbaşına gelmiş bulunuyoruz. İş- başında, o Iskandinavyadaki o sosyalist partilerin kaldığı kadar bir süre kal mamız kimseyi şaşırtmamalıdır" dedi. Sosyalistler Iskandinavyada, aşa- ğı yukarı yirmi yıldan beri iktidar- dadırlar Sonradan, bu satırların (o yazarı- nın görüştüğü başka ingilizler Dev- let Bakanının bu tahminini mübala- ğalı buldular ve Mr. Padley'i - bir in- sında, şimdi Muhalefet Lideri olan Sir Alec glas-Home da vardır. Sir Alec gene Avam Kamarasında, Ka- maranın meşhur toplantı salonunun ortasından geçilerek (gidilen - tabii, toplantı olmadığı zamanlar - Muhale- fet Lideri odasında şöyle dedi : — İşçilerin, bugünkü küçük ço- . gunluklarına rağmen iktidarı terket- meyecekleri muhakkaktır. Kendileri için elverişli gördükleri ilk fırsatta da seçimi yenileyeceklerdir. Ama alacak- ları neticeyi bugünden kestirmek na- sıl kabil olabilir? Nerede kaldı, yirmi yıl sonrası.. Fakat Mr. Padley ile Sir Alec Do- uglas- Home'un üzerinde mutabık bu- lundukları husus, gerçekten işçile- rin böyle bir savaş borusu öttürmek- te olduklarıdır, İşçi Devlet Bakanına göre Büyük Britanyamn "İdareci sı- nıf" ını tahtından 'indirmek bir şart haline gelmiştir. Muhafazakâr Muha- lefet Liderine göre ise bu, İşçilerin, başka sıkıntılarını örtmek ve halkın hoşuna gitmek için ortaya attıkları bir demagojidir. içeği burnunda iktidar İngilterede İşçiler uzun bir lefet devresinden sonra yandan adının, masını şart görüyor. Gerçekten Lond- raya bir sosyalist hükümet yerleşir yerleşmez Borsada bir takım kıpırda- nışlar başlamıştır ve ” bilhassa yaban- cı sermayenin Britanya adalarına a- kımı durmuştur. İsçiler bunu, dünya- nın mali ve iktisadi gruplarının bir baskısı, kapitalist âlemin bir düşman- lığı olarak almaktadırlar. Ama, aynı zamanda gerçekçi de olduklarından ür- kek sermayenin bir meçhul olan ken AKİS, 15 OCAK 1963