15 Ağustos 1983 Tarihli Nokta Dergisi Sayfa 14

TÜRKİYE “Yasayla kişiye vurulursa' Anayasayı yapanlar bile Dernekler Yasası'nın Anayasaya aykırı olduğunu söylediler ama... anışma Meclisi'nde ilk kez bir D yasanın Anayasaya aykırılığı öne sürüldü.1982 Anayasası'nı ya- panlar ve bu Anayasaya dernek kurma hakkına ilişkin maddeyi ko- yanlar bile, geçtiğimiz hafta görü- şülmesine başlanan yeni dernekler yasa tasarısının anayasaya aykırı olduğunu söylediler. Ne var ki bu- nu söyleyenlerden çoğunun, oyla- malar sırasında kendi eleştirileriy- le çeliştikleri ve olumlu yönde oy verdikleri kimsenin gözünden kaç- madı... Genel kurulda yasa tasarısı üze- rindeki görüşmeler sürerken, Nok- ta muhabiri, kuliste karşılaştığı bir Danışma Meclisi üyesine,neden söz alıp konuşmadığını sordu.Anayasa tartışmaları sırasında dernek kurma hakkına ilişkin madde görüşülür- ken getirilen hükümlere sert eleşti- rilerde bulunan üye, hafifçe gülüm- serken bir taraftan daelini,“ne fay- dası olacak ki?”” dercesine sallıyor- du. İçerde yapılan konuşmalardan sonra verilen kabul oyları, bu Da- nışma Meclisi üyesini bile çileden çıkarmışa benziyordu... ğ Neredeydiniz? — Anayasanın “Dernek Kurma Hürriyeti” başlı- ğını taşıyan 33. maddesiyle getiri- len kısıtlamaları bile aşan 'iğdiş” eden yeni DerneklerYasası üzerin- de görüşmelerin daha başında söz alan Danışma Meclisi üyelerinden çoğunun, tasarının anayasaya aykı- rı olduğunu söyledikleri görüldü. Örneğin Fuat Azgur, Akif Erginay ve Kamer Genç “getirilen kısıtla- malar anayasaya aykırıdır. Ve ora- daki kısıtlamaları aşmıştır”” dediler. Azgur, tasarının Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri Komisyonu'nda görüşülmesi sırasında Anayasa Ko- Beşir Hamitoğulları Danışma Meclisi üyelerinden Hamitoğulları ve Devrimsel'in Dernekler Yasası'na ilişkin gö- rüşleri şöyle: lumlar önlerine duvarlar örüle- rek bir yere götürülemez. Der- nekler ve bunlara tanınacak öz- gürlükler, demokrasilerin gös- tergeleridir. Toplumsal dayanış- manın ve hak aramanın yasal İnsanları suskunluğa itmek Beşir Hâmîtoğulları: “ Top- . Fikri Devrimsel organlarıdır. İnsanları suskunlu- ğa itmek, her zaman ve dünya- nın her yerinde kimseye yarar sağlamamıştır. ” Fikri Devrimsel: “İnsanlar yasal örgütler içinde birleşerek seslerini duyurmazlarsa,.demok- rasiler gelişme olanağı bulamaz. Bu özgürlükleri kısma yerine, genişletmeye gitmekte yarar var- dır. — 14 misyonu'nun görüşünün alınmamış olmasının büyük bir eksiklik oldu- ğunu söyledi. Yılların hukukçusu ve çoğu hukukçunun da ““hocası” Akif Erginay, tasarının anayasaya aykırı olması bir tarafa, başka te- mel özgürlükleri bile kısıtladığını belirtti. Kamer Genç, tasarının ko- misyonca geri alınarak bir kez da- ha gözden geçirilmesini önerirken, “bu tasarıyla yurttaşların temel hakları, hak arama özgürlükleri, az sayıda kişinin himmetine bırakılı- yor” dedi. Danışma Meclisi'nde Dernekler Yasa Tasarısı görüşülürken izlenen bir başka olay da, Aldıkaçtı Komis- yonu'nun en ateşli üyelerinden olan Feyyaz Gölcüklü'nün bile isyan içinde olmasıydı. Daha önce ana- yasanın hazırlanmasında büyük emekleri geçtiği bilinen ve anaya- saya derneklerle ilgili hüküm konu- lurken ve tartışılırken hiç bir itira- zı olmadığı görülen Gölcüklü, bu kez getirilmek istenen bazı yeni kı- sıtlamalara karşı çıkıyordu. Tasa- rının tümü üzerinde yaptığı konuş- mada Gölcüklü'nün takıldığı nok- ta, daha çok, dernek kurma hak- kıyla ilgili bölümdü. Bu maddenin üçüncü bendinde şöyle deniliyordu: ““Dernekler için yasaklanmış fa- aliyetlerde bulunmaları nedeniyle mahkemece kapatılmasına karar verilen derneklerin yöneticileri ka- patma kararının kesinleştiği tarih- ten itibaren 5 yıl; Siyasi Partiler Ka- nunu'na göre bir partiden kesin olarak çıkarılan veya bir siyasi par- tinin kapatılmasına neden olan par- ti üyeleri de, çıkarma kararının ve- ya Anayasa Mahkemesi'nin kapat- ma kararının kendilerine yazı ile bildirilmesinden itibaren 5 yıl süre ile dernek kuramazlar.” Gölcüklü, getirilen bu hükme karşı çıkarken şöyle diyordu: ““Demokratik toplumlarda kişi- lerin bazı haklarından sürekli mah- rum bırakılmaları adaletsizlik yara- tır. Bir bina yapılırken çiviye 3-4 defa vurursanız bina sağlam olur. Ama yasalarla bir kişiye 3-4 defa vurursanız adalet konusunda tered- dütler doğar...” ““Dernekler boğazlanıyor”” Anla- şıldığı kadarıyla, tasarı daha Mil- li Savunma, İçişleri ve Dışişleri Ko- misyonu'nda görüşülürken bazı te- mel görüş ayrılıkları ortaya çıkmış- tı. Gerçi, Genel Kurul'a sunulan