9 Nisan 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

DUNYADA İngiltere Kazanan yok, kaybeden var (Geride bıraktığımız haftanın baş- larında yapılan İngiltere seçim- lerine giden günlerde, bu konu ile uzaktan - yakından ilgilenen herkes, bunları İşçi Partisinin kazan: e nı ileri sürüyordu. Şimdi oylar kul lanılmış, kesin sonuçlar alınmıştır. Bunlara göre İşçi Partisi, Avam Kü marasına, artık Wilson'u geziye çi kan veya hasta yatağında yatan mik letvekillerinin hesabını tutmaktan kurtaracak rahat bir çoğunluk ge tirmektedir. Fakat ortalıktaki bü- tün belirtiler, geçen hafta yapılan seçimlerin en önemli sonucunun bu olmadığını göstermektedir. Son İngiliz seçimlerinin üzerinde dik- katle durulması gereken en anlam» lı yanı, İşçi Partisinin kazandığı ba- şarıdan çok, Muhafazakâr Partinin uğradığı yenilgidir. Muhafazakâr- lar, Oxford ve Cambridge gibi, şim- diye kadar kaleleri sayılan birçok seçim ( bölgelerinde bile yenilgiye uğramışlar, buraları İşçilere kap- tırmışlardır. Seçimlerden önce (yapılan ka muoyu' yoklamalarının hemen he- men hepsi, İşçi Partisinin, özlediği çoğunluğu, artık ingiliz siyasal. ta- rihinden ge üzere çe — nilan Liberal P larla kanacağını andı Oy- sa işler hiç de böyle çıkmamış, Li- beral Parti, silinmek şöyle dursun, Avam Kamarasındaki 10 üyelik grupunu 12'ye yükseltmiştir. Buna karşılık, Muhafazakâr Parti 50 ka dar milletvekilliği (kaybetmiştir. Demek ki, Wilson'ün şimdi Avam Kamarasında 45 milletvekilliği ka- dar bir çoğunluğu vardır. Zaman zaman bire, ikiye kadar düşen bir çoğunlukla onyedi ay iktidar süren İşçi liderin 45 kişilik çoğunlukla tam bir dönem süresi, yani dört yıl işbaşında kalmayı tasarlaması el bette ki olağan sayılmalıdır. Yerinde bir karar Başbakan Wilson'un geçen ay se Galeri: yenilenmesi yolunda al dığı kararın zamanının çok iyi seçil diğine, -sseçimlerin verdiği sonuca bakılırsa, hiç şüphe yoktur. İşçi lider, Ekim 1964 seçimlerinden son- ra birkaç kere bu kararı almak is- temiş, fakat çoğunluğu ile yetinme yi uygun görmüştür. Siyasal göz lemciler, 1964 seçimlerinden sonra, Wilson'un üç defa seçimleri yenile- Harold Wilson Zafer mi? mek kararının eşiğine kadar geldi- ğini Game takat Wilson huk defasında da onları yanıltmıştır. Geçen Şubatta herhalde Leyton a- ra seçimlerinin, Mayısta da mahalli seçimlerin erer çekine- rek Karar gününü geciktirmiş, E- kimde ise Muhafazakar Partinin ye ni liderlik ekibini yeteri kadar tart- mak zamanının gelmediğini düsün- müş olmalı ki,: gözlemcilerin tah- minleri aksine, bir'süre daha bekle: meyi uygun görmüştür, Geçen Ekimden bu Marta kw dar akıp giden süre içinde İşçi Partisi eskisinden daha başarılı ol muş deği Gerçi sterlinin geçir- diği kriz, canın, dış poli- tika tutumundan pek memnun ol duğu Wilson'a uzattığı yardım eli sayesinde atlatılmıştır ama, artık kronik bir durum almış olan işsiz- lik bâlâ İngilterede alabildiğine yaygındır ve İşçi Partisi ekonomik durgunluğu giderecek radikal ted- birleri almakta büyük bir yavaşlık göstermektedir. Meselâ, 1964 e kampanyası sırasında büyük gandası yapılan çelik endüstrisi. BiTENLER nin devletleştirilmesi işi hâlâ ger- çekleştirilmemiştir. Bazı gözlemci» lere göre, eğer Wilson bu” kon verdiği sözü yerine getirmediyse bu, Avam Kamarasındaki çoğunluğun çok ufak olduğu için değil, çeliği devletleştirmenin ingiliz ekonomisi» ne büyük bir fayda sağlayacağına nanmadığı içindir. Böyle düşünen- ler, şimdi Wilson'un elinde heris- tediği kararı geçirecek luk bulunduğunu ve eğer liz Başbakanı samimi ise, ilk iş olarak bü konuya el atması gerektiğini ile ri sürmektedirler, Yuvarlak politika Dıs politikaya gelince, İşçi vr si 1964 Ekiminden bu yana duğu İktidarda dış politika Kr sunda da fazla parlak bir imtihan vermiş değildir. Bütün belirtiler, bu- gün Londranın her zamankinden daha çok Birleşik Amerikanın izin- de olduğunu göstermektedir. Viet- nam, NATO ve silâhsızlanma konu- larında Wilson, Washington'un dü. men suyunda gitmekten başka bir şey yâpamamıştır. Gerçi İngiltere- nin ekonomik güçlükleri yüzünden sterlinin kaderi Birleşik Amerika- nın tutumuna bağlı durmaktadır ama, İşçi Partisinin sol kanadı'eko- iie nedenlerle siyasal bağımsız- lıktanvazgeçilmesini anlamakta bü- yük güçlük çekmektedir. Hele Wil son hükümetinin Ortak Pazar Ve Avrupa bütünleşmesi takındığı “bekle ve gör” politikası, kimseyi memnun etmemektedir. Bütün bu kötü bilinçoya rağ men, İşçi Partisi geçen hafta yapi- lan seçimleri kazanmıştır: Çünkü, ingiliz halkı, karşısına ikinci alter- natif olarak çıkarılan Muhafazakâr a üşünmek- Partinin yeni lideri Heath, Wilson'un yanında amatör bir po- litikacı olarak kalmaktadır. İşçi Partisinin başarısız olduğu konular- da Muhafazakâr Parti ortaya daba parlak görünen görüşler koyama- mıştır. Hele parti içinde yavaş Ya- vaş aşırı sağın hakim duruma ge: meye “başlaması, Muhafazakârlara öy veren bağımsızları bile iyice ür- kütmüştür. “Hepsinden önemlisi, Muhafazakâr Parti, ingiliz toplumu» nun geçirmekte olduğu hızlı deği- şikliklere kendini uydurmakta bü. yük güçlük çekmektedir. Bütün bu nedenler birleşince, aslında seçimle- ri İşçi Partisinin kazanmadığı, fa 9 Nisan Nisan 1966 25