9 Nisan 1966 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

S—-i NEM A Fransa 200 yıl sonra... Bundan ikiyüz yıl önce, insanlığın aydınlığa kavuşması için en b& sarılı savaşlardan birini yöneten büyük fransız yazar ve düşünürü Di- derot, “La Religicuse” adlı romanım kaleme alırken kendini ne kadar biü- vük bir tehlikeye attığını biliyordu. Çünkü koyu softa bir toplumda di- nin kötüye kullânılış şekillerinden birine hücum etmekteydi. Nitekim 1760 yılında yazdığı romanını ya vımlamağı ancak yıllar sonra göze alabilmişti. Ama Diderot rTomanın- da o kadar haklı, toplumda o kadar vakınmalara yol açan birolayı ele alıyordu ki, o vakitler Vatikanın “kuş uçurmıyan” yasak Kitapla! listesine bile alınması düşünülme- mişti. “La Religicuse”, istemedikle- ri halde manastırlara kapatılan gençkızların durumunu ele almak tavdı. Fakat Diderot'nun ikiyüz yıl ön- e başına gelmiyen şey, 1966 Fran- sasında aynı romandan perdeye ak- tarılan “Suzanne Simonin, la reli- giecuse” filminin başına geldi. Jac- gues Rivette'in çevirdiği film, Fran- sız Sansür Kurulundan iki defu gösterilme izni aldığı halde, Fransız İstihbarat Bakanı filmin ne Fran- sada, ne de Fransa dışında gösteril mesine izin verdi. Diderot'nun To- manının ikiyüz yıl önce bile uyan- dırmadığı tepkiyi, İstihbarat Baka- nının yasak kararı uyandırdı. Şim- di fransız sinema çevreleri, 8 çevreler ve basın, “bazı'din kurum- larının baskısı” ile alındığı ileri sit rülen bu karara karşı büyük bir kampanya açmış bulunmaktadırlar. 4 milyon liralık zarar “ Fransız İstihbarat Bakanının “La Religicuse” konusundaki kararı hangi yönden alınırsa alınsın, iler tutar yeri olmiyan bir karar olarak görülmektedir. Önce, din ve ahlâk konularında (oldukça ra bilinen Sansür Kurulunun: bile, üstelik iki kere, filmde hiç bir sakınca görme mesi, yasak kararının ne kadar yam liş olduğunu ortaya koyan başlıca delil olarak ileri sürülmektedir. çok eserinin Vatikanın yasak 9 Nisan 1966 ler listesine alındığı halde “La Re- ligieuse"üin bu Jistenin dışında bira- kılmasına işaret edenler, kitabın bu. gün artık terkedilmiş çok kötü bir âdete karşı kaleme alındığını beliri- mekte ve bu durumda romanı çok sâdık bir şekilde perdeye yansıtan tilmde din aleyhtarı veya fransız din çevrelerini küçültücü bir hava aramanın, öküz altında buzağı arü- maktan farksız olduğunu söylemek- tedirler. Fransız İstihbarat Bakanının Di- derot'nun “La Religicuse''ü yazışın- dan ikiyüz yıl sonra ortaya böyle bir mesele çıkarışı bu bakımdan hiç de akıllıca bir hareket sayılmamak» tadır, Çünkü Bakanın bu hareketi valnız Kendisine karşı kütle halinde EKİ ARALIK OCAK 1. BASKI : 2. BASKI SUBAT:3. BASKI gm A Baskı cephe alınmasıyla My filmin. vapımcısı Georges d e Beauregard'ın meseleyi Danıştaya götürmesine de vol açmıştır. “La Religieuse”iin yâ saklanmasıyla yapımcı, aşağı yuka- ri 4 milyon liralık zarara uğramış- ur. Danıştayın hem kararın iptali, hem de uğranılan zararın tazmini konusunda vereceği karar büyük bir merakla beklenmektedir. Bu arada Oyuncular Sendikası bir bil diri yayınlıyarak, İstihbarat Baka- ninin tutumunu Söz ve düşünce hürriyeti adına protesto etmiştir. Fakat İstihbarat Bakanının kararı- nin ne kadar sakat olduğunu ortaya koyan en dikkate değer davranış, sağcı olarak bilindiği kadar gele neksel din ve ahlâkın savunucusu da geçinen muhafazakâr “Le Fig ro” gazetesinin bile yasak kararına cephe alışıdır. Gazete, “yersiz ted- bir” başlığıyla yayınladığı bir yazı da “korkunun Koyduğu yasa Bütün Kitapçılardan arayınız